Երանի նրանց, ովքեր առաջիկա օրերին Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր կընտրվեն. ինչո՞ւ

Ես, իհարկե, Հայաստանի Ազգային ժողովի պատգամավորներին էլ եմ նախանձում, բայց անհամեմատ ավելի քիչ։ Իրենք, իհարկե, բավական բարձր աշխատավարձ են ստանում. Հայաստանի միջինից առնվազն երկու, միգուցե նույնիսկ երեք անգամ շատ, և կարող են դրա դիմաց ընդհանրապես ոչինչ չանել։ Բայց տհաճ պահեր էլ կան՝ նախ, ժողովուրդը ինչ ասես ասում է իր իսկ ընտրյալների մասին, ընդդիմությունը պարբերաբար ցանկանում է ընդհատել պատգամավորների անհոգ կյանքը և արտահերթ ընտրություններ նշանակել, բնակիչներն էլ անընդհատ դիմում ու դիմում են իրենց հուզող մանր-մունր հարցերով ու չեն թողնում, որ պատգամավորը զբաղվի իր ծանր ու պատասխանատու աշխատանքով՝ կոճակ սեղմելով։

Բելգիա կամ Ֆրանսիա հասնելու համար էլ հո քո գրպանից չես վճարում, Եվրախորհրդարանն է քեզ համար բիզնես կլասի տոմս գնում։ Բայց ամենակարևորը՝ քո երկրում, որտեղ ընտրվել ես, կարող ես օգնականների ու փորձագետների մի ամբողջ խումբ պահել, և դրա համար Եվրախորհրդարանը վճարում է, գիտե՞ք որքան։ Չե′ք հավատա՝ 25 հազար եվրո։ Ամսական։ Պատկերացնո՞ւմ եք քանի զոքանչ, բաջանաղ, հորեղբոր տղա ու աղջիկ կարող եք ձևակերպել որպես օգնական ու փորձագետ։

Ու այս ամենի դիմաց ի՞նչ է պահանջում Եվրոպան։ Գրեթե ոչինչ. ոչ մի օրենսդրական նախաձեռնություն, դա Եվրախորհրդարանում արգելված է, բոլոր օրինագծերը մշակում է գործադիր մարմինը՝ Եվրահանձնաժողովը։ Կասեք՝ դե, Հայաստանում էլ է մոտավորապես նույնը՝ պատգամավորները հիմնականում դակում են կառավարությունում մշակված օրինագծերը։ Նույնը չի. ինչպես կասեին հայտնի հեռուստագովազդում։ Եվրախորհրդարանի պատգամավորները քննարկման ընթացքում կարող են արմատապես փոխել գործադիրի բերած օրինագիծը։ Հենց վերջերս Եվրահանձնաժողովը մի օրինագիծ էր ներկայացրել, որով նախատեսվում էին նոր երաշխիքներ ներգաղթյալների համար։ Պատգամավորները, հաշվի առնելով իրենց երկրներում տիրող տրամադրությունները, հիմնովին փոխեցին փաստաթուղթը, որն ի վերջո ոչ թե ընդլայնեց, այլ ընդհակառակը՝ սահմանափակեց ներգաղթյալների իրավունքները։ Պատկերացնո՞ւմ եք, որ մեր պատգամավորների մեծամասնությունը որևէ սկզբունքային հարցում հակառակվի իր իսկ կազմավորած կառավարությանը և գլխիվայր շուռ տա նրա բերած նախագիծը։ Ես չեմ պատկերացնում։

Եվրապատգամավորից նույնիսկ օտար լեզվի իմացություն չի պահանջվում, որովհետև Եվրախորհրդարանի պաշտոնական լեզուները 24-ն են։ Այսինքն` եթե ես, ենթադրենք, էստոնացի եմ, կարող եմ պահանջել, որ իմ մայրենի լեզվով թարգմանվեն բոլոր ելույթները և քննարկման ներկայացվող բոլոր օրենքների, որոշումների ու բանաձևերի նախագծերը։ Սա խորհրդանշական է՝ ոչ թե ես եմ ընդառաջ գնում և, ասենք, անգլերեն սովորում, այլ Եվրամիությունն է ինձ ընդառաջում և բոլոր պայմանները ստեղծում, որ ես լեզվի տեսակետից ինձ Ստրասբուրգի կամ Բրյուսելի նիստերի դահլիճում զգամ նույնքան ազատ, որքան Տալլինում։ Ափսոս, թե չէ՝ ոչ միայն կպահանջեի, որ ամենաբարձր սակագներով վճարեին ինձ իմ հարազատ երկրում անգլերեն կամ ֆրանսերեն սովորեցնող դասատուին, այլև հետո այդ դասատուին փորձագետ կամ խորհրդական կձևակերպեի ճոխ աշխատավարձով։

Ի՞նչ հետևանքներ կունենան այս ընտրությունները։ Կարդում եմ արևմտյան որոշ մեկնաբանների գնահատականները և սարսռում՝ քաղաքական երկրաշարժ է սպասվում, աջերն ու պոպուլիստները գրավելու են Եվրոպական խորհրդարանը։ Լավ էլի, ի՞նչ երկրաշարժ, ախր, հրաշալի գիտեք, որ առանձնապես ոչինչ էլ արմատապես չի փոխվելու։ Իսկ այն, որ պոպուլիստները ավելի մեծ տեղ կզբաղեցնեն նորընտիր պառլամենտում, կասկած չի հարուցում, որովհետև մարդիկ սիրում են, երբ նրանց շատ կոնկրետ բաներ են ասում՝ պատին կծեփենք, ասֆալտին կփռենք, մատիկները կկտրե′ք։ Դա մենք սեփական փորձով գիտենք։ Ճիշտ է, գիտենք նաև, թե ինչպիսին են նման մարդկանց ընտրելու հետևանքները։