Լաուրա Սարգսյան, Sputnik Արմենիա
Կորոնավիրուսի տարածման, ինչպես նաև վարակվածների, առողջացածների, մահացածների թվի հաշվարկի հետ կապված թեմաները լրատվամիջոցների գլխավոր նորությունների շարքում են, հայաստանյան տուրօպերատորները հաշվարկում են կորուստներն ու ամրագրված տուրփաթեթների չեղարկումների թիվը։
Միայն 2019 թվականի 9 ամսվա ընթացքում Հայաստան է այցելել 1 մլն 459 հազար 200 զբոսաշրջիկ, ինչը 14,4%–ով շատ է 2018 թվականի ցուցանիշից։ Թե ինչ ցուցանիշ կլինի 2020 թվականին, դեռ պարզ չէ, բայց հարկ է նշել, որ մեր երկրի տնտեսությունը զգալիորեն կախված է նաև զբոսաշրջությունից։
Ոլորտը կործանվո՞ւմ է
Աշխարհում կորոնավիրուսի հետ կապված իրավիճակը լրջորեն ազդել է ՀՀ քաղաքացիների զբոսաշրջային ծրագրերի վրա։ Ոմանք խուճապահար վերադարձնում են տոմսերը, չեղարկում ուղևորությունները և ամրագրումները, մյուսները դեռ պարզապես ծանոթանում են զբոսաշրջային ընկերությունների առաջարկներին։
Զբոսաշրջության ոլորտում աշխատող վարորդ Արտակ Խաչատրյանն իր գործընկերների պես անորոշության մեջ է։ Եթե անցած տարի այս ժամանակահատվածում աշխատանքը եռում էր, ապա հիմա վարորդները ժամերով անգործ են մնում և աղոթում, որ շոգը շուտ ընկնի։
«Հայաստան եկող զբոսաշրջիկների հոսքը շատ քիչ է։ Անցած տարի այս ժամանակահատվածում բազմաթիվ իրանցիներ կային, իսկ հիմա ընդհանրապես չկան։ Ռուսաստանից էլ են քիչ մարդիկ գալիս, բարդ իրավիճակ է», – Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Խաչատրյանը։
Նրա խոսքով` ամբողջ հույսը շոգն է. ինչպես հայտնի է, տարվա տաք եղանակին ցանկացած համաճարակ, որպես կանոն, նահանջում է։
Տաք եղանակի վրա է հույսը դրել նաև տեղի հյուրանոցային համալիրներից մեկի ներկայացուցիչը։ Նա մեզ հետ զրույցում խոստովանեց, որ շատերի մոտ է խուճապ սկսվել։ Փոքր և միջին բիզնեսի ներկայացուցիչները չգիտեն` ինչ անեն նման իրավիճակում և ինչպես փակեն երկարատև պարապուրդի հետևանքով առաջացած վնասները։
«Սա այն ժամանակն է, երբ մենք պետք է փող աշխատենք, իսկ գործնականում... Մենք անդունդն ենք գլորվում», – խոստովանեց նա։
Նրա խոսքով` ամրագրումները զանգվածաբար վերադարձնելու պատճառով հյուրանոցները մեծ վնասներ են կրել։ Որոշ հյուրանոցներ անցած տարվա համեմատ, կարելի է ասել, դատարկ են։
Զբոսաշրջային ընկերությունները բողոքում են
Վերջին երկու շաբաթը մղձավանջի են վերածվել զբոսաշրջային ընկերությունների ներկայացուցիչների համար։ Զբոսաշրջային օպերատորները ստիպված են այս կամ այն զբոսաշրջային փաթեթների չեղարկումներ ձևակերպել (ինչպես դեպի Հայաստան, այնպես էլ Հայաստանից դուրս)։
«Շուկայում անկում է: Եվ դա պայմանավորված է նրանով, որ ավիաընկերություններից շատերը չեղարկել են իրենց չվերթերը դեպի այն երկրներ, ուր պետք է հանգստի մեկնեին մեր քաղաքացիները», – Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց One way Tour ընկերության ներկայացուցիչը։
Հայաստանցիները չեղարկում են եվրոպական ուղևորությունները, բայց նվազել է նաև Եգիպտոսի պահանջարկը։ Ի դեպ, երեկ այնտեղ կորոնավիրուսից մահանալու առաջին դեպքն է գրանցվել։
Մեր զրուցակցի խոսքով` անցած շաբաթ մարդիկ չեղարկում էին նաև հայաստանյան ուղևորությունները, սակայն հիմա ներգնա զբոսաշրջության հարցում իրավիճակը փոքր–ինչ կայունացել է։ Հույս կա, որ հայերը վերջապես կսկսեն գումար ծախսել սեփական երկրում։
EL TOUR–ի տուրմենեջեր Հռիփսիմե Այվազյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ քաղաքացիներից շատերը սպասման մեջ են։ Նրանք ուզում են հասկանալ` ինչպես կփոխվի կորոնավիրուսի հետ կապված իրավիճակը, որպեսզի կողմնորոշվեն հանգստի վայր ընտրելու հարցում։ Միևնույն ժամանակ, միայն այս ընկերությունում հայաստանյան ուղևորությունը չեղարկել են 200 հոգուց բաղկացած երկու մեծ խմբեր Ռուսաստանից և 50 մարդ Ավստրիայից։
Խաշն ու խունկը մեզ պահապա՞ն. ինչ է փոխել կորոնավիրուսը երևանցիների կյանքում
«Անցած տարի և ընդհանրապես այս ժամանակահատվածում մեզ մոտ արդեն ամռան համար էին ուղեգրեր գնում, հիմա մարդկանց մոտ խուճապ է, հետևաբար գործ չկա», – ասաց Այվազյանը։
Նման իրավիճակ է նաև տոմսերի ամրագրմամբ զբաղվող ընկերությունների դեպքում։ Վերջին երկու շաբաթվա ընթացքում հայաստանցիները սկսել են զանգվածաբար վերադարձնել ավիատոմսերը։
Այդ ընկերություններից մեկի մենեջերը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց, որ շատերը պարզապես վախենում են ինքնաթիռ նստել` մտածելով, որ իրենց կողքին կարող է կորոնավիրուսով վարակված մարդ հայտնվել։
«Շատերը վերադարձնում են Իսպանիայի, Գերմանիայի, Շվեյցարիայի, Վիեննայի, Ֆրանսիայի տոմսերը, որովհետև դրանք գնել էին այդ երկրներում նախատեսված միջոցառումներին մասնակցելու համար, իսկ դրանք չեղարկվել են», – ասաց մեր զրուցակիցը։
Մեր զրուցակցի կանխատեսումներով` եթե այսպես շարունակվի, ոլորտի ներկայացուցիչները փաստացի անգործ կմնան։
Ավիաընկերություններ և ուղևորափոխադրումներ
Տհաճ իրավիճակում են հայտնվել նաև Հայաստանից Վրաստան ուղևորներ փոխադրող ընկերությունները։ Ինչպես Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հայտնեց ոլորտի ներկայացուցիչներից մեկը` Մանուկը (անունը փոխած է), մարդիկ զանգվածաբար հրաժարվում են նախապես ծրագրած ուղևորություններից։
Միևնույն ժամանակ, Armenia ավիաընկերությունը կորոնավիրուսի պատճառով չեղարկել է մարտին նախատեսված բոլոր չվերթերը Երևանից դեպի Թել Ավիվ և Լիոն։
«Սա պայմանավորված չէ միայն վիրուսը կանխելու փորձով։ Օրինակ` Իսրայելի իշխանությունը կոչ է անում իր քաղաքացիներին ավելի քիչ ճանապարհորդել, և մարդիկ մեծ թվով տոմսեր են վերադարձրել», – Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Armenia ավիաընկերության մարքեթինգի գծով մենեջեր Նելլի Կոստանդյանը։
Նրա խոսքով` ավիաընկերությունը չեղարկել է չվերթերը մինչև ապրիլի 10-ը։
«Հոտոտել սխտորը». 7–ամյա հայ աղջնակը «գտել» է կորոնավիրուսի դեմ պայքարի ձևը. տեսանյութ
Հասկանալու համար, թե ինչպես է կորոնավիրուսի հետ կապված իրավիճակն ազդել քաղավիացիայի ոլորտի վրա, մենք հարցում ուղարկեցինք ՀՀ քաղավիացիայի կոմիտե։ Հոդվածի թողարկման պահին պատասխան դեռ չէինք ստացել։
Ամեն ինչ այդքան վա՞տ է
Տուրիզմի հայկական ֆեդերացիայի նախագահ Մեխակ Ապրեսյանը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ընդգծեց, որ կորոնավիրուսն իսկապես մեծ վնաս է հասցրել ոլորտին։ Սակայն որքան` դեռ հայտնի չէ. կոնկրետ հաշվարկներ չկան, տնտեսվարող սուբյեկտները դեռ չեն ներկայացրել հաշվետվությունները։
«Իրավիճակը մեղմացնում է այն հանգամանքը, որ ակտիվ սեզոնը դեռ չի սկսվել։ Թեև արդեն ապրիլ, մայիս ամիսների համար բազմաթիվ փաթեթներ են չեղարկվել։ Սակայն հույս ունեմ, որ այս խուճապը կնահանջի», – ասաց Ապրեսյանը։
Նրա խոսքով` ակնհայտ է այն զբոսաշրջային ընկերությունների ֆինանսական վնասը, որոնց ներկայացուցիչները նույնիսկ այս դժվար ժամանակահատվածում շարունակում են գումար ծախսել տարբեր հարթակներում Հայաստանը գովազդելու համար։
Ապրեսյանը կանխատեսում է, որ եթե այսպես շարունակվի, զբոսաշրջային ընկերություններից շատերը պարզապես կլքեն շուկան և այս ճգնաժամին չեն դիմանա։ Նա կարծում է, որ դեռ պետք է սպասել։
Միևնույն ժամանակ, ՀՀ ԱԳՆ–ն, հաշվի առնելով կորոնավիրուսի նոր տիպի (COVID-19) տարածման հետ կապված իրավիճակը` ՀՀ քաղաքացիներին հորդորում է ժամանակավորապես խուսափել Իրան, Չինաստան, Հարավային Կորեա, Ճապոնիա և ԵՄ երկրներ մեկնել, հատկապես Իտալիա, Գերմանիա, Ֆրանսիա և Իսպանիա մեկնելուց։
«Հային ոչ մի վարակ չի բռնի, արխային». քաղաքացիները՝ կորոնավիրուսից պաշտպանվելու մասին