Հայաստանում և Ադրբեջանում Իրանի դեսպանների փոփոխումը լոկ ռոտացիա չէ, այլ հստակ քաղաքականություն։ Եվ հաշվի առնելով մեր տարածաշրջանում ընթացող զարգացումները` կարելի է ասել, որ երկու բաղադրիչներն էլ առկա են։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը` մեկնաբանելով հարևան երկրի դիվանագիտական կորպուսի կադրային նոր նշանակումները։
Նշենք, որ Իրանի ԱԳՆ-ն այսօր հայտարարել է, որ Սիրիայում Իրանի դեսպան Մեհդի Սոբհանին շուտով դեսպան է նշանակվելու Հայաստանում: ՀՀ-ում գործող դեսպան Աբբաս Բադախշան Զոհուրին այդ պաշտոնում նշանակվել էր 2019 թվականին։ Նա Հայաստանում իր դիվանագիտական ծառայությունը սկսել է 2020-ի սկզբին: Իսկ Ադրբեջանում Իրանի դեսպան է նշանակվելու Մոջթաբա Դեմիրչին:
«Նկատի ունենալով Հայաստանում նորանշանակ դեսպանի դիվանագիտական կարիերան և հատկապես նրա վերջին առաքելությունը Սիրիայում`ակնհայտ է, որ այս նշանակման պարագայում գործ ունենք նաև քաղաքական բաղադրիչի հետ։ Այդ համատեքստում հստակ պետք է արձանագրել իրանական ուղերձը հարավկովկասյան տարածաշրջանին, ինչպես նաև Իրանի քաղաքական ուղեգիծն էլ ավելի խելամտորեն առաջ մղելու հանգամանքը»,– ասաց Ոսկանյանը։
Նա հիշեցրեց, որ Մեհդի Սոբհանին աշխատել է նաև Պակիստանում, որն Իրանի համար նույնպես մեծ կարևորություն ներկայացնող պետություն է։ Էական է հատկապես Սիրիայում աշխատելու փաստը, որովհետև արաբական այդ երկիրը մեծ նշանակություն ունի ընդհանրապես Իրանի արտաքին քաղաքականության օրակարգում։
«Կոնֆլիկտային երկրներում դիվանագիտական գործունեություն ծավալելու հանգամանքը վկայում է մասնագիտական մեծ փորձառության մասին։ Սոբհանին բնականաբար ձգտելու ավելի խթանել հայ-իրանական հարաբերությունները և նպաստել հատկապես անվտանգության ոլորտում համագործակցության ձևավորմանը»,– ասաց իրանագետը։
Ոսկանյանը դրվատանքի խոսքեր ուղղեց գործող դեսպան Աբբաս Բադախշան Զոհուրի հասցեին` շեշտելով, որ նրա դիվանագիտական առաքելությունը համընկել էր չափազանց ծանր ժամանակաշրջանի հետ։
«Թե՛ իր անձնական նախաձեռնողականությամբ, թե՛ իր պետության ազգային շահերն առաջ մղելով` Զոհուրին կարևոր դերակատարություն է ունեցել հայ-իրանական հարաբերությունների ամրապնդման գործում և այդ տեսակետից եղել է ՀՀ-ում երբևէ աշխատած իրանցի լավագույն դեսպաններից մեկը։ Նա հայության օրակարգով ապրող անձնավորություն է և 44-օրյա պատերազմը համարում էր իր անձնական ողբերգությունը։ Անկախ նրանից, թե որտեղ հետագայում կլինի Զոհուրին, հայկական կողմը պետք է անպայման պահպանի կապը նրա հետ»,– հորդորեց մեր զրուցակիցը։
Ոսկանյանն անդրադարձավ նաև Ադրբեջանում Իրանի նոր դեսպանի նշանակմանը։ Իրանական մեդիադաշտում շրջանառվող տեղեկատվության համաձայն` այդ պաշտոնում նշանակվելու է Մոջթաբա Դեմիրչին: Նա դեսպան է եղել Ղազախստանում (2014-2018) և Վրաստանում (2006-2010): Զբաղեցրել է նաև Բաքվում Իրանի դեսպանության երկրորդ քարտուղարի պաշտոնը: Գործող դեսպան Աբբաս Մուսավին Բաքվում իր դիվանագիտական ծառայությունը սկսել էր 2020-ի սեպտեմբերի սկզբին:
«Աբբաս Մուսավին ունեցել է բացթողումներ, և Իրանի հանդեպ ադրբեջանական կողմի լկտի պահվածքն ու հանդուգն գործելաոճը որոշակիորեն պայմանավորված էր նաև այդ երկրում իր առաքելությունն ավարտող իրանցի դեսպանի ոչ պատշաճ և ոչ բավարար գործունեությամբ։ Նոր դեսպանն այլ ուղեգիծ կվարի և այլ դիտանկյունից կմոտենա իրանա–ադրբեջանական հարաբերություններին, քանի որ հենց դա է պահանջում երկու պետությունների միջև առկա քարոզչական պատերազմը։ Իսկ ադրբեջանա–իսրայելական սերտ համագործակցության պարագայում իրանցիների համար առաջացել է նաև անվտանգության լուրջ մարտահրավեր»,– նշեց մեր զրուցակիցը։
Իրանագետի դիտարկմամբ` Ադրբեջանում իրանցի նոր դեսպան Մոջթաբա Դեմիրչիին սպասում է դժվարին առաքելություն, բայց նա նույնպես փորձառու է, քանի որ աշխատել է հետխորհրդային պետություններում և լավ պատկերացում ունի այդ հսկայական տարածքում ընթացող աշխարհաքաղաքական զարգացումների մասին։ Նա նույնիսկ Ադրբեջանում առկա թշնամական միջավայրում կկարողանա արդյունավետորեն առաջ մղել իր երկրի ազգային շահերը։ Ոսկանյանը նշեց, որ Դեմիրչին քաջատեղյակ է նաև հայկական օրակարգի հարցերին և Թեհրանում հաճախ մասնակցել է Հայաստանին առնչվող թեմաներով կազմակերպված փորձագիտական քննարկումներին։