Արու Տամբայի մասին իմացա տաքսու վարորդից։ Գործընկերոջս հետ հեռախոսազրույցից կռահեց, որ լրագրող եմ, շտապեց հիացմունքով պատմել, թե ինչպես հնդիկ սրտաբանը հետազոտեց իր հորը՝ ամբողջ ընթացքում խոսելով մաքուր հայերեն։ Քանի որ առաջին տեղում հիվանդներն են, իսկ լրագրողները թող սպասեն, մոտ երկու շաբաթ մասնագիտական հետապնդումից հետո ի վերջո հաջողվեց հարցազրույց անցկացնել «Արմենիա» բժշկական կենտրոնի սրտաբան Արու Տամբայի հետ։
Հնդիկների մի մասը բուսակեր է․նրանց մանկուց սովորեցնում են, որ չի կարելի ցավ պատճառել, դրա համար շատերը մսից հրաժարվում են։ Իսկ եթե ուտում են, ապա` ոչ կովի միս։ Արու Տամբան կյանքում առաջին անգամ կովի միս կերավ Հայաստանում։ Անկեղծանում է՝ դա շատ ցավոտ էր իր համար, բայց և փորձում էր հարմարվել նոր կյանքին։
«Դրա համար էլ գործընկերներիս կատակով ասում եմ՝ ես հնդիկ չեմ, ես փչացած հնդիկ եմ»։
Արուն Հայաստան եկավ 2000թ․-ին, զարմիկի հետ։ Ընկերոջից իմացել էր՝ լավ տեղ է, բժշկական կրթություն ստանալն էլ անհամեմատ ավելի մատչելի է, քան Հնդկաստանում։ Այնտեղ եթե անվճար չես ընդունվել, ուրեմն մոտ 30-40 հազար ԱՄՆ դոլար պիտի վճարես միայն նրա համար, որ քեզ համալսարան ընդունեն, հետո էլ յուրաքանչյուր տարի մոտ 2000 դոլար էլ վճարես որպես ուսման վարձ։ Արուն խոստովանում է՝ մինչ այդ չգիտեր, թե Հայաստանը որտեղ է՝ չնայած ծնվել է Մադրասում, որտեղ հայերի մասին գիտեն․հայկական փողոց կա, եկեղեցի ու կամուրջ, որը հայերն են կառուցել։
Երևանի Պետական բժշկական համալսարանը փոխեց Արուի կյանքն ու ապագան` բոլոր առումներով։ Սիրահարվեց համակուրսեցուն ու սկսեց Հայաստանը ճանաչել նրա աչքերով։
«Համալսարանն ավարտելուց հետո շատ դժվար ընտրության առաջ կանգնեցի։ Իմ բոլոր հնդիկ ընկերները հետ էին գնում Հնդկաստան։ Մի կողմից այնտեղ իմ տունն էր, բայց այստեղ էլ իմ սերն էր»,–պատմում է նա։
Արուն որոշեց մնալ․իր խոսքով այդ պահին ժամանակավոր լուծումն օրդինատուրա ընդունվելն էր։ Այստեղ էլ սկսեց հայերեն սովորել, մինչ այդ ոչ մի բառ չգիտեր, բայց հասկացավ՝ որքան էլ ռուսերեն լավ է խոսում, բայց հիվանդները սիրում են, որ իրենց հետ իրենց լեզվով ես խոսում։ Հայերենի հարցում շատ էր օգնում ապագա կինը․
«Ես գիտեի, որ նա սրտի խնդիր ունի, բայց դա կապ չուներ՝ մենք սիրում էինք իրար»։
Արուի ընտանիքը սկզբում կողմ չէր, ասում էին՝ հնդկական ավանդույթները պահել է պետք։ Բայց 2009թ․-ին նրանք ամուսնացան։
«Դե ինչպես ավանդույթն է՝ ծնողներին հարցրեցի՝ կտա՞ք ձեր աղջկան։ Ասացին՝ դու գիտես․2 դեպքում էլ կհասկանանք։ Ենթադրում եմ՝ նկատի ունեին կնոջս հիվանդությունը։ Այն ժամանակ անգամ վստահ էինք, որ մենք երեխա էլ չենք կարող ունենալ, բայց դա ինձ իմ սիրուց հետ չպահեց»,– պատմում է Արուն։
«Հայաֆիկացված» իրանցին, կամ ինչպես է մուսուլմանը հիացած երգում Կոմիտասի պատարագը
Ամուսնությունից հետո Արուն որոշեց մեկնել Հնդկաստան, աշխատել, կայունություն ձեռք բերել՝ կնոջն այնտեղ տեղափոխելու համար։ Ասում է՝ որքան անհամեմատելի է Հայաստանում և Հնդկաստանում բժշկական կրթության ուսման վճարը, նույնքան անհամեմատելի է բժշիկների աշխատավարձը։ Հնդկաստանում 1 բժշկին մոտ 2000-3000 հիվանդ է բաժին ընկնում, գրեթե բոլորն աշխատում են օրական մոտ 20 ժամ, բայց նաև շատ բարձր են վճարվում։ Մոտ 10 ամիս աշխատելուց հետո Արուն վերադարձավ Հայաստան․ հասկացել էր, որ հայկական ապրելակերպին է սովորել։ Վերադարձի տարին բավականին ծանր էր․կնոջ սիրտը վիրահատեցին, դրանից հետո ևս երկու անգամ վիրահատություններ եղան։ 2011թ-ին Արուի կյանքում իսկական հրաշք եղավ․ ծնվեց նրանց դուստրը՝ Վիկտորյան։
Հայաստանում աշխատանքի սկիզբը դժվար ստացվեց, բայց ստացվեց․ 2011թ․-ից աշխատանքի անցավ «Արմենիա» բժշկական կենտրոնում։ Անկեղծորեն ասում է՝ սկզբում շատ դժվար էր, վերակենդանացման բաժնում շատ ծանր դեպքեր է տեսել։
«Մարդն իր ոտքով գալիս է, կես ժամ անց մահացած է․ շատ դաժան է։ Բայց այս նոր ծրագրերով՝ անվճար ստենտավորմամբ, շատ կյանքեր են փրկվում»,–ասում է նա։
Սկզբում հիվանդների համար տարօրինակ էր հնդիկ բժիշկ տեսնելը, բայց մոտ մեկ տարի անց Արու Տամբայի անունը հայտնի դարձավ։ Նրան հրավիրեցին աշխատելու Ճամայկայում՝ բարձր պաշտոնով և բարձր աշխատավարձով։ Կնոջ և երեխայի հետ տեղափոխվեցին հեռավոր կղզի։
«Վարձատրության առումով շատ լավ էր, բայց անհետաքրքիր, կողքիդ ոչ ոք չկար։ Նաև չկար այն ապահովությունը, որ Հայաստանում է։ Ասենք, գիշերը կարող էին գլխիդ ատրճանակ դնել ու ասել՝ փողերդ տուր։ Ինձ հետ եղել է։ Կինս ասաց՝ ավելի լավ է Հայաստանում հաց ու պանիր ուտենք, քան թե այստեղ՝ խորոված»։
Ասում է` երբ հիվանդանոցում իմացան՝ վերադառնում է, շատ ուրախացան։ Բայց Արուի ընտանեկան երջանկությունը երկար չտևեց․ 2017թ․-ին կինը մահացավ սրտի սուր անբավարարությունից։
Օտարների դեպքում կապը կտրվում է. ի՞նչ կփոխվի հայ երեխաների որդեգրման գործընթացում
«Ես ու երեխաս անտեր մնացինք։ Շատ դժվար էր, ինձ կորցրել էի, չէի կարողանում աշխատել»,- պատմում է Արուն ու հիշում, թե ինչպես մի քանի ամիս անց ընկերները պնդեցին՝ պետք է աշխատանքի վերադառնա, կյանքը շարունակվում է։ Ասում է, որ կնոջ մահից հետո մայրը կարծում էր, թե որդին թոռնուհու հետ Հնդկաստան կգնա, բայց, հակառակը. այստեղից հեռանալ մտքով էլ չէր անցնում։
Որոշ ժամանակ անց Արուն կրկին ամուսնացավ՝ կրկին հայուհու`կնոջ ընկերուհու հետ։ 2018թ.-ին ծնվեց նրանց որդին՝ Առոնը․ ասում է՝ և՛ հնդկական անուն է, և՛ հայկական (Ահարոնի մի տարբերակը)։
«Մայրս շատ ուրախ է, որ սթրեսից դուրս եկա։ Նա հաճախ է աղջկաս հետ Skype-ով խոսում։ Միշտ ասում է՝ գոնե երեխային հնդկերեն սովորեցրու, իրար հասկանանք, բայց մեր տանը միշտ հայերեն ենք խոսում։ Այնպես որ մայրս ու աղջիկս իրար հետ հաղորդակցվում են ձեռքով-ոտքով, ամեն դեպքում՝ կարողանում են իրար հասկանալ»,- ժպտալով պատմում է Արուն ու ավելացնում, որ շատ կցանկանա Հնդկաստանը ցույց տալ իր զավակներին։ Ուզում է, որ հարազատների հետ ջերմ կապեր ունենան, բայց Հնդկաստան ընդմիշտ վերադառնալու մասին չի մտածում։ Իր տունն արդեն վաղուց Հայաստանում է, ինքն էլ ներսում հայ է։
«Ես չեմ զգում, որ հնդիկ եմ, ինձ ձեզանից մեկն եմ համարում»։
Շատ ուրախ է, որ կարողանում է հայ ժողովրդի համար մի լավ բան անել, օգնել, բուժել։ Արուն դեռ ՀՀ քաղաքացիություն չունի. ասում է՝ թղթաբանությունը շատ է, իր ժամանակը՝ քիչ, բայց հույս ունի, որ եկող տարի կհասցնի այդ հարցն էլ լուծել։ Խոսքում հաճախ է կրկնում՝ պետք չէ ամեն ինչից դժգոհել, կնոջ մահն իրեն շատ փոխեց, շատ բան սովորեցրեց։ Հասկացավ, որ եթե սիրելի մարդիկ առողջ են, ուրեմն պիտի փառք տալ աստծուն և ուրախանալ ունեցածով։