Երևանը մեղադրում է Բաքվին սպառազինությունների վերահսկողության պայմանագրերի խախտման համար

ԵՐԵՎԱՆ, 8 սեպտեմբերի — Sputnik. Հայաստանի պաշտպանության նախարարությունը մեղադրել է Ադրբեջանին այդ երկրում անցկացվող հրամանատարաշտաբային զորավարժությունների կապակցությամբ սպառազինությունների վերահսկողության պայմանագրերը խախտելու համար։

Կիրակի օրն ադրբեջանական ԶՈՒ զորավարժություններին, որոնք կտևեն մինչև սեպտեմբերի 13–ը, մասնակցում է 65 հազար զինծառայող, 700 միավոր զրահատեխնիկա, ավելի քան 500 միավոր հրթիռային և հրետանային սարքավորում, 40 ինքնաթիռ և ուղղաթիռ։

«Սպառազինությունների վերահսկողության միջազգային պայմանագրերը, մասնավորապես, ԵԱՀԿ շրջանակում, որի կազմում են Հայաստանը և Ադրբեջանը, նախատեսում են զորավարժությունների վերահսկողության մեխանիզմներ»,– երկուշաբթի ասաց Հայաստանի պաշտպանության առաջին փոխնախարար Դավիթ Տոնոյանը «Զինուժ» պարբերականին տված հարցազրույցում։

Մասնավորապես, ըստ նրա, 2011 թվականի Վիեննայի փաստաթուղթը սահմանում է, որ անդամ–պետությունները պետք է իրազեկեն մյուս պետություններին զորավարժությունների անցկացման միևնույն գործունեության ցամաքային զորամիավորումների մասնակցության մասին այն դեպքերում, երբ դրանց մասնակցում է առնվազն 9 հազար մարդ` ներառյալ օժանդակ զորքերը, կամ առնվազն 250 մարտական տանկ, 500 մարտական զրահամեքենա, 250 ինքնագնաց և քարշական հրետանային զենքեր, ականանետներ և համազարկային կրակի (100 մմ և բարձր տրամաչափի) ռեակտիվ համակարգեր։ Միաժամանակ, եթե նմանատիպ զորավարժությունները նախատեսված չէին նախորդ տարվա ծրագրով, ապա դրանց մասին պետք է իրազեկել դրանց անցկացումից առնվազն 42 օր առաջ։

«Հայտնում եմ, որ թեև «Կայծակ 2015» զորավարժությունները, որոնք անցկացվել են Հայաստանում սեպտեմբերի 3-6–ը, և «Անխախտ եղբայրություն 2015» (ՀԱՊԿ խաղաղապահ հավաքական ուժերի զորավարժություններ, որոնք կանցկացվեն Հայաստանում սեպտեմբերի 28–ից հոկտեմբերի 4–ը) չեն գերազանցում այդ քվոտաները, այնուամենայնիվ, թափանցիկության և փոխվստահության ապահովման համար դրանց մասին հայտարարվել է ԵԱՀԿ ընթացակարգերին համապատասխան»,– ասել է Տոնոյանը` ավելացնելով, որ Ադրբեջանում անցկացվող զորավարժությունների մասին, դատելով հրապարակած թվերից, անհրաժեշտ էր տեղեկացնել նախօրոք, ինչը չի արվել։

Ղարաբաղյան հակամարտությունը սկսվել է 1988 թվականին, երբ գերազանցապես հայերով բնակեցված Լեռնային Ղարաբաղը հայտարարեց Ադրբեջանի կազմից դուրս գալու մասին: 1991թ.–ի դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղում հանրաքվե անցկացվեց, որի ժամանակ մասնակիցների 99,89 տոկոսը քվեարկեց Ադրբեջանից լիովին անկախանալու օգտին:

Դրան հետևեցին Ադրբեջանի ձեռնարկած լայնածավալ ռազմական գործողությունները, որոնք հանգեցրին նրան, որ Ադրբեջանը կորցրեց վերահսկողությունը ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի, այլև հարակից յոթ շրջանների նկատմամբ:

1994թ.–ի մայիսի 12-ին զինադադարի վերաբերյալ եռակողմ համաձայնագիր կնքելուց հետո հակամարտության գոտում դադարեցին ռազմական գործողությունները, որոնց հետևանքով երկու կողմն ընդհանուր առմամբ շուրջ 25-30 հազար զոհ ունեցավ, իսկ մոտ մեկ միլիոն մարդ էլ ստիպված լքեց բնօրրանը:

Հրադադարի ռեժիմ հաստատելու վերաբերյալ համաձայնագիրը մինչ այսօր ուժի մեջ է: 1992 թվականից ի վեր հակամարտության խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ բանակցություններ են տարվում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակում, որի համանախագահներն են ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան: —0-