ԲԱՄ-ն աշխարհի ամենամեծ երկաթուղիներից մեկն է, ունի մոտ 4300 կմ երկարություն, որն ավելին է, քան Ավստրալիա մայրցամաքի ամբողջ լայնությունը։ Նախկին Խորհրդային Միության յուրաքանչյուր հանրապետություն «շեֆություն» էր վերցրել երկաթուղու կայարանների նկատմամբ՝ դրանցում մտցնելով սեփական կոլորիտը: Ամբողջ Միությունից «դարի շինարարություն» էին մեկնում կոմերիտականները։ Երբեմն նրանց ջոկատների մեկ տեղին հավակնում էր մինչև 300 մարդ։
Հատկանշական է, որ մայրուղու հենց առաջին՝ Տայուրա գետի ափին գտնվող «Զվյոզդնայա» կայարանի շինարարությունն իրականացրել է Հայաստանը։
«Զվեզդնայան» առանձնահատուկ կայարան է․ այն հարվածային շինարարության առաջին վայրն է, որտեղ 1974-ի մայիսին «վայրէջք կատարեց» «կոմերիտական դեսանտը»: Այս մասին հիշեցնում է ԲԱՄ-ի առաջագնացների հուշարձանը՝ Իրկուտսկի մարզի Ուստ-Կուտ ավանի մուտքի մոտ տեղադրված ԳԱԶ-71 ամենագնացը։
ԲԱՄ-ի առաջագնացների հուշարձան ԳԱԶ-71 ամենագնացը, որը տեղադրվել է Զվյոզդնի ավանի արևմտյան ելքում
© Photo : Субъективный путеводитель
Կայարանի շենքին ուղղված առաջին իսկ հայացքից հասկանում ես՝ սա Հայաստանն է։ Շենքի ճակատի ընդարձակ կամարաշարքը, կիսաշրջանաձև սալաքարերը, բաց գույնի հրաբխային տուֆը, որով երեսպատումը կատարվել է մոդեռնիստական պարզ և ֆունկցիոնալ դասավորության հետ համատեղ․․․ Սա «ՀայԲԱՄշին» տրեստի վարպետների աշխատանքն է։
Տուֆն օդանավով Ուստ-Կուտ էր բերվում անմիջապես Հայաստանից։ Դրանից հետո սկսվում էր շինաքարի ընթացքի ամենադժվար և ամենաերկար մասը՝ տայգայով՝ ծանր բեռնատարներով, հաճախ՝ անճանապարհ տեղանքով դեպի Զվյոզդնայա:
Հայ շինարարներն այն ժամանակվա՝ դեռ վայրի, անաղարտ տայգայում կանգնեցրել են ոչ միայն կայարանի շենքը, որը զարդարված է լայն կամարաշարքով, այլև կայարանային ավանը (այն հիմա ունի մոտ 1000 բնակիչ)։
ԲԱՄ-ի արևմտյան հատվածը: Կառուցվում է «Զվյոզդնի» ավանը (1982 թվական)
© Sputnik / Владимир Федоренко
Վարդագույն տուֆով երեսպատված երկաթուղային կայարանը՝ սալաքարերի փորագրությամբ, կամարաշարքով և ժամացույցով այնպիսի տեսք ունի, կարծես գտնվում ես Երևանի կամ Լենինականի (այժմ ՝ Գյումրի) որևէ հրապարակում։ Իսկ կայարանից վերև՝ բլրի վրա, հայ շինարարները կառուցել են Առևտրաշինարարական կենտրոն՝ նույնպես ինքնատիպ ոճով։