Երևանը, հրաժարվելով մասնակցել Մոսկվայում նախատեսված հանդիպումից, ավելի շատ քաղաքական և ինչ–որ առումով նաև դեմարշի նպատակ է հետապնդել։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս տեսակետը հայտնեց քաղաքագետ Դերենիկ Խաչատրյանը։
ՌԴ արտգործնախարարությունը դեկտեմբերի 23-ին հայտնեց, որ Երևանը հրաժարվել է մասնակցել Ադրբեջանի և Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարների` դեկտեմբերի 23-ին Մոսկվայում կայանալիք հանդիպումից։ Հայաստանի ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Վահան Հունանյանն ավելի ուշ տեղեկացրեց, որ հայկական կողմը խնդրել է հետաձգել Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումը՝ հաշվի առնելով Լաչինի միջանցքում առկա իրավիճակը։ Դեկտեմբերի 23-ին ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը հայտարարեց, որ Հայաստանը դիվանագիտական որևէ խողովակ չի գործարկել, որպեսզի Ռուսաստանին տեղեկացնի Մոսկվայում ՌԴ–ի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարների հետ եռակողմ հանդիպմանը մասնակցելուց հրաժարվելու մասին:
«Պաշտոնական մեկնաբանությամբ ստացվում է, որ ՌԴ–ի, Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումից հայկական կողմը հրաժարվել է Լաչինի միջանցքում Ադրբեջանի սադրանքի պատճառով, բայց եթե ուսումնասիրենք պատմությունը, երբ սեպտեմբերին Ադրբեջանը Հայաստանի սահմանին սանձազերծեց հերթական սադրանքը, հայկական կողմը մի քանի օր անց Վաշինգտոնում այդուհանդերձ մասնակցեց եռակողմ հանդիպմանը ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենի միջնորդությամբ։ Փաստորեն այն ժամանակ ադրբեջանական սադրանքը պատճառ չդարձավ այցը չեղարկելու և հանդիպումից հրաժարվելու համար»,– նշեց Խաչատրյանը։
Անդրադառնալով Հայաստանում Եվրամիության մշտական փաստահավաք խմբի տեղակայման հեռանկարին` քաղաքագետը չբացառեց, որ Եվրոպան գործնականում կարող է նման առաքելություն իրականացնել մեր երկրում, սակայն այլ հարց է, թե դա որքանով կազդի հայ–ադրբեջանական շփման գծում առկա իրավիճակի վրա։
Ըստ Խաչատրյանի` դա կարելի է կազմակերպել միակողմանի ձևաչափով` զուտ Հայաստանի ու Եվրամիության համաձայնության միջոցով։ Բայցևայնպես ադրբեջանական կողմը հայտարարեց, որ ցանկացած այլ դերակատարի ներգրավում ենթադրում է բոլոր կողմերի համաձայնությունը։ Պրահայում կայացած հանդիպման ժամանակ Ադրբեջանը տվել էր իր համաձայնությունը, թեև մեր զրուցակցի դիտարկմամբ` անհասկանալի է Բաքվի դիրքորոշման անհրաժեշտությունը, եթե առաքելությունը տեղակայվելու էր զուտ հայկական կողմում և իր գործունեությամբ որևէ առնչություն չէր ունենալու Ադրբեջանի հետ։
«Եթե Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում նկատվում են ինչ–որ խոչընդոտներ, Եվրամիությունը և առհասարակ Արևմուտքը փորձում է օգտվել իրավիճակից և շատ արագ լրացնել այդ բացը։ Հայկական կողմի հետ վերջին հեռախոսազանգերն ու հայտարարությունները, ինչպես նաև Հայաստանում մշտական փաստահավաք խումբ տեղակայելու մտադրությունը կարող են դիտարկվել այդ համատեքստում»,– ասաց քաղաքագետը։
Նրա կարծիքով` կոնկրետ Լաչինի միջանցքի պարագայում բոլորովին այլ իրավիճակ է։ Այնտեղ ՌԴ–ի, Հայաստանի ու Ադրբեջանի համաձայնության բացակայության պարագայում որևէ այլ երկիր չի կարող առաքելություն իրականացնել։ Խաչատրյանի համոզմամբ` Արևմուտքից հնչող հայտարարությունները քաղաքական նպատակներից բացի, գործնական այլ հետևանքներ չեն ունենա։ Լաչինի միջանցքում փաստացի միայն ռուսական ներկայությունն է առկա, և չկան այնպիսի պայմաններ, որոնք կարող են փոխել այդ իրավիճակը, այն է` 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ից հետո ստեղծված ստատուս քվոն։
Հիշեցնենք` դեկտեմբերի 12-ի առավոտյան Շուշի-Քարին տակ խաչմերուկի հատվածում քաղաքացիական հագուստով մի խումբ ադրբեջանցիներ բնապահպանական պատճառաբանությամբ փակել են Արցախը Հայաստանին կապող Ստեփանակերտ-Գորիս մայրուղին։
Դեկտեմբերի 13-ից ադրբեջանական կողմն անջատել էր նաև Արցախի գազամատակարարումը։ Դեկտեմբերի 16–ի առավոտյան Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը հայտնեց, որ Արցախում գազամատակարարումը վերականգնվել է, և դա արվել է առանց որևէ նախապայմանի։
Լաչինի միջանցքը, սակայն, շարունակում է փակ մնալ։