ԵՐԵՎԱՆ, 6 հունվարի – Sputnik. Հայերն աշխարհում միակ քրիստոնյա ժողովուրդն են, որ Հիսուս Քրիստոսի Սուրբ ծննդյան ու Աստվածահայտնության տոները նշում են նույն օրը՝ հունվարի 6-ին։
Որոշ եկեղեցիներ Քրիստոսի ծնունդը տոնում են դեկտեմբերի 25-ին: Նախկինում Սուրբ ծննդյան և Աստվածահայտնության տոները միասին էին տոնում` հունվարի 6-ին, բայց հետո դա փոխվեց Բեթղեհեմի և Հորդանանի` միմյանցից հեռու լինելու պատճառով: Հունվարի 6-ին մարդիկ գնում էին ուխտի Քրիստոսի ծննդյան և մկրտության վայրերը, սակայն շատերն ի վիճակի չէին լինում իրենց ուխտը կատարելու` նույն օրը երկու վայրերն էլ այցելել չկարողանալու պատճառով: Դրա համար երուսաղեմացիները Ծննդյան տոնը փոխեցին դեկտեմբերի 25-ին:
Հայաստանում Քրիստոսի Սուրբ ծննդյան տոնը սկսվում է հունվարի 5-ին ժամը 17:00-ին Ճրագալույցի պատարագով և շարունակվում մինչև կեսգիշեր։
Ի դեպ
Ճրագալույցի սուրբ պատարագը երեկ Էջմիածնի Սուրբ Գայանե վանքում մատուցեց Արցախի թեմի առաջնորդ, գերաշնորհ Տեր Վրթանես եպիսկոպոս Աբրահամյանը։
«Ճրագալույց» անվանումը ծագել է «ճրագ լուցանել» արտահայտությունից, նշանակում է ճրագ վառել, մոմ վառել։ Հենց այդ պատճառով էլ այդ երեկո մարդիկ եկեղեցուց տուն են տանում վառվող մոմեր, որոնք խորհրդանշում են աստվածային լույսը, Աստծո օրհնությունը, Բեթղեհեմի աստղի լույսը, որը մոգերին օգնել է գտնել մանուկ Հիսուսի մոտ տանող ճանապարհը։
Հունվարի 6-ի առավոտյան, Սուրբ պատարագից հետո, կատարվում է Ջրօրհնեք` ի հիշատակ Հիսուսի մկրտության։ Պատարագ մատուցուղն օրհնում է ջուրը աղոթքով և Սրբալույս մյուռոնով։
Հավատացյալները, ավանդույթի համաձայն, այդ օրը այդ ջրից մի փոքր տանում են տուն՝ որպես հիվանդներին բժշկելու միջոց: Համարվում է, որ այն յուրահատուկ օգտակար հատկություններ ունի։ Սրբագործված ջուրը, քրիստոնեական ավանդույթի համաձայն, հարկավոր է խնամքով պահել և վերաբերվել դրան որպես սրբության։ Քրիստոսի ծննդյան ավետիսը փոխանցում են նաև հոգևորականները՝ այցելելով մարդկանց և օրհնելով նրանց տները։
Նշենք, որ Սուրբ Ծննդյան սեղանը հարուստ է ուտեստներով. ավանդաբար սեղանին պետք է լինի ձուկ, չորացրած մրգերով և չամիչով փլավ, տապակած կանաչի, կարմիր գինի:
Սուրբ ծննդյան հաջորդ օրը նշվում է հանգուցյալների հիշատակության օրը՝ Մեռելոցը։