Աշխարհ տեսած, տարբեր աշխարհամասերում, 7 տասնյակից ավելի երկրներում եղած Թաիջի Նոտսուն Հայաստանն իր համար բացահայտեց դեռ մոտ 15 տարի առաջ՝ 2006 թվականին։ Այդ ժամանակ տուրիստական այցով էր, մնաց մոտ 5 օր, մի քիչ բացահայտեց Երևանն ու մոտակայքը, իսկ երկուսուկես տարի առաջ Հայաստան վերադարձավ ծրագրով՝ որպես ճապոներենի ուսուցիչ։ Ծրագիրը 1 տարով էր, բայց Թաիջին հիմա էլ Հայաստանում է՝ արդեն իր տանը։
«Ես երբ ճամփորդում էի, միշտ փնտրում էի մի երկիր, մի վայր, որտեղ կուզեմ տեղափոխվել։ Ճապոնիայում կանոնները շատ են, դա ինձ միշտ ճնշել է, հոգնել էի այդ ամենից, ուզում էի ավելի ազատ լինել, փախչել այդ կանոններից»,- խոստովանում է Թաիջին։
Ծնվել է Ճապոնիայի ծայրամասային քաղաքում` ծովի ափին, որտեղ եղանակը միշտ մռայլ է։ Հայաստանը սիրեց։ Ի տարբերություն ծննդավայրի՝ Հայաստանում արևոտ է։ Մեր երկիրը համեմատում է Կալիֆոռնիայի հետ. տնից դուրս գալիս պարտադիր չէ միշտ անձրևանոց վերցնել։
Թաիջի Նոտսուն
© Sputnik / Asatur Yesayants
«Երբ ինձ Ճապոնիայում հարցնում են Հայաստանի մասին, թե այդ ինչ տեղ է (շատերն առաջին անգամ են Հայաստանի մասին լսում), ասում եմ, որ Եվրոպայի և Ասիայի միջև գտնվող մի վայր է, որն ունի երկար պատմություն, համեղ գինիներ, որտեղ ապրում են գեղեցիկ կանայք»։
Ու միգուցե Թաիջին Հայաստանում իր երկրորդ տունը չգտներ, եթե այստեղ Մանուշակին չհանդիպեր։
Թաիջի Նոտսուն
© Sputnik / Asatur Yesayants
«Ես միշտ հետաքրքրվել եմ ճապոնական մշակույթով, ճապոնացի գրողներով, նաև այդ պատճառով էին մեր հանդիպումներն ինձ համար հետաքրքիր»,- ասում է Մանուշակը։
Սկզբում հանդիպեցին պատահաբար, հետո արդեն հանդիպումները պայմանավորված ու նպատակային դարձան։
«Թաիջին շատ է ճամփորդել, երևի դրա համար ինքը տարբերվում է շատ ճապոնացիներից. ավելի բաց է, շփվող, մարդամոտ, այդպես իմ ընտանիքն էլ իրեն ընդունեց։ Ծնողներիս իրենով արեց»,- կատակում է Մանուշակը։
Ամուսնացան, ճապոներենի դասավանդման ծրագրի ավարտից հետո տեղափոխվեցին Վրաստան։ Այնտեղ Թաիջին հոսթել բացեց, բայց կորոնավիրուսի համավարակն ու սահմանափակումները սկսվեցին, ծանր ժամանակներ էին։
Մանուշակն արդեն բալիկի էր սպասում, վերադարձավ Հայաստան, Թաիջին նրանից կարճ ժամանակ անց պետք է սահմանը հատեր, սակայն սահմանները փակվեցին։
Սահմանները բացվեցին, ընտանիքը վերամիավորվեց։
«Երբ ես առաջին անգամ գրկեցի Ջուլյային, արդեն 5 ամսական էր»,- պատմում է Թաիջին։
Թաիջի Նոտսուն
© Sputnik / Asatur Yesayants
Նա մասնագիտությամբ կենսաբանության ուսուցիչ է, բայց նաև սուշի պատրաստել է սովորել։
Ձեռքերը ծալած չնստելու համար սկսեց տանը սուշի պատրաստել, առաքել։
Թաիջիի սուշիները սիրվեցին. դրանք յուրահատուկ էին՝ հայկական ձկնամսով, տեղական բաղադրիչներով։ Մտածեցին՝ իսկ ինչո՞ւ փոքրիկ ռեստորան չբացել։ Հիմա Մաշտոցի պողոտայի մոտ հայկական գողտրիկ բակում ճապոնական սիրուն, փոքրիկ «Oh Meshi» ռեստորանն է:
Թաիջի Նոտսուի Oh Meshi ռեստորանը Երևանում
© Sputnik / Asatur Yesayants
Այստեղ մատուցվում են բացառապես ճապոնական ուտեստներ, աշխատակիցները, նաև շեֆ-խոհարարը ճապոնացի են։ Հաճախորդները դեռ շատ չեն` ռեստորանը տեսանելի վայրում չէ, այնպես որ, հավանականությունը փոքր է, որ պատահական զբոսնող մարդիկ այն կտեսնեն, բայց ովքեր փորձում են, անպայման վերադառնում են։
Թաիջի Նոտսուի Oh Meshi ռեստորանը Երևանում
© Sputnik / Asatur Yesayants
Մեծամասամբ հայկական բաղադրիչներով ավանդական ճապոնական ուտեստներ են ստանում։ Առայժմ միայն իսկական սակե պատրաստել չի ստացվում։
Ամեն շաբաթ օր ռեստորանում մատուցում են ճապոնական ավանդական հայտնի ապուր՝ ռամեն՝ Նարուտոյի սիրելի կերակուրը։ Ապուրը համտեսելու համար նախօրոք է գրանցվել պետք, որովհետև դա հեշտ ու արագ եփվող մի բան չէ, մի ամբողջ արարողություն է։
Թաիջին` կնոջ՝ Մանուշակի և դստեր հետ
© Photo / provided by Taiji Notsu
Ռամենի օրերին գալիս են ոչ միայն Հայաստանում ապրող ճապոնացիները, այլև այս յուրահատուկ խոհանոցն արդեն բացահայտած հայերն ու օտարերկրացիները, նաև ներկա ու նախկին պաշտոնյաներ։
«Oh Meshi»-ն դարձել է տարբեր մշակույթների կրողների հանդիպատեղի։
Թաիջի Նոտսուի Oh Meshi ռեստորանը Երևանում
© Sputnik / Asatur Yesayants
Հայաստանում ճապոնական փոքրիկ համայնք կա, ճապոնացները մեր երկրում իրենց լավ են զգում. մարդիկ բարի են, կարեկցող։
«Այստեղ նույնիսկ անծանոթ մարդիկ օգնում են իրար, օրինակ, երեխայի խնամքի հարցում։ Հայերը ջերմ, հոգատար ժողովուրդ են»,- նշում է Թաիջին։
Թաիջի Նոտսուի Oh Meshi ռեստորանը Երևանում
© Sputnik / Asatur Yesayants
Ասում է՝ հայկական ընտանիքները շատ ամուր են, հարազատները կապված են իրար, ինչը Ճապոնիայում չկա։
Առանձնահատուկ վերաբերմունք ունի հայկական խոհանոցի մասին։ Ասում է՝ այստեղ կերակուրները, այսպես ասած, շատ զգայուն են։ Համեմատում է վրացականի հետ, ասում է` վրացականը համեղ է, բայց շատ համեմունքներ են օգտագործում, հետո եռացնում կամ տապակում սնունդը և վերջ։ Հայկական ուտեստների մեջ հոգի է դրվում, առանց շատ համեմունքների հայերը կարողանում են յուրահատուկ, բնական համ ստանալ։
Թաիջին` կնոջ՝ Մանուշակի և դստեր հետ
© Photo / provided by Taiji Notsu
Կնոջ՝ Մանուշակի հետ Թաիջին փորձել է խաղողի տերևով տոլմա փաթաթել, ասում է՝ հետաքրքիր պրոցես էր։ Իր ամենասիրելի հայկական ուտեստն էլ խաշլաման է, որի անունը դժվարությամբ է արտաբերում՝ ճապոնականացված՝ «խաշիրամա»։ Բաղադրությունը լսելուց հետո ենք գլխի ընկնում, թե ինչի մասին է խոսում։ Շատ է սիրում հայկական ձկնատեսակները։
Մանուշակի խոսքով՝ հայերի և ճապոնացիների վերաբերմունքն ուտելիքի հանդեպ ծայրահեղ տարբեր են։
Թաիջի Նոտսուի Oh Meshi ռեստորանը Երևանում
© Sputnik / Asatur Yesayants
«Ճապոնացիների համար սնունդը շատ, շատ կարևոր է, ամեն ինչը պտտվում է ուտելիքի շուրջ, այնտեղ ամեն քաղաքացի հաշվում է, թե արդյոք ստացել է իր օրվա սպիտակուցի, վիտամինների բաժինը, թե չէ»,- ծիծաղում է Մանուշակն ու նշում, որ այս հարցում զիջում է Թաիջիին, նրա գիտելիքներին ու ճաշակին, բայց երբեմն «սննդային կոնֆլիկտներն» անխուսափելի են, հատկապես, երբ հարցը Ջուլյայի սննդակարգին է վերաբերում։
Հանուն Ջուլյայի ու նաև Ջուլյայի շնորհիվ Թաիջին սկսել է հայերեն սովորել։ 2-ամյա աղջիկն արդեն քիչ ու միչ խոսում է, հայրիկն էլ ջանքեր է գործադրում բալիկի արտաբերած մտքերը հասկանալու համար։
Թաիջի Նոտսուն
© Sputnik / Asatur Yesayants
Ճապոնիա վերադառնալու մասին չի մտածում։ Խոստովանում է` կարոտել է երկիրն ու ծովը, բայց իր տունը հիմա այնտեղ է, որտեղ իր ընտանիքն է։