Փորձագետ. Թուրքիան պետք է առաջինն ընդառաջ գնա Հայաստանին

ԵՐԵՎԱՆ, 10 սեպտեմբերի– Sputnik. Թուրքիան, որը հայտնվել է ծանր իրավիճակում իշխանությունների սխալ գործողությունների պատճառով, պետք է առաջինն ընդառաջ գնա Հայաստանին, «Sputnik-Արմենիա» ռադիոկայանի եթերում ասել է «Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցություն» վերլուծական կենտրոնի տնօրեն Ստեփան Գրիգորյանը։

«Այսօր Թուրքիայի դրությունը շատ լուրջ է, ավելի լուրջ, քան շատերը կարծում են Հայաստանում, Թուրքիայում, ԱՄՆ–ում։ Ես չեմ բացառում, որ Թուրքիայում ապակայունացումը կուժեղանա, ինչին նպաստում է Թուրքիայի իշխանությունների սխալ քաղաքականությունը։ Այդ իրավիճակում նրանք պետք է հասկանան, որ կարող են այլ խնդիրները մղել երկրորդ պլան` բացելով Հայաստանի հետ սահմանը»,– ասել է Գրիգորյանը։

Հայաստանի և Թուրքիայի միջև բացակայում են դիվանագիտական հարաբերությունները, իսկ հայ-թուրքական սահմանը պաշտոնական Անկարայի նախաձեռնությամբ փակ է 1993 թվականից: Թուրքիան ավանդաբար մերժում է Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին մոտ մեկուկես միլիոն հայերին զանգվածաբար սպանելու մեղադրանքները և չափազանց ցավագին է վերաբերվում Հայոց ցեղասպանության հարցի վերաբերյալ Արևմուտքի կողմից արվող քննադատություններին։

Գրիգորյանի խոսքով` թեև այսօր հայ–թուրքական հարաբերություններում դժվար է մեծ փոփոխություններ սպասել, այնուհանդերձ թուրքական իշխանությունները պատրաստ չեն վերսկսել ընդհատված գործընթացները։

«Ես ճիշտ չեմ համարում, որ Հայաստանը պետք է առաջին քայլը կատարի։ Թուրքիան հրաժարվել է վավերացնել արձանագրությունները, այնպես որ թող նա առաջինը սկսի։ Ծանր իրավիճակը պետք է ստիպի նրանց հանդես գալ խնդրողի դերում»,– ասել է Գրիգորյանը։

Գրիգորյանի կարծիքով` Հայաստանը պետք է իրեն արժանավայել կերպով պահի, բայց եթե ստացվեն դրական ուղերձներ, ապա  դրանց դրական կարձագանքի։ Կան նախադեպեր, որ պետությունները, հայտնվելով բարդ իրավիճակում, փորձում են կարգավորել հարաբերություններն այլ պետությունների հետ, որպեսզի արձանագրեն ինչ–որ հաջողություն։ Միաժամանակ նրանք պատրաստ են գնալ զիջումների։

«Մենք իրավունք չունեք հայ–թուրքական հարաբերությունները հետ մղել երկրորդ պլան, ինչպիսի բարդ գործընկեր կամ հակառակորդ լինի Թուրքիան։ Որքան էլ բարդ լինեն հարաբերություններն իշխանությունների, հասարակության և փորձագետների մակարդակում, պետք է շարունակել համագործակցությունը»,– ասել է Գրիգորյանը։

Նա նշել է, որ վերջերս կայացած համաժողովում, որը նվիրված է եղել Ցեղասպանությունից հետո հայ–թուրքական հարաբերություններին, առաջ են քաշվել երկու խնդիրներ։ Առաջին հերթին, հասկանալ այն ներքին քաղաքական գործընթացները, որոնք տեղի են ունենում Թուրքիայում` կապված վերջին ընտրությունների հետ, ինչպես նաև այն, թե նոր ընտրությունները կազդեն արտաքին քաղաքականության վրա։

Գրիգորյանը Հայաստանը և Թուրքիան կապող ևս մեկ ասպեկտ համարում է հայկական ժառանգությունը, որը մնացել է Թուրքիայում և պահպանման կարիք ունի։ Այն չկորցնելու համար անհրաժեշտ է աշխատել հասարակական, փորձագիտական, ինչպես նաև վերլուծական կենտրոնների մակարդակում։