Ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունների խիստ սրման համար նախադրյալներ չկան. Մարկեդոնով

ԵՐԵՎԱՆ, 6 փետրվարի – Sputnik. Ադրբեջանա-իրանական հարաբերությունները վերջին շրջանում կտրուկ սրվել են: Սակայն որքան էլ երկու հարևան երկրները տարակարծիք լինեն, նրանց մի բան է միավորում։ Թե՛ Թեհրանը, թե՛ Բաքուն կտրականապես չեն ուզում պայքարել որևէ մեկի դեմ՝ ի շահ երրորդ երկրների։ Այս մասին գրում է ռուս քաղաքագետ, միջազգայնագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը Bunin&Co տելեգրամ–ալիքում:

Անդրադառնալով իրադարձությունների հաջորդականությանը՝ Մարկեդոնովը հիշեցնում է, որ հունվարի 27-ին հարձակում է կատարվել Թեհրանում Ադրբեջանի դեսպանատան վրա, զոհվել է անվտանգությունն ապահովող ադրբեջանական հատուկ ծառայությունների աշխատակից Օրհան Ասկերովը։

Նշելով, որ նման իրադարձությունները միշտ էլ փորձություն են դառնում երկկողմ հարաբերությունների համար` Մարկեդոնովն ասում է, որ Իրանի մայրաքաղաքում տեղի ունեցած միջադեպից հետո ճգնաժամից դուրս գալու փորձ արվել է: Մասնավորապես հունվարի 29-ին տեղի է ունեցել նախագահներ Իլհամ Ալիևի և Էբրահիմ Ռայիսիի հեռախոսազրույցը։ Իրանական կողմը ցավակցություն է հայտնել ադրբեջանական կողմին, իսկ Ալիևը, խստորեն դատապարտելով ահաբեկչությունը, հայտարարել է` կարևոր է, որ դեպքն արագ և թափանցիկ հետաքննության ենթարկվի։

Պաշտոնական Բաքուն նաև խորհուրդ տվեց իր քաղաքացիներին Իրան չայցելել։ Ընդ որում` ադրբեջանական ԶԼՄ-ներում և սոցիալական ցանցերում լայնորեն քննարկվում էր ՆԳՆ հատուկ գործողությունը «իրանական լրտեսական ցանցի» դեմ։

Էթնոքաղաքական գործընթացների մասնագետը հիշեցնում է, որ Իրանն ԱՄՆ-ի և Իսրայելի բարձրաստիճան քաղաքական գործիչների մի շարք հայտարարությունների ֆոնին ենթարկվել է անօդաչու թռչող սարքերի հարձակման, ինչը միայն սրել է իրավիճակը։

Անդրադառնալով Իրանի և Ադրբեջանի մասնակցությամբ հնարավոր ռազմական էսկալացիայի մասին լուրերին` Մարկեդոնովը նշում է, որ Ադրբեջանի և Իրանի հարաբերությունները նախկինում էլ հարթ չեն եղել։ Համակարգային խնդիրների թվում նա հիշատակում է Բաքվի կողմից տարբեր մակարդակներով բարձրացվող Իրանում ադրբեջանական փոքրամասնության և Ադրբեջանում իրանական կրոնական ազդեցության հարցերը: Թեհրանն իր հերթին բազմիցս դժգոհություն է հայտնել Իսրայելի հետ Ադրբեջանի հարաբերությունների խորացման համար։ Իրանական կողմը մտահոգություն է հայտնել նաև Ադրբեջան-Թուրքիա ռազմավարական կապի ամրապնդման կապակցությամբ։

Ամեն դեպքում քաղաքագետն ընդգծում է, որ Իրանն ու Ադրբեջանն ունեն և՛ ընդհանուր տնտեսական շահեր, և՛ ընկալում, որ ռազմաքաղաքական էսկալացիան կհարվածի դրանց։ Նա համոզված է` բացասական սցենարով իրադարձությունների զարգացման համար նախադրյալներ չկան։