Արդյունավետ հակադրոնային համակարգեր սկսում են ստեղծել նույնիսկ ռուսական արդյունաբերության քաղաքացիական հատվածի ձեռնարկությունները։ ԱԹՍ-ների դեմ պայքարի միջոցների արագացված զարգացման միտումն արտացոլում են NAIS-2024 միջազգային ցուցահանդեսները Մոսկվայում և World Defense Show-2024-ը Էր Ռիադում:
Մոսկվայի քաղաքացիական ավիացիայի ենթակառուցվածքների NAIS ցուցահանդեսը կայացել է փետրվարի 6-7-ը «Կրոկուս Էքսպո» հարթակում՝ Ռուսաստանի, Բելառուսի, Չինաստանի, Իրանի 110 ընկերությունների մասնակցությամբ։ Ներկայացվել է սարքավորումների, տեխնիկայի ժամանակակից նմուշների լայն տեսականի՝ լուսավորության համակարգերից և անվտանգության շրջանակներից մինչև ՌՏԿ-ներ և ԱԹՍ-ներ, որոնք նախատեսված են օդանավակայանների զարգացման և արդիականացման, յուրաքանչյուր օդանավակայանի հուսալի անվտանգության ապահովման համար:
Փետրվարի 4-8-ը Սաուդյան Արաբիայում անցկացվեց ռազմական նշանակության արտադրանքի World Defense Show միջազգային ցուցահանդեսը, որին մասնակցում էր 750 արտադրող 45 երկրներից: Միջոցառումները տարբերվում են թեմաներով և մասշտաբներով, սակայն նրանց միավորում է վառ արտահայտված հակադրոնային շեշտադրումը։
NAIS-ի սառը կատարելությունը
Քաղաքացիական ավիացիայի ենթակառուցվածքի NAIS ցուցահանդեսում անսպասելիորեն բոլոր չափերի և տեսակների դրոնների դեմ պայքարի բազմաթիվ համակարգեր և համալիրներ կային: Լուրջ գիտական և արտադրական հիմք ունենալով՝ դիզայներները անօդաչու թռչող սարքերի արդյունավետ որոնման, նույնականացման և չեզոքացման համար օգտագործել են ՌՏԿ-ների, օպտիկական սարքերի, նեյրոցանցերի, համակարգչային տեսողություն, արհեստական բանականության ինտեգրումը: Նպատակը «անկոչ» անօդաչու թռչող սարքերի հայտնաբերման և ոչնչացման գործընթացների արագացումն ու ավտոմատացումն է։
Զննման տեխնիկայի արտադրության ռուսաստանյան առաջատար մոսկովյան «Նեոսկան» ընկերությունը NAIS ցուցահանդեսում ներկայացրել է ԱԹՍ-ներին հակազդելու նոր համալիր համակարգ, որը ստեղծվել է «Կասպերսկու լաբորատորիայի» հետ համատեղ: Տեխնոլոգիական առանձնահատկություններն են՝ դրոնների ավտոմատ որոնում լայն էլեկտրամագնիսական և օպտիկական դաշտում՝ ԱԲ-ի և նեյրոցանցերի օգտագործմամբ, թիրախների չեզոքացում օպերատորի հրամանով կամ առանց նրա մասնակցության:
Համալիրը ներառում է ռադիոտեղորոշիչ կայան, ռադիոհաճախականության սքաներ, տեսահսկման տեսախցիկ, ուղղորդված և համուղղորդված չեզոքացման մոդուլներ: Kaspersky Android համակարգը, որը հիմնված է ԱԲ-ի, նեյրոցանցերի և համակարգչային տեսողության վրա, մեծ արագությամբ և ճշգրտությամբ կառավարում է համալիրի բոլոր բաղադրիչները: «Նեոսկան»-ի տվյալներով՝ համալիրը 15 վայրկյանից էլ քիչ ժամանակում հայտնաբերում է DJI Mavic տիպի փոքր թիրախները խիտ քաղաքաշինական միջավայրում՝ մինչև 40 կմ հեռավորության վրա: Իսկ մինչև 4 կմ հեռավորության վրա անօդաչուի տեսակը և մոդելը որոշվում են մեկ վայրկյանից էլ քիչ ժամանակում:
Ընդ որում, «Կասպերսկու լաբորատորիայի» ծրագրային ապահովումն օգնում է որոշել օպերատորի կոորդինատները։ ԱԹՍ-ներին հակազդեցության մասշտաբը հարմարեցվում է ցանկացած մակերես ունեցող պաշտպանվող օբյեկտին (օդանավակայան, արդյունաբերական ձեռնարկություն, զանգվածային միջոցառման անցկացման վայր):
NAIS-ի տաղավարների բազմաթիվ ապրանքների շարքում չեն կորել «Էլիարս» (Զելենոգրադ) ձեռնարկության նորարարական «ադամանդները»։ Ձեռնարկությունը Ռուսաստանում հայտնի է որպես բարձր ինտեգրված քաղաքացիական և ռազմական միկրոալիքային սարքավորումների մշակող և արտադրող: ПАРС-4 и ПАРС-5 հիանալի հակադրոնային հրազեններն առանձնանում են ճառագայթման հզորությամբ և ունակ են չեզոքացնել ԱԹՍ-ները մինչև 1500 մետր հեռավորության վրա:
Ճառագայթող ալեցրիչների յուրահատուկ պարուրաձև բնույթը ստեղծում է շրջանաձև բևեռացում, ինչը մեծացնում է հակառակորդի ԱԹՍ-ների ճնշման արդյունավետությունը (միանում է «վայրէջք» կամ «վերադարձ մեկնարկի վայր» ռեժիմը): Ավելին, զելենոգրադյան զենքի օգտագործումը հատուկ հմտություններ և փորձ չի պահանջում։ Մեկ մարտկոցով շարունակական շահագործման ժամանակը մինչև 4 ժամ է, փոխադրման համար հարմար պատյան կա։
NAIS ցուցահանդեսը վառ կերպով արտացոլեց ՌԴ քաղաքացիական ավիացիայի աերոդրոմային օբյեկտների և ինքնաթիռների անվտանգության ամրապնդման միտումը՝ ԱԹՍ-ների դեմ պայքարի միջոցներով: Այնուամենայնիվ, այս միտումն ու պայքարը շատ ավելի մեծ տարածք են ընդգրկում դրոնների կիրառման բոլոր ոլորտներում՝ օդում, գետնին, ջրի վրա և ջրի տակ:
World Defence Show-ի բուռն հետաքրքրությունը
Էր Ռիադում սպառազինությունների միջազգային ցուցահանդեսը նույնպես արտացոլեց կոնստրուկտորների, արտադրողների, սպառողների տարվածությունը տարբեր նշանակության բարձր տեխնոլոգիական դրոնների և ԱԹՍ-ների դեմ պայքարի արդյունավետ միջոցներով: World Defence Show-ի կայքում ընդգծվում է․ «Աշխարհը կենտրոնացած է արհեստական բանականության, ռոբոտաշինության, ինքնավար համակարգերի, մեքենայական ուսուցման, հիբրիդային տեխնոլոգիաների, բլոկչեյնի կայուն զարգացման վրա»:
Սաուդյան Արաբիայում «Ռոստեխը» ներկայացրել էպաշտպանական արտադրանքի ավելի քան 100 նմուշ՝ ավիացիա, զրահատեխնիկա, հրաձգային զենք։ Ռուսական զենքն ավանդաբար հիացնում էարտասահմանյան մասնագետներին ևգնորդներին։ Առավել թեժհետաքրքրություն են առաջացնում հատուկ ռազմական գործողության գոտում փորձարկված ռուսական անօդաչու «Орлан»-ները, «КУБ-Э» կամիկաձե դրոնները, СКАТ 350 М անօդաչու համալիրը (Supercam-350-ի խորը արդիականացված տարբերակը), ինչպես նաև հակառակորդի ԱԹՍ-ների դեմ պայքարի միջոցները:
Էր Ռիադում «Ռոստեխն» առաջին անգամ ներկայացրեց ԱԹՍ-ների ճնշման նորագույն՝ «Серп» շարքի ավտոմատացված համալիրը և ռադիոմոնիթորինգի սարքավորումը, որը կարող է գտնել դրոնի օպերատորի կոորդինատները: «Серп-ВС6» համալիրն արդյունավետ կերպով դիմակայում է առանձին անօդաչու թռչող սարքերին և խմբերին՝ մինչև 5 կմ հեռավորության դեպքում, ուղիղ ռադիոտեսանելիության պայմաններում ևկարողանում է ճնշել FPV-դրոնները: Կարևոր առանձնահատկությունն այն է, որ «Серп»-ը անտեսանելի է թշնամու ռադիոտեխնիկական միջոցների համար, քանի որ ակտիվ ճառագայթում չունի:
Ռազմի դաշտում տեխնոլոգիական հեղափոխությունը հուշում է, որ առաջիկա տասնամյակների ընթացքում արհեստական բանականությամբ հետախուզական-հարվածային դրոնների և ԱԹՍ-ներին հակազդեցության ոչ պակաս խելացի համալիրների դերը միայն աճելու է: Ռուսաստանի գիտական ևարտադրական համալիրը պատրաստ է արագ կրկնօրինակել և մասշտաբավորել իր նվաճումները՝ ժամանակի պահանջներին համապատասխան, մոլորակի մերլավ հարևանների համար: