ԵՐԵՎԱՆ, 10 փետրվարի — Sputnik, Նելլի Դանիելյան. Ծխողների ու չծխողների պայքարը Հայաստանում օրեցօր ավելի հետաքրքիր դրսևորումներ է ստանում:
Առողջ ապրելակերպի ջատագով առողջապահության նախարար Արսեն Թորոսյանին կանայք արդեն իրենց տուն են հրավիրում:
«Եկեք մեր տուն,ամուսնուս բացատրեք, որ տանը, այն էլ երեխաների մոտ չծխի»,- ծխախոտի դեմ պայքարի շրջանակներում նախարարի հերթական գրառման տակ գրել է ֆեյսբուքյան օգտատերերից մի կին:
Սննդի օբյեկտներն էլ հերթով նախարարին իրենց հարկի տակեն հրավիրում` համոզվելու, որ ծխելն իրենց հաստատությունում արգելված է և, ինչու չէ, ձեռքի հետ էլ գովազդելու իրենց բիզնեսը:
Հրավերների շարքը սկսվեց այն բանից հետո, երբ Թորոսյանը սկսեց հրապարակել իր այցելած «անծուխ» հաստատություններում արված լուսանկարները` նշելով նաև հաստատությունների անունները:
Ֆեյսբուքյան քարոզչության երկրորդ ալիքը «Անծուխ Հայաստան» հեշթեգի ու նույնանուն սթիքերի տարածումն էր: Բազմաթիվ օգտատերեր այսօր, նախարարի օրինակով, իրենց տեսակետներն են հայտնում հակածխախոտային նախագծի շուրջ հենց դրանց կիրառմամբ:
Ծխել, թե չծխել հարցի շուրջ կարծիքներն անշուշտ պայմանավորված են սեփական սովորույթով` ծխողը դեմ է իր իրավունքների սահմանափակմանը, չծխողն էլ ուրախ, որ այսուհետ ստիպված չի լինելու շնչել ուրիշի ծուխը:
«Իրազեկ և պաշտպանված սպառող» ՀԿ նախագահ Բաբկեն Պիպոյանը հարցին նայում է երկու կողմից` չծխողը պետք է պաշտպանված լինի ծխից, բայց ծխողին էլ պետք է հնարավորություն տալ ապրելու իր պատկերացումներին համահունչ:
«Այո՛, պետք է ապահովել չծխողների ծխախոտի ծխից պաշտպանվելու իրավունքը: Այո՛, պետք է անել հնարավորը, որ անձը չուզենա դառնալ ծխող: Այո՛, պետք է արգելվեն բոլոր տեսակի գովազդները: Բայց ծխողներն էլ մարդ են, և օրենքը ոչ մի կերպ չպետք է վերածվի անձերի դեմ պայքարի և վերջիններիս համար ևս պետք է ստեղծվեն որոշակի հնարավորություններ, որոնք միանշանակ չեն սահմանափակելու չծխողների իրավունքները»,- կարծում է Պիպոյանը:
ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր Անուշ Բեղլոյանը չի թաքցնում` «ծխող զանգվածի ներկայացուցիչ» է, բայց հանրային վայրերում ծխելն իսպառ արգելելու նախաձեռնությունը ողջունում է:
«Ամոթի զգացումով եմ մտնում թեյարաններ ու ռեստորաններ որևէ արտասահմանցու հետ։ Դեմքի արտահայտություններից հասկանում եմ, որ քարանձավային տպավորություն ենք թողնում, շատ զզվելի հոտ է գալիս ծխած տարածքներում։ Ամբողջ աշխարհը նախընտրում է անծուխ հանրային միջավայր, իսկ մենք մնացել ենք 70-ականներում»,- իր տպավորություններն է կիսում պատգամավորը` միաժամանակ հռետորական հարց ուղղելով ծխողներին`դժվա՞ր է արդյոք մի երկու ժամ հանրային վայրում դիմանալ, չծխել:
«Շատ ճիշտ օրենք է, շատ սթափեցնող ու կարևոր նախաձեռնություն»,- կարծում է Անուշ Բեղլոյանը:
Հետաքրքական է, որ օրենքի նախագծի շուրջ հանրային քննարկումներն առավել ակտիվացան հատկապես վերջին օրերին, երբ դրան որոշակի ազդակ հաղորդեցին հանրային դեմքերը: Մինչդեռ առողջապահության նախարարության հակածխախոտային օրենսդրական նախաձեռնությունը հանրային քննարկմանն էր ներկայացվել դեռ 2018թ-ի օգոստոսին:
Ու թեև այն կես տարի է, ինչ հրապարակվել է, հանրությունը դրա մասին գիտի այն, որ օրենքի ընդունումից հետո ռեստորաններում այլևս չեն ծխելու:
Քչերը գիտեն, որ չեն ծխելու նաև փողոցում, ու ոչ միայն բաց սրճարաններում, այլև տրանսպորտային կանգառներում, երեխաների համար նախատեսված խաղահրապարակներում ու մանկական պուրակներում:
Ներկայացված օրենսդրական նախաձեռնությամբ առաջարկվում է արգելել ծխելը նաև աշխատավայրերում, այդ թվում`մասնավոր սեփականություն հանդիսացող տարածքներում:
Ծխելը կարգելվի նաև առողջապահական, կրթական հաստատություններում, պատմության և մշակույթի հուշարձանների տարածքներում, բնության հատուկ պահպանվողտարածքներում, հյուրանոցներում, առողջարաններում, հանգստյան ու զբոսաշրջային տներում:
Արգելվելու է ծխելը նաև տրանսպորտային բոլոր միջոցներում` օդային, ջրային, էլեկտրական և երկաթուղային տրանսպորտում, օդանավակայաններում, ճոպանուղիների տարածքներում, երկաթուղու և մետրոպոլիտենի կայարաններում, ավտոկայաններում, ուղևորների սպասարկման համար նախատեսված տարածքներում:
Ծխելու արգելքը խախտողների համար նաև համապատասխան տուգանքներ են սահմանվում:
Հանրային տարածքներում ծխողները կտուգանվեն նվազագույն աշխատավարձի հիսունապատիկի չափով, իսկ կարգուկանոնի պահպանման համար պատասխանատու պաշտոնյան`երկուհարյուրապատիկի չափով: Իսկ եթե խախտումը կրկնվի երեք ամսվա ընթացքում`տուգանքն արդեն կկրկնապատկվի:
Տրանսպորտում, տաքսիներում ծխողները կտուգանվեն նվազագույն աշխատավարձի հիսունապատիկի չափով:
Կտուգանվեն անգամ իրենց սեփական ավտոմեքենայի մեջ ծխողները, եթե դա արել են ընթացքի ժամանակ: Ծխող վարորդը կամ ուղևորը կտուգանվեն նվազագույն աշխատավարձի տասնապատիկի չափով:
Ծխողների կյանքը բարդացնող օրենքը նախատեսվում է կիրառել ընդունվելուց անմիջապես հետո: Բայց դա դեռ շատ շուտ չի լինի: Օրենքին դեռ պետք է հավանություն տա կառավարությունը, ապա` խորհրդարանը: Իսկ այն կառավարության օրակարգ չի ներկայացվել:
Մեկ լավ նորություն ևս` եթե անգամ օրենքն ընդունվի առաջիկա օրերին, ռեստորաններում ու այլ փակ տարածքներում ծխելը կարգելվի միայն 2019 թվականի մայիսի 1-ից, իսկ կիսափակ տարածքներում` 2022 թվականի մայիսի 1-ից:
Իսկ վաճառասրահներում ծխախոտ, սիգար, նարգիլե, այքոս և ծխախոտի այլ փոխարինիչներ ցուցադրելու արգելքն ուժի մեջ կմտնի միայն 2020 թ- հունվարի 1-ից:
Այնպես որ ծխողների կյանքը Հայաստանում կբարդանա աստիճանաբար: Գուցե նրանք հասցնե՞ն այդ ընթացքում անցնել չծխողների շարքերը: