ԵՐԵՎԱՆ, 27 սեպտեմբերի– Sputnik. Ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց մշտապես հուզում է երկու հարց. նախ` ինչ ուտել քաշը չավելացնելու համար, և երկրորդ` ինչ օգտակար սնունդ օգտագործել։
Sputnik Արմենիա պորտալը դիետոլոգների հետազոտությունների հիման վրա կազմել է վնասակար կերակուրների ցանկը, ինչպես նաև հայ դիետոլոգի հետ քննարկել է մարդկանց հուզող որոշ հարցեր
Զգուշացե՛ք, ուտելիք
Չիպսերն ու ֆրին, անշուշտ, վնասակար սննդի առաջատարներն են։ Կարտոֆիլի ֆրին օսլայի և ճարպերի հսկայական չափաբաժին է, ինչպես նաև գենետիկորեն մոդիֆիկացված սոյա, E բաղադրիչներ և հզոր կոնցերոգեններ։ Այս ամենը ոչ միայն հանգեցնում է ճարպակալման, այլ նաև խոլեստիրինի ավելացման, մեծանում է աթերոսկլերոզի, սրտի և ուղեղի կաթվածների, լյարդի դեգեներատիվ փոփոխությունների վտանգը, տղամարդկանց մոտ կարող է հանգեցնել սեռական ֆունկցիայի խանգարման և ամենագլխավորը` ուռուցքների զարգացման։
Վնասակար են նաև բուրգերներն ու հոթ–դոգերը, քանի որ միսը, որն օգտագործվում է բուրգերների և հոթ–դոգերի պատրաստման ժամանակ, ստացվում է կենդանիներից, որոնք բուծվում են հատուկ կոմբիկերերի օգտագործմամբ` քաշի արագ ավելացման նպատակով։ Այս ամենին ավելացրեք Е բաղադրիչների լայն շրջանակը և կհասկանաք, թե ինչու է արագ սնունդը զբաղեցնում պատվավոր երկրորդ հորիզոնականը։
Երշիկներն ու պահածոները ևս պարունակում են թաքնված ճարպեր, տրանսգենային սոյա, կոնսերվանտներ, կայունացուցիչներ, թանձրացուցիչներ, էմուլգատորներ, հակաթթվեցուցիչներ, սննդային ներկանյութեր, բույր հաղորդող նյութեր, քացախաթթու, շաքարավազ և մեծ քանակությամբ աղ։ Ավելորդ է խոսել այս ամենի վնասակարության մասին։
Արագ պատրաստման լապշան և խյուսն առաջին հայացքից թվում են անվնաս և հարմար։ Սակայն դրանք սննդային հավելումների խառնուրդ են, ներառում են կոնսերվանտներ և համն ուժեղացնող նյութեր, կայունացուցիչներ և թանձրացուցիչներ։ Կարող են առաջացնել քաղցկեղ, լեղաքարային հիվանդություն, լյարդի քայքայում, սննդային ալերգիա, աղեստամոքսային տրակտի խանգարում, թթվածնային քաղց, զարկերակային ճնշման խանգարում և այլ հիվանդություններ։
Մայոնեզն ու կետչուպը ևս շատ վնաս են։ Կետչուպը կայունացուցիչներից, էմուլգատորներից և կոնսերվանտներից բացի, պարունակում է քիմիական գունանյութեր և գրեթե մեկ հինգերորդով բաղկացած է շաքարավազից։ Մայոնեզը ևս այսպես կոչված տրանսճարպերի` ճարպաթթուների իզոմերների կրող է, որոնք կարողանում են «խաբել» մեր օրգանիզմն ու բնական օմեգա–3 և օմեգա–6 ճարպաթթուների փոխարեն ներծծվել հյուսվածքների կենսաթաղանթներում։ Այս ամենը կարող է հանգեցնել քաղցկեղածին հիվանդությունների, աթերոսկլերոզի, ավելացնել շաքարային դիաբետի զարգացման ռիսկն ու, մեղմ ասած, վնասել իմունիտետը։
Շոկոլադե սալիկները, տարբեր կոնֆետները և մաստակներն ունեն ամենաբարձր գլիկեմիկ ինդեքսը, այսինքն` դրանց բաղադրության մեջ մտնող շաքարավազը գրեթե ակնթարթորեն յուրացվում է։ Միաժամանակ դրանք չեն պարունակում որևէ օգտակար նյութ։ Դրանք քաղցրացնող և շաքարը փոխարինող նյութերի, կայունացուցիչների, թանձրացուցիչների, էմուլգատորների, սննդային գունանյութերի խառնուրդ են։
Քաղցր գազավորված հյութերը, մեծ քանակությամբ շաքարավազից բացի, պարունակում են կոֆեին, գունանյութեր և օրտոֆոսֆորային թթու, որն օրգանիզմից դուրս է բերում կալցիումը, դրանք պարունակում են նաև ածխաթթվային գազ, որը թույլ է տալիս, որպեսզի վնասակար բաղադրիչներն ավելի արագ տարածվեն օրգանիզմում։ Ասպարտամը (շաքարին փոխարինող նյութը) քայքայվում է` վերածվելով կանցերոգենի և թունավոր նյութերի։
Ուտելիքը «թմրանյու՞թ» է
Մեծ քանակությամբ շաքարավազ պարունակող ուտելիքն ու հյութերը մարդու օրգանիզմի վրա ազդում են «թմրանյութերի» պես, Sputnik Արմենիա պորտալին ասաց դիետոլոգ Վարդանուշ Պետրոսյանը։
«Կոֆեին, շաքարավազ պարունակող ցանկացած ուտելիք և հյութ, ինչպես նաև էներգետիկ ըմպելիքները սկզբում ավելացնում են ակտիվությունը, մարդը զգում է էներգիայի ներհոսք։ Սակայն այս ամենը տեղի է ունենում օրգանիզմի ներքին պաշարների հաշվին։ Այդ պատճառով նման հյութ և ուտելիք օգտագործելուց կես կամ մեկ ժամ անց մարդը զգում է, որ կրկին քաղցած է», – ասաց Պետրոսյանը։
Նրա կարծիքով` սննդակարգից պետք է բացառել նման ուտելիքն ու հյութերը։
«Փոխարենը բանջարեղենը, լոբազգիները, հացաբույսերը, ձավարեղենը, միսը, ծովամթերքը, կաթնամթերքը փոխանցում են ուժ և էներգիա, որը պահպանվում է երկար ժամանակ», – ասաց Պետրոսյանը։
Ուտելիք, որը հոգնածություն է առաջացնում
Միաժամանակ դիետոլոգները կարծում են, որ աշնանը հարկավոր է կրճատել նաև բարձր կալորիականություն ունեցող տապակած ճաշատեսակների օգտագործումը, որոնք դժվար են յուրացվում օրգանիզմի կողմից։ Ցանկալի չէ նաև օգտագործել մեծ քանակությամբ հացաբուլկեղեն, որոնք առաջացնում են գլյուկոզայի և ինսուլինի մակարդակի տատանում, ինչի հետևանքով առաջանում է հիպոգլիկեմիա և ծանրություն ստամոքում։
Հարկավոր է նաև զգույշ լինել չափազանց աղի և կծու ճաշատեսակներ օգտագործելիս։ Աղի չափազանց մեծ քանակը դանդաղեցնում է հեղուկի շարժը հյուսվածքներում, ինչի հետևանքով խանգարվում է նյութափոխականությունը, ինչի հետևանքով էլ մարդը հոգնածություն է զգում։ Իսկ չափից շատ կծու ճաշատեսակների օգտագործումը գրգռում է նյարդային վերջույթները, որոնք կծկվում են ավելի արագ և ակտիվ, ինչի հետևանքով աստիճանաբար «մաշվում» և խափանվում է դրանց աշխատանքը։
