Հանգուցյալի մարմինը հողում ամփոփելու, ինչպես նաև տապանաքար կառուցելու սովորույթը հայերի մոտ միշտ էլ ընդունված է եղել: Հայ ժողովուրդն իր էությամբ երկրագործ է, հետևաբար, պատահական չէ, որ հուղարկավորությունը մեզանում խորհրդանշական բնույթ է կրում: Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս մասին ասաց ազգագրագետ-հոգեբան Լիլիթ Սիմոնյանը։
Լիլիթ Սիմոնյանը համամիտ չէ այն տեսակետի հետ, թե դիակիզարանի կառուցումը շատ կարևոր է, քանզի հողը տնտեսվում է 70-80 տոկոսով: Ազգագրագետ-հոգեբանի կարծիքով՝ աճյունասափորը նույնպես կարող են տեղադրել մեծ մակերես ունեցող տարածքում և շուրջը կառուցել հսկա դամբարան:
Լիլիթ Սիմոնյանը վկայակոչում է նաև Հայ առաքելական եկեղեցու դիրքորոշումը, ըստ որի՝ Մայր Աթոռը դիակիզարանների կառուցման մասին իր դժգոհությունը հայտնել է առաջին իսկ օրերին, երբ ուժի մեջ մտավ վերոնշյալ օրենքը, ներկայացնելով, որ հիշյալ օրենքը դեմ է Աստծո պատվիրանին, եկեղեցու ծիսաարարողական ավանդույթներին, ինչպես նաև մեր ժողովրդի մտածելակերպին:
Արդյո՞ք դիակիզարանները կօգնեն, որ քաղաքը «մեծ գերեզմանատուն» չդառնա
«Եթե կարողանանք հասնել նրան, որ կտակի մեջ մարդը գրի, թե ինչպես կցանկանա, որ հարազատները վարվեն իր մարմնի հետ մահից հետո, ապա դա կլինի հրաշալի լուծում: Այդպես հանգուցյալի հարազատների հոգին էլ հանգիստ կլինի: Ի վերջո, պետությունը չի տրամադրելու չէ՞, գումար` նույն դիակիզման համար, որը կարող է ոչ պակաս թանկ լինել, քան հուղարկավորությունը»,- նշում է Լիլիթ Սիմոնյանը:
2006 թվականին ՀՀ Ազգային ժողովն ընդունեց «Հուղարկավորությունների կազմակերպման և գերեզմանատների ու դիակիզարանների շահագործման մասին» օրենքը:
Ըստ օրենքի` դիակիզարաններ Հայաստանում պետք է կառուցված լինեին մինչև 2008 թ.-ը, սակայն այդ գործընթացը դեռ սառեցված է: