ՌԱԴԻՈ

«Չինաստանը վերահաստատել է, որ հայությունն ու Արարատը համարժեք բանաձևեր են». Մելքոնյան

Թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը Sputnik Արմենիայի եթերում անդրադարձել է Արարատ լեռան հիշատակման պատճառով Թուրքիայի ու Չինաստանի միջև առաջացած դիվանագիտական սկանդալին։ 
Sputnik
«Չինաստանը վերահաստատել է, որ հայությունն ու Արարատը համարժեք բանաձևեր են». Մելքոնյան

«Թող մեր բարեկամությունն ավելի բարձր լինի, քան Արարատ լեռը, և ավելի երկար, քան Յանցզի գետը». Չինաստանից Հայաստան ուղարկված հումանիտար օգնության փաթեթների վրա չինական կողմի կատարած գրառումը մեծ աղմուկ է բարձրացրել Թուրքիայում։ ՉԺՀ-ի դեսպանը ստիպված է եղել բացատրություն տալ թուրքական կողմին` նշելով, որ Հայաստան ուղարկված օգնությունը պատրաստվել է կառավարության կողմից և Երևան ուղարկվել մասնավոր ընկերության միջոցով։

Թուրքիայում գտնվող ՀՀ 73 քաղաքացիներ Վրաստանի տարածքով վերադառնում են Հայաստան

Սա անհարգալից վերաբերմունք է. Նաղդալյանը` Թուրքիայի քայլերի մասին

Թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանի գնահատմամբ` թուրքական պետական համակարգում, պետական մտածողության մեջ կան բարդույթներ, որոնք շարունակվում են տասնամյակներ և անկախ իշխանության ղեկին գտնվողներից` այդ բարդույթները երբեմն–երբեմն ցայտուն կերպով դրսևորվում են, և հիմա ականատեսն ենք նմանատիպ մի դրսևորման։ 

«Նման կոմպլեքսներ հրահրող տարրերից մեկը հայության սուրբ լեռն է` Արարատը, որը պատմության սխալի պատճառով տարածքային առումով գտնվում է Թուրքիայի Հանրապետությունում, սակայն աշխարհասփյուռ հայության համար դարեր շարունակ եղել է և հիմա էլ մնում է որպես խորհրդանիշ, որն ամբողջ աշխարհում էլ ընկալված է որպես հայության խորհրդանիշ։ Բնականաբար, Չինաստանն իր քայլով նույնպես վերահստատել է աշխարհում տարածված ընկալումը, որ հայությունն ու Արարատը համարժեք բանաձևեր են»,– նշում է թուրքագետը։

Ու՞մն է Արարատը. Չինաստանից ուղարկած օգնության վրա գրվածը Թուրքիայում աղմուկ է բարձրացել

Ռուբեն Մելքոնյանի փոխանցմամբ` Արարատ լեռան հետ կապված նախկինում էլ եղել են կոնֆլիկտներ։ Արարատ լեռան հայամետ հիշատակումը միշտ էլ վայնասուն է առաջացրել Թուրքիայում, անգամ խորհրդային շրջանում, երբ կա հայտնի պատասխանը, որով հակադարձել են թուրքերին` եթե Արարատի հայամետ հիշատակումը խնդիր է առաջացնում, ապա Թուրքիայի պետական դրոշին նկարված աստղն ու կիսալուսինը նույնպես կարող են խնդրահարույց լինել, քանի որ այդ խորհրդանիշները հաստատ Թուրքիայինը չեն։

Թուրքագետի համոզմամբ` սա այն ցուցիչն է, որ ինչքան էլ ժամանակն անցնում է, համաշխարհային իրողությունները փոխվում են, թուրքական խորքային բարդույթները և հայության նկատմամբ գործած իրենց մեղքի խորքային ընկալումը շարունակում են մնալ, հետևաբար, Արարատի կամ մյուս խորհրդանիշների հիշատակումը թուրքական հասարակության մեջ ու քաղաքական վերնախավում առաջ են բերում նման հիստերիկ ռեակցիաներ։ 

«Հայտնի է, որ Չինաստանի և Թուրքիայի միջև կա մեկ այլ խնդիր, որը կապված է պանթյուրքիստական հայացքների հետ։ Խոսքը Չինաստանում ապրող թուրքական ժողովրդի` ույղուրների մասին է։ Թուրքիան ժամանակ առ ժամանակ ակտիվացնում է այդ խնդիրը` ներկայացնելով, որ ույղուրներն ու թուրքերն ունեն նույն ծագումը, եղբայրական ժողովուրդներ են, և փաստորեն միջամտում է Չինաստանի ներքին գործերին։ Վստահ եմ, որ վերոհիշյալ դիվանագիտական սկանդալի ավելի ուռճացումը, նոտան և նմանատիպ այլ քայլերն այն գործիքակազմի մասն են կազմում, որպեսզի թուրք–չինական հարաբերություններում եղած խնդիրները բերվեն քաղաքական օրակարգ և սկսվի արևելյան ոճի սակարկությունը»,– նշում է թուրքագետը։ 

Ռուբեն Մելքոնյանի կարծիքով` Թուրքիան քաղաքական և դիվանագիտական օրակարգը հագեցնում է կեղծ այլ խնդիրներով և փորձում է մանևրել դրանց միջև տիպիկ արևելյան շուկայի տրամաբանությամբ։ Թուրքագետը համոզված է, որ դիվանագիտական սկանդալը հեռուն չի գնա, որովհետև Չինաստանն ու Թուրքիան գտնվում են տարբեր քաշային կարգերում, ունեն տարբեր աշխարհայացքային մոտեցումներ, հետևաբար, թուրքական դեմարշը կարժանանա չինական քաղաքակրթությանը հարիր պատասխանի։ 

Նաղդալյանը մեկնաբանել է Հայաստանին օգնելու՝ Թուրքիայի հայտարարությունը