ԵՐԵՎԱՆ, 19 հոկտեմբերի – Sputnik. Բոստոնի համալսարանի ինֆեկցիոն հիվանդությունների ազգային լաբորատորիայում SARS-CoV-2-ի սկզբնական «ուհանյան» շտամին կցել են «օմիկրոնի» փշանման սպիտակուցը և ստացել կորոնավիրուսի տարբերակ՝ մահացության աննախադեպ գործակցով՝ 80 տոկոս:
Մշակումը ֆինանսավորել է ամերիկյան կառավարությունը՝ պոտենցիալ համաճարակային պաթոգենի (ePPP) ընդլայնված հետազոտության ծրագրի շրջանակում։ Տեղեկությունը հայտնում է ՌԻԱ Նովոստիի սյունակագիր Վլադիսլավ Ստրեկոպիտովը։
Մարդու համար պոտենցիալ սպառնալիք ներկայացնող պաթոգենների հետ փորձերն անհրաժեշտ են ապագա բռնկումներին նախապես պատրաստվելու համար: Բայց նման նախագծերն իրենք են նոր համաճարակի վտանգ ստեղծում, ինչպես դա, ըստ երևույթին, եղավ COVID-19-ի դեպքում:
2019-ի վերջին SARS-CoV-2-ը սկսեց տարածվել Ուհանի ծովամթերքի մեծածախ շուկայից, որը գտնվում էր Ուհանի վիրուսաբանության ինստիտուտի մոտ, որտեղ ուսումնասիրում էին չղջիկների կորոնավիրուսները:
Շատ գիտնականներ և հասարակական գործիչներ կոչ են անում փակել կենսալաբորատորիաները, որոնցում զբաղվում են վտանգավոր պաթոգեններով, բայց վերջին երկու տարվա ընթացքում աշխարհում հայտնվել են ավելի քան 40 այդպիսի գիտական օբյեկտներ՝ հիմնականում Ասիայում: ԱՄՆ-ում գործում է 13 կենսալաբորատորիա՝ կենսանվտանգության չորրորդ՝ ամենաբարձր մակարդակով։ Դրանցից մեկը Բոստոնի համալսարանն է, որտեղ մահացու հիբրիդ է մշակվել։
Բոստոնի քիմեռը
Կենսաբանության մեջ «քիմեռ» են անվանում օրգանիզմները, որոնք բաղկացած են գենետիկորեն տարբեր մասերից։ Բոստոնի գիտնականները ստեղծել են բնության մեջ գոյություն չունեցող կորոնավիրուսային տարբերակներ և ուսումնասիրել դրանց ազդեցությունը մարդու թոքերի բջիջների վրա: Հատուկ ուշադրություն է դարձվել հիբրիդներին, որոնք պաթոգենությամբ գերազանցում են մինչ օրս հայտնի բոլոր շտամները։ Արդյունքները հրապարակվել են նախնական տպագրման սերվերում՝ bioRxiv.org-ում։
Ենթադրվում է, որ փշանման (S) սպիտակուցի մուտացիաները, որոնք օգնում են կորոնավիրուսին մարդու բջիջներ ներթափանցելու հարցում, որոշում են վիրուսի փոխանցվելու հատկությունները։ «Օմիկրոնն» ունի տասնյակ նման փոփոխություններ, և դա բացատրում է դրա բարձր տարածվածությունը և պատվաստանյութերից «խուսափելու» ունակությունը։ Այնուամենայնիվ, մինչ այժմ տվյալներ չկային այն մասին, որ S-սպիտակուցի մուտացիաները վիրուսն ավելի մահացու են դարձնում:
Այնուամենայնիվ, հենց այս տարբերակն են ստացել գիտնականները՝ ավելացնելով Ուհայի սկզբնական SARS-CoV-2-ին գեն, որը կոդավորում է «օմիկրոն» փշաձև սպիտակուցը: Քիմիական տարբերակով վարակված տասը մկներից ութը սատկել են։ Վերահսկիչ խմբում, որտեղ վարակվել են սովորական «օմիկրոնով», բոլորը կենդանի են։
«Այս մուտանտ շտամը օմիկրոն տարբերակի համեմատ հինգ անգամ ավելի շատ վիրուսային մասնիկներ է արտադրում լաբորատորիայում աճեցված մարդու թոքերի բջիջներում», - գրում են վիրուսաբանները:
Մարդկանց համար դա, ամենայն հավանականությամբ, ավելի քիչ մահացու կլինի, քան մկների, բայց ակնհայտ է, որ SARS-CoV-2-ի պաթոգեն ներուժը դեռ սպառված չէ: Ցանկացած պահի կարող է ավելի վտանգավոր տարբերակ հայտնվել։
Նմանատիպ գենետիկական մանիպուլյացիաները «գործառույթների ուժեղացման փորձեր» են կոչվում: Շատ կենսաբաններ դրանք կրակի հետ խաղ են համարում և պահանջում են արգելել։