Լիլիթ Հարությունյան, Sputnik Արմենիա
Երևանի ցանկացած բնակիչ գոնե շաբաթական մեկ անգամ բախվում է մի իրավիճակի, երբ ստիպված է բավականին երկար ժամանակ կանգնել խցանման մեջ ՃՏՊ-ի, ոչ թե «պիկ» ժամի պատճառով պատճառով։
ՃՏՊ-ի մասնակիցները, որպես կանոն, սպասում են ապահովագրական ընկերության ու Ճանապարհային ոստիկանության աշխատակիցներին, իսկ այդ ընթացքում նրանց մեքենաները փակում են փողոցի կամ պողոտայի երթևեկելի հատվածի մեծ մասը։ Իրավիճակն անհեթեթ է այն պատճառով, որ մասնագետները նույնպես ստիպված են լինում խցանումների միջով հասնել վթարի վայր։
Այս ամենը կարող է բավականին երկար տևել, ինչի արդյունքում մայրաքաղաքի առանց այդ էլ ծանրաբեռնված փողոցներում երթևեկությունը երբեմն ժամերով կաթվածահար է լինում։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում Ճանապարհային ոստիկանությունից հայտնեցին, որ թեթև ՃՏՊ-ների դեպքում վարորդները կարող են ինքնուրույն լուսանկարել մեքենաները, հանել դրանք երթևեկելի հատվածից ու ճանապարհն ազատել։
«ՃՏՊ-ի պատճառով առաջացած տրանսպորտային խցանումը հնարավորինս արագ վերացնելու համար Ճանապարհային ոստիկանությունը գրանցում է այն ու ազատում ճանապարհի երթևեկելի մասը։ Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը թույլ է տվել համապատասխան փոփոխություններ անել Հայաստանի օրենսդրության մեջ։ Այդ փոփոխությունների շնորհիվ վարորդները կարող են տեղում ինքնուրույն գրանցել ՃՏՊ-ն՝ համապատասխան գրառումներ ու լուսանկարներ անելով», - հայտնեցին գերատեսչությունից։
ԱՊՊԱ նոր հայտարարագրի ձևը` վարորդի մշտական ուղեկից
Ճանապարհային ոստիկանությունը չունի վիճակագրություն, թե վթարների քանի տոկոսի դեպքում են վարորդներն ինքնուրույն արձանագրում ՃՏՊ-ն ու ազատում ճանապարհը։
Մյուս կողմից էլ դա հնարավոր է միայն այդ դեպքում, երբ կողմերին հաջողվում է պայմանավորվել միմյանց հետ։ Եթե վթարի մասնակիցներից մեկը համաձայն չէ վնասի նախնական գնահատման հետ, ապա նրանք ստիպված են լինում սպասել մասնագետներին՝ մեքենաները երթևեկելի հատվածում թողնելով։
Իրականում գործընթացը ձգձգվում է։ Երևանի բնակիչ Արմինեն մեզ հետ զրույցում ասաց, որ մեքենայի վրա մի փոքր քերծվածքի պատճառով բավականին երկար ստիպված է եղել սպասել ապահովագրական գործակալության ու Ճանապարհային ոստիկանության աշխատակիցներին։
«Մեքենան կայանելիս մի փոքր կպա հետևի մեքենային, ու հարվածի պատճառով դրա ներկը վնասվեց։ Դա մոտավորապես 20 հազար դրամի վնաս էր, բայց վարորդն ինձանից տասն անգամ ավել ուզեց։ Քանի որ չկարողացանք պայմանավորվել, կանչեցինք մասնագետների, որոնք ինչպես և մենք ենթադրում էինք, 25 հազար դրամ գնահատեցին վնասը»,–պատմեց նա։
Միաժամանակ Հայաստանի ապահովագրական ընկերություններից մեկում մեզ ասացին, որ վթարի մասնակիցները կարող են պայմանավորել ու ոստիկանություն չկանչել միայն այն դեպքում, երբ վնասը չի գերազանցում 100 հազար դրամը, իսկ Երևանի սահմաններում առանձին դեպքերում՝ 200 հազար դրամը։
Միաժամանակ, ՃՏՊ-ի մասնակից մեքենաների քանակը չպետք է գերազանցի երկուսը և տուժածներ պետք է չլինեն։
Նման դեպքերում վարորդները պետք է 40 րոպեի ընթացքում ապահովագրական ընկերությանը հայտնեն միջադեպի մասին ու 7-10 լուսանկար անեն։ Դրանից հետո նրանք արդեն կարող են հեռացնել մեքենաները երթևեկելի հատվածից ու ազատել ճանապարհը։
Քեյան. «Վարորդներն ԱՊՊԱ համաձայնեցված հայտարարագիրը տեղում լրացնելու կարիք չեն ունենա»
Նշենք, որ ԱՊՊԱ-ից հատուցում ստանալու համար փաստաթղթերի ձևակերպման հեշտացված սխեման՝ առանց ոստիկանության աշխատակիցների ներգրավման (այսպես կոչված եվրաարձանագրությամբ), արդեն երկար տարիներ է` գործում է Եվրոպական միության երկրներում։
Դրա շնորհիվ աննշան ՃՏՊ-ների մասնակիցները հնարավորություն են ստացել ինքնուրույն գնահատել վնասի չափը, միմյանց միջև պայմանավորվել ու ԱՊՊԱ-ի հատուցում ստանալու համար ապահովագրական ընկերությունների բլանկներ լրացնել։ Դրանից հետո տուժած վարորդի ապահովագրական ընկերությունը պետք է նրան հատուցում վճարի․ դրա գումարը գանձվում է վթարի մեղավորի ապահովագրական ընկերությունից։
«Եթե վթարն ավելի լուրջ է, պետք է անպայման սպասել Ճանապարհային ոստիկանության աշխատակիցներին (հենց ոստիկանության, ոչ թե ապահովագրական ընկերության), որոնք անհրաժեշտ լուսանկարներ ու չափումներ կանեն, արձանագրություն կլրացնեն», - պարզաբանեցին կազմակերպությունում։
Եթե մինչ մասնագետների գալը տրանսպորտային միջոցները տեղաշարժվեն, ապա վնասի հատուցման հարցում կարող են խնդիրներ առաջանալ։
Հենց վնասի հատուցման հետ կապված խնդիրներից խուսափելն է պատճառը, որ Հայաստանում վարորդներից շատերը չեն հեռացնում մեքենաները ճանապարհի երթևեկելի հատվածից նույնիսկ թեթեև վթարների դեպքերում։ Բայց եթե վարորդներն ավելի լավ տեղեկացված լինեին իրենց իրավունքների ու պարտականությունների մասին, ավելի ուշադիր կարդային պայմանագիրը ապահովագրական ընկերությունների հետ, հաճախ կարելի էր խուսափել տրանսպորտային կոլապսից առանց այդ էլ բեռնված մայրաքաղաքում։
Թեև այստեղ էլ «ստորջրյա խութեր» կան։ Շատ դեպքերում դժվար է արագ գնահատել տրանսպորտային միջոցին հասցրած վնասը, քանի որ մեքենաները կարող են ունենալ թաքնված վնասվածքներ, որոնք հնարավոր է հայտնաբերել միայն մանրամասն զննման ընթացքում։
Նշենք, որ 2019 թվականի հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 26-ը Հայաստանում 4715 ՃՏՊ է արձանագրվել։ Զոհերի թիվը եղել է 335, վիրավորների՝ 6678։
Ավելացել են վթարները, որոնք տեղի են ունենում հանդիպակաց գոտի դուրս գալու պատճառով
2019-ի համեմատ 2020թ.–ին ճանապարհատրանսպորտային պատահարների թիվը նվազել է։ Այսպես. 2020 թվականի 10 ամիսների ընթացքում Հայաստանում ճանապարհատրանսպորտային պատահարների թիվը կազմել է 2855 դեպք, ինչը 588-ով պակաս է նախորդ տարվա ցուցանիշից։