ԵՐԵՎԱՆ, 25 հոկտեմբերի – Sputnik. ՌԴ խաղաղապահ զորախումբը չի կարողացել կամ չի ցանկացել ապահովել ԼՂ հայության անվտանգությունը։ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսպիսի հայտարարություն է արել ամերիկյան «Wall street journal»–ին տված հարցազրույցում։
«Փաստ է` Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորախումբը չի կարողացել կամ չի ցանկացել ապահովել Լեռնային Ղարաբաղի հայության անվտանգությունը»,– ասել է Փաշինյանը։
Պարբերականին տված հարցազրույցում Փաշինյանն ասել է, որ այդ իրադարձություններն, ըստ էության, հանգեցրել են մի որոշման, որ Հայաստանը պետք է դիվերսիֆիկացնի հարաբերություններն անվտանգության ոլորտում։ Դա այն է, ինչ Հայաստանը հիմա փորձում է անել։
Նա հայտարարել է, որ որևէ առավելություն չի տեսնում Հայաստանում ռուսական ռազմաբազաների շարունակական ներկայության մեջ, սակայն Հայաստանից դրանք հանելու հարց չի քննարկվում։
«Մենք նման հարց չենք քննարկում, ավելի շատ քննարկում ենք այլ հարցեր, փորձում ենք հասկանալ, թե ինչն է նման իրադրության պատճառը, սա նաև Հայաստանի և Ռուսաստանի, Հայաստանի և ՀԱՊԿ–ի միջև աշխատանքային քննարկումների օրակարգ կլինի»,– նշել է Փաշինյանը։
Նա շեշտել է, որ ՀԱՊԿ կանոնադրության մեջ հստակ նշված են այն գործողությունները, որոնք պետք է տեղի ունենան, երբ անդամ երկրի նկատմամբ ագրեսիա է տեղի ունենում։ Նկարագրվածը տեղի չի ունեցել, երբ Ադրբեջանն ագրեսիվ գործողություններ է իրականացրել Հայաստանի նկատմամբ և տարածքներ օկուպացրել։
Ըստ նրա` դա հիասթափեցնող է և՛ ՀՀ կառավարության, և՛ հայ հանրության համար։ ՌԴ–ի հետ նաև երկկողմ պայմանագիր կա, դրանում նկարագրված քայլերը ևս տեղի չեն ունեցել, ինչը շատ լուրջ հարցեր է առաջացրել։
Պատասխանելով այն հարցին, թե ինչու է Հայաստանը շարունակում մնալ ՀԱՊԿ անդամ, Փաշինյանը նշել է` որովհետև հարցերը քննարկման փուլում են։
«Չենք ուզում, որ որևէ հարցում սխալ հասկացած լինենք ՀԱՊԿ–ին և չենք ուզում, որ ՀԱՊԿ–ը որևէ հարցում սխալ հասկացած լինի մեզ։ Դրա համար պետք է հետևողական աշխատանք տանենք, մինչև կհասունանա որևէ եզրակացություն անելու պահը»,– շեշտել է ՀՀ վարչապետը։
Հիշեցնենք` 2020թ.–ի սեպտեմբերի 27-ի վաղ առավոտյան Ադրբեջանը Թուրքիայի աջակցությամբ լայնածավալ ռազմական հարձակում սկսեց արցախա–ադրբեջանական սահմանի ողջ երկայնքով։
2020թ.–ի նոյեմբերի 9-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը համատեղ հայտարարություն ընդունեցին ռազմական գործողությունների դադարեցման վերաբերյալ։
Եռակողմ հայտարարության համաձայն` Լեռնային Ղարաբաղի շփման գծի և Լաչինի միջանցքի երկայնքով տեղակայվեց Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմը՝ 1960 զինծառայողներով, հրաձգային զենքով, 90 զրահամեքենաներով, 380 միավոր ավտոմոբիլային և հատուկ տեխնիկայով:
2022–ի դեկտեմբերի 12-ին քաղաքացիական հագուստով մի խումբ ադրբեջանցիներ բնապահպանական պատճառաբանությամբ փակեցին Արցախը ՀՀ–ին կապող մայրուղին, որտեղից հեռացան ապրիլի 28-ին, քանի որ ապրիլի 23-ին Ադրբեջանն անցակետ տեղադրեց Լաչինի ճանապարհի վրա` այն ամբողջությամբ առնելով իր վերահսկողության տակ։ Արցախը զրկվեց նաև ՀՀ–ից մատակարարվող գազից և էլեկտրաէներգիայից։
Դրանից 9 ամիս անց` 2023–ի սեպտեմբերի 19–ին, Ադրբեջանը լայնամասշտաբ հարձակում սկսեց Արցախի դեմ։ Արցախը մեկ օրում առնվազն 200 զոհ և ավելի քան 400 վիրավոր տվեց։
Սեպտեմբերի 20–ին Արցախի իշխանությունն ընդունեց կրակի դադարեցման վերաբերյալ առաջարկությունը: Սեպտեմբերի 24-ին սկսվեց արցախցիների բռնի տեղահանումը։
Սեպտեմբերի 28–ին Արցախի նախագահ Սամվել Շահրամանյանը հրամանագիր ստորագրեց, ըստ որի` Արցախի Հանրապետությունը 2024 թվականի հունվարի 1-ից կդադարի գոյություն ունենալ։
Վերջին տվյալներով՝ Արցախից ՀՀ է տեղափոխվել 100 632 մարդ։