ԵՐԵՎԱՆ, 16 փետրվարի - Sputnik. Իրանը ընդգծված կերպով ձգտում է Հայաստանի հետ հարաբերությունների ընդլայնմանն ու խորացմանը, ինչի մասին են վկայում վերջին շրջանում Թեհրանի մի շարք գործնական քայլերը: Այս մասին Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում ասաց ԻԻՀ մեջլիսի պատգամավոր Ռոբերտ Բեգլարյանը՝ մեկնաբանելով հայ-իրանական միջկառավարական հանձնաժողովի 18-րդ նիստի արդյունքները։
ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի գլխավորած պատվիրակությունը փետրվարի 14-ին մեկնել է Իրան: Թեհրանում երկու երկրների գործադիր իշխանության ներկայացուցիչները 19 ոլորտներում համագործակցության համաձայնագրեր են ստորագրել: Հատկապես կարևորվել է փոխգործակցությունը տնտեսական ոլորտում։
Իրանցի խորհրդարանականը նշել է, որ միջկառավարական հանձնաժողովի 18-րդ նիստը տարբերվում էր նախորդներից։ Երևանից Թեհրան է ժամանել ներկայացուցչական պատվիրակություն, իսկ աշխատանքի արդյունքում կնքվել է 19 համաձայնագիր՝ էներգետիկայի, առողջապահության, ենթակառուցվածքային նախագծերի և մաքսային ընթացակարգերի կարգավորման վերաբերյալ:
Բեգլարյանն առանձնացրեց փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի և Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռայիսիի հանդիպումը: Նրա խոսքով՝ սա ևս մեկ ապացույց է այն բանի, որ Իրանը ձգտում է երկկողմ հարաբերությունները տեղափոխել գործնական հարթություն, ընդգծել դրանց կարևորությունը: Այս համատեքստում նա հիշատակեց նաև Իրանի արտաքին հարաբերությունների ռազմավարական խորհրդի նախագահ Սեյեդ Քամալ Խարազիի՝ վերջերս կայացած այցը Հայաստան:
Տնտեսությունը որպես կատալիզատո՞ր
Պատգամավորը պատահական չի համարում տնտեսական համագործակցության ծավալն ավելացնելու կողմերի մտադրությունը։ Բեգլարյանը պարզաբանեց, որ հենց այս ոլորտն էլ հետագայում կարող է կատալիզատոր դառնալ տարբեր ուղղություններով հայ-իրանական հարաբերությունների հետագա զարգացման համար:
«Մենք արդեն հիմա մոտ ենք երկու երկրների ղեկավարների սահմանած նպատակին հասնելուն՝ ապրանքաշրջանառությունը հասցնել 1 մլրդ դոլարի, ուստի նախանշված 3 մլրդ դոլարը միանգամայն իրական է»,-ասաց Բեգլարյանը։
Իրանի խորհրդարանի պատգամավորը պարզաբանեց, որ այդ խնդրի լուծման շրջանակներում կարևոր է տեխնոլոգիական և կառավարչական ենթակառուցվածքների արդիականացումը, հատկապես Մեղրիի (Հայաստան) և Նորդուզի (Իրան) մաքսակետերի արդիականացումը: Բեգլարյանը վստահ է, որ ենթակառուցվածքները կարևոր նշանակություն ունեն առևտրի զարգացման և բեռնափոխադրումների հոսքի ավելացման համար։ Նա ոչ պակաս կարևոր գործոն է համարում ազգային օրենսդրությունների հարմարեցումը նոր պայմաններին։
Ռոբերտ Բեգլարյանն ընդգծեց նաև բանկային և մաքսային ընթացակարգերի պարզեցման անհրաժեշտությունը՝ վարչական և տեխնոլոգիական բնույթի համապատասխան փոփոխություններ կատարելու միջոցով:
Խորհրդարանականը նշեց, որ երկկողմ համագործակցությունը կխթանի նաև Թավրիզում ՀՀ գլխավոր հյուպատոսության բացումը: Բեգլարյանը չի բացառում, որ դա կարող է տեղի ունենալ մինչև 2024 թվականի ամառը։
Իրանի խորհրդարանի պատգամավորը կարևորեց նաև հանձնաժողով ստեղծելու որոշումը, որը պետք է հետևի կողմերի նախանշած առաջադրանքների իրագործմանը: Նրա խոսքով՝ դա թույլ կտա արագացնել բարեփոխումների իրականացումը։ Բեգլարյանը կարծում է, որ երկու երկրների առևտրային պալատները նույնպես պետք է համապատասխանեցնեն իրենց քայլերը և հնարավորինս արագ լուծեն ընթացակարգային հարցերը։
Հայաստանով անցնող ճանապարհը կարևոր է
Հայկական կողմը միջկառավարական հանձնաժողովի նիստի ընթացքում ընդգծել է «Պարսից ծոց-Սև ծով» ՄՏՄ-ի իրականացման կարևորությունը: Իրանն իր հերթին հայտարարել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությանն աջակցելու մասին: Այս առնչությամբ խորհրդարանականը նշեց, որ Հայաստանով անցնող ճանապարհն Իրանի համար կարևոր է ոչ միայն տնտեսության և տարանցման, այլև աշխարհաքաղաքական տեսանկյունից: Իրանը փորձում է դիվերսիֆիկացնել իր լոգիստիկ ուղիները դեպի Սև ծովի ավազան և այլ երկրներ դուրս գալու համար։ Եվ այս առումով Հայաստանը հուսալի գործընկեր է։
Երևանի առաջ, իր հերթին, սեփական տարածքում ենթակառուցվածքային և լոգիստիկ նախագծեր իրականացնելու խնդիր է դրված, նա պետք է հեշտացնի ելքը դեպի Չաբահար նավահանգիստ, Պարսից ծոցի ավազանի երկրներ:
Ռոբերտ Բեգլարյանը կարծում է, որ Երևանը կարող է լուրջ գործընկեր դառնալ Թեհրանի համար, իսկ Իրանի գործոնը կարող է հավասարակշռել տարածաշրջանում տեղի ունեցող գործընթացները: Մասնավորապես, Իրանի կողմից Սյունիքի մարզում տնտեսական նախագծերի իրականացումը կարող է բարձրացնել նրա դերն ու ներկայությունը, խթան հանդիսանալ երկկողմ հարաբերությունների զարգացման և ապագայում հնարավոր սպառնալիքների մեղմացման համար:
Հիշեցնենք, որ ավելի վաղ Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռայիսին փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանի գլխավորած հայկական պատվիրակության հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարել էր, որ Թեհրանը դեմ է տարածաշրջանում օտարերկրյա ուժերի ներկայությանը՝ համարելով, որ դրանք ոչ միայն չեն շտկում իրավիճակը, այլև ավելի մեծ խնդիր են ստեղծում: Ռայիսին նշել էր իր երկրի դերը Հարավային Կովկասում կայունության և անվտանգության պահպանման գործում, հիշեցրել էր Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղ բանակցություններին աջակցելու մասին և կրկին անդրադարձել «կարմիր գծերին»: