Արդեն յուրօրինակ ավանդույթ է դարձել՝ ամեն անգամ լսում ենք նույն գեղեցիկ ու ծեծված արտահայտությունը. «Մեր հաջորդ տարվա բյուջեն սոցիալական ուղղվածություն ունի»։ Ու ոչ ոք չի հարցնում հարազատ կառավարությանը` իսկ ճի՞շտ վարք է, երբ վարչապետը հայտարարում է՝ Հայաստանի տարածքային ամբողջականության դեմ ոտնձգությունները Ադրբեջանի քաղաքականության շարունակությունն են, ու միաժամանակ Հայաստանի կառավարությունը հաստատում է բյուջեի նախագիծ, որը ոչ թե պաշտպանական, այլ սոցիալական ուղղվածություն ունի։
Հայաստանցին, որը գրեթե ամեն օր լսում է միայն մռայլ կանխատեսումներ այն մասին, որ Բաքուն մտադիր է ուժով լուծել Սյունիքի հարավով անցնող ճանապարհների հարցը, ապահովել հարյուրհազարավոր ադրբեջանցիների վերաբնակեցումը Հայաստանում, նորագույն զենք է ձեռք բերում տարբեր երկրներից, Թուրքիայի հետ համատեղ զորավարժություններ է անցկացնում մեր սահմանների հարևանությամբ՝ երևի երբեք իրեն այդքան անպաշտպան չի զգացել, որքան հիմա։ Ախր բոլոր հարցումներն են բացահայտում հայաստանցիների այս տրամադրությունները։
ԱՄՆ-ի Միջազգային հանրապետական ինստիտուտի ուսումնասիրությունների համաձայն` հայաստանցիների մեծ մասը՝ 53 տոկոսը, ամենահիմնական խնդիրն է համարում ազգային անվտանգությունը և երկրի սահմանների վիճակը։ Այնինչ ժողովրդավարությունը, որի մասին բոլոր հնարավոր ամբիոններից այդքան սիրում են խոսել իշխանության ներկայացուցիչները, ինչպես նաև տնտեսական վիճակը, աղքատությունն ու աշխատավարձը թիվ մեկ պրոբլեմ են բնակչության ընդամենը 2 տոկոսի համար։
Հիմա վերցրեք և կարդացեք 2024 թվականի բյուջեի նախագիծը, որն օրերս հաստատել է կառավարությունը։ Ամենից շատ գումար՝ 1,8 միլիարդ դոլար, հատկացվելու է աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությանը, մինչդեռ պաշտպանությունը երկրորդ տեղում է՝ 1,4 միլիարդ դոլար։ Իհարկե, պաշտոնյաները կասեն՝ այսքան շատ դեռ երբեք չէր հատկացվել։ Կներե՛ք, բայց նախ այսքան մտահոգիչ իրավիճակ էլ երբեք չէր եղել։ Եվ հետո հրաշալի գիտենք, որ Ադրբեջանը պաշտպանական, իսկ ավելի ճիշտ ռազմական նպատակներով մեզնից շատ ավելին է հատկացնում։ Կոնկրետ հաջորդ տարի՝ 3,8 միլիարդ դոլար, մեր ցուցանիշից գրեթե երեք անգամ ավելի։
Ուրեմն պետք է ոչ թե տոկոսներով, այլ անգամներով ավելացնենք պաշտպանական ծախսերը։
Արձագանքը կռահում եմ՝ իսկ փողը որտեղի՞ց։ Սա աշխարհի բոլոր պետությունների պրոբլեմն է։ Եվ հմուտ կառավարություններն այն ի վերջո լուծում են։ Տարբեր եղանակներ կան, բայց հիմնականները մասնագետներին հայտնի են։ Առաջին՝ հնարավորինս շուտ ավարտել մեծածավալ ծրագրերը, որոնք տարեցտարի հյուծում են բյուջեն։ Եվ երկրորդ՝ կտրականապես հրաժարվել այնպիսի խոշոր ծրագրերից, որոնց իրագործումը առնվազն կարելի է հետաձգել, երբ հարցականի տակ է ամենակենսականը՝ երկրի ազգային անվտանգությունը։ Կա՞ն Հայաստանում նման ծրագրեր։ Իհարկե, կան։
Երբ հերթական անգամ տեսնում ես հաջորդ տարվա բյուջեի նախագծում վաղուց արդեն զայրույթ առաջացնող բառերը. «Շարունակվելու է Հյուսիս-հարավ ավտոճանապարհի կառուցումը», պարզապես սարսուռ է անցնում մարմնովդ՝ լա՛վ, մինչև ե՞րբ պիտի փողով լցնենք այդ անհատակ տակառը։ Չէ՞ որ այդ տխրահռչակ մայրուղին, որի շինարարությունը սկսվել է գրեթե 15 տարի առաջ, պիտի լիովին ավարտվեր դեռ 2019 թվականին։ Առաջ գոնե տարբեր միջազգային ֆինանսական կազմակերպություններ էին հատկացնում փողի առյուծի բաժինը, հիմա հազիվ ենք գումարներ հայթայթում ու հիմնականում մեր բյուջեին ենք ապավինում։ Իսկ թե քանի մարդ է հարստացել այս ճանապարհի հաշվին, երևի գիտեն միայն իրավապահ մարմինները։
2018 թվական։ 48 միլիոն դոլարի չարաշահումներ Հյուսիս-հարավ ավտոմայրուղու շինարարության ժամանակ։ 2019 թվական։ Հյուսիս-հարավ ճանապարհի գործով կալանավորվել է ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախկին նախարարը։ 2020 թվական։ Հյուսիս-հարավ ավտոճանապարհի շինարարության հետ կապված քրեական գործով հարցաքննվել է ավելի քան 500 մարդ։ 2021 թվական։ «Հյուսիս-Հարավ ճանապարհային միջանցք» ծրագրի իրականացման ընթացքում ֆինանսական և կոռուպցիոն սխեմատիկ չարաշահումների ևս մեկ դրվագի վերաբերյալ քրեական գործը՝ 7 անձի վերաբերյալ, ուղարկվել է դատարան: Չշարունակեմ։ Այս մայրուղին փաստորեն հանցագործության ճանապարհ է դարձել։ Իսկ եթե հնարավորինս արագ ավարտեինք, բոլոր այս գողացված գումարները բյուջեով կհատկացնեինք պաշտպանական նպատակներով։
Հիմա այն մասին, թե ինչի վրա ենք մտադիր ծախսել այն պատկառելի գումարները, որոնք կարելի էր առաջիկա տարիներին ուղղել մեր սահմանների անձեռնմխելիությունն ապահովելուն։ Ակադեմիական քաղաք ենք ուզում ստեղծել։ Կարո՞ղ եք պարզ մարդկային լեզվով բացատրել՝ ինչի՞ հաշվին է բարձրանալու բարձրագույն կրթության մակարդակը, եթե, ասենք, ֆիզկուլտ ինստիտուտը տեղափոխենք 17-րդ թաղամաս։ Ախր, վաղուց արդեն կա այդ ակադեմիական քաղաքը։ Բա ինչո՞ւ է մետրոյի կայարանը կոչվում «Երիտասարդական»։ Շատ ճիշտ եք, որովհետև դրա մոտակայքում են գտնվում Հայաստանի առաջատար բուհերը՝ Երևանի պետական համալսարան, Պոլիտեխնիկ, Բժշկական ու Տնտեսագիտական։ Իսկ եթե այնուամենայնիվ ուզում եք անպայման միավորեք, զուր ջանքեր մի՛ թափեք. դեռևս իմ ուսանողական տարիներից այդ բոլոր բուհերում սովորող տղաներին միավորում են Բրյուսովի աղջիկները։