Վանաձորի մանկատան նախկին շենքն արդեն մի քանի ամիս է՝ անվճար կացարան է դարձել բռնի տեղահանված արցախցիների համար։ Այստեղ ամենախոցելի կարգավիճակում գտնվողներն են՝ վարձով տուն տեղափոխվելու հնարավորություն չունեցողները, մտավոր, ֆիզիկական հաշմանդամություն ունեցողները։ Կացարանի «տիրուհին» Լիլիա Աբրահամյանն է՝ մանկատան նախկին տնօրենը, որը կամավոր հիմունքներով ու անվարձահատույց գիշեր–ցերեկ զբաղված է ոչ միայն կացարանի բնակիչների, այլև մարզում ապաստան գտած հարյուրավոր այլ արցախցիների խնդիրների համար լուծումներ փնտրելով։
Վանաձորի մանկատան նախկին շենքում ապաստան գտած արցախցիների համար ձեռք բերված իրեր
© Sputnik / Aram Nersesyan
Լիլիան մասնագիտությամբ տնտեսագետ է, սակայն սրտին մոտ է սոցիալական աշխատողի գործը։ 2019 թվականին նշանակվել է Վանաձորի մանկատան տնօրեն, դրանից 4 ամիս անց, սակայն, մանկատունը լուծարելու որոշում է կայացվել։
«Ես ասում եմ՝ մեծացա մանկատնից հետո։ Շատ քիչ էրեխեք գնացին խնամատար ընտանիքներ, մյուսներն այլ մանկատներ տեղափոխվեցին։ 18-ը լրացած էրեխեքն էլ․․․ Պետությունը բնակարան հատկացրեց, բայց դա բավարար չէ. միայնակ կենցաղ վարել չգիտեին, աշխատանք չունեին, ինքնուրույն կյանքին սովոր չէին։ Եղան էրեխեք, որ վերահսկողությունից դուրս եկան, ճանապարհից շեղվեցին։ Մեծ փորձառություն էր, մեծ հոգս էր իմ ուսերին, բայց օգնեց, որ ես կայանամ այս աշխատանքի մեջ։ Մինչև հիմա էլ կապը մնացել է շատերի հետ, աղջիկ ուզելուց էլ ինձ մոտ են գալիս, հիվանդ է` զանգում են»,- պատմում է Լիլիան։
Լիլիա Աբրահամյան
© Sputnik / Aram Nersesyan
2020 թվականի 44-օրյա պատերազմից հետո մանկատան արդեն լքված շենքը կացարան դարձավ շուրջ 180 արցախցիների համար։ Լիլիային հաջողվեց մի ընտանիք դարձնել տարբեր բնակավայրերից եկած տարբեր բնավորությամբ մարդկանց։ Անգամ մանկատան նախկին սաներից մի քանիսին ներրգրավեց այդ գործում։
«Բերում էի աղջիկներին, արցախցիներին ասում՝ ցույց տվեք, թե ոնց եփեն–թափեն, թող օգնեն, սովորեն, համ էլ աչքիս առաջ կլինեն»,- հիշում է Լիլիան։
Երբ 44-օրյայից հետո կացարանում ապաստան գտած արցախցիների մի մասը տուն վերադարձավ, մյուսներն էլ տարբեր բնակավայրերում տեղավորվեցին, մանկատան նախկին շենքը վերջնականապես լքվեց, դուրս բերվեց ամբողջ գույքը, չշահագործվող շենքում շատ բան շարքից դուրս եկավ։
Սեպտեմբերյան վերջին դեպքերից հետո Լիլիան դիմեց քաղաքապետարան, մարզպետարան՝ շենքը կրկին կացարան դարձնելու խնդրանքով։ Որոշակի աշխատանքներ արվեցին, շենքը դարձավ բնակելի ու այժմ 16 բնակիչ ունի։
«Թիվն անընդհատ փոխվում է։ Եթե պետությունը դադարեցնի վարձավճարների փոխհատուցումը, այս կացարանի կարիքը շատ է լինելու։ Հիմա մոտ 100 մարդ էլ կարող ենք ընդունել»,- ասում է Լիլիան, որը կացարանի միակ ու կամավոր աշխատողն է։
Նա թակում է տարբեր դռներ՝ կարիքի մեջ հայտնված մարդկանց օգնելու համար։ Աջակցողները քիչ չեն։ Մեր նկարահանման ժամանակ, օրինակ, մի քանի գյուղապետներ էին օգնության եկել, նոր ստացած գույքն էին սենյակներ տեղափոխում։
«Ես ուղղակի առանց սրա չեմ կարող։ Եթե մի կիրակի փորձում եմ մնալ տանը, զգում եմ, որ հիվանդանում եմ, դեպրեսիվ վիճակում եմ հայտնվում։ Երբեմն հիասթափվում եմ, հոգնում, ասում եմ՝ հերիք ա, ես տուժում եմ, առողջականս, երեխեքս, բայց հետո հիշում եմ, օրինակ, այն կնոջ նամակը, որ գրել էր՝ ձեր շնորհիվ երեխաս գետնին չի քնում, հիշում եմ էն երեխայի աչուկները, որ եկավ մաշված կոշիկներով, իր համար նոր, տաք սապոկներ առանք․․․ ես սրա մեջ եմ ինձ երջանիկ զգում»։
Բազմաթիվ երազանքներ ունի։ Առաջինը խաղաղությունն է, հետո՝ Արցախը տեսնելը․․․ Ասում է՝ հաճախ է ինքն իրեն մեղադրում, որ այս տարիների ընթացքում ժամանակ ու առիթ չգտավ Արցախ գնալու: