Դավիթ Տոնոյանը հոդված է գրել կալանավայրից

ԵՐԵՎԱՆ, 28 հունիսի – Sputnik. ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանի պնդմամբ` «Պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագծում պահպանվել է ԶՈւ ղեկավարման անհստակությունը պատերազմական իրավիճակում։ Նա կալանավայրից հոդված է գրել և ներկայացրել իր դիտարկումները։

Կառավարությունը հունիսի 9-ին որոշեց հաստատել «Պաշտպանության մասին» օրենքում արված փոփոխությունները։ Ըստ այդ փոփոխությունների` առաջարկվում է բանակի ղեկավարության գործունեության վերաբերյալ մի շարք ուղղումներ մտցնել։ Առավել քննարկվող ու աղմկահարույց բարեփոխումը կապված է ԳՇ պետի պաշտոնի հետ. այսուհետ նա կլինի նախարարի առաջին տեղակալ։ Եվս մեկ նորարարություն կլինի այն, որ ռազմական գնումներով կզբաղվի բացառապես պաշտպանության նախարարությունը. ԳՇ-ն և նրա ստորաբաժանումները լիովին ազատված են դրանից և կզբաղվեն միայն զորքի մարտական պատրաստությամբ։

«Օրինակ` ԱԺ-ի կողմից հայտարարված չէ պատերազմ, բայց հայտարարված է ռազմական դրություն, կամ կառավարության կողմից որոշում է կայացված զինված ուժերի կիրառման վերաբերյալ՝ ԶՈւ կիրառման պլանը գործողության մեջ դնելու միջոցով կամ այլ եղանակով: Ստացվում է, որ խաղաղ պայմաններում նախարարը հիմնական պատասխանատվություն է կրում պատերազմին նախապատրաստվելու համար, իսկ վճռական պահին դուրս է մղվում ռազմական հրաման տալու շղթայից, և դա այն դեպքում, երբ առաջարկվող կարգավորումներով լիազորված է ԶՈւ կիրառման պլանի համակարգման համար»,- գրել է Տոնոյանը։

Նա շեշտել է, որ հստակեցման կարիք ունի նաև «Պաշտպանության մասին» փոփոխվող օրենքի 10-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետը («Պաշտպանության նախարարը համակարգում է ԶՈւ կիրառման գործընթացը»):

ՊՆ նախկին ղեկավարը նշել է` պետք է նաև հստակեցնել ռազմական դրության հայտարարման և պատերազմի չհայտարարման ժամանակ զինված ուժերի կիրառման մասով ՀՀ վարչապետի գործառույթը։ Տոնոյանի խոսքով` պետք է հասկանալ` արդյոք վերոհիշյալ իրավիճակը նույնակա՞ն է ՀՀ Սահմանադրության 155-րդ հոդվածով նախատեսված «պատերազմի ժամանակ» հասկացությանը բնորոշ իրավիճակի հետ, և արդյոք փաստացի կարելի՞ է գտնվել պատերազմի մեջ առանց դրա հայտարարման:

Ըստ նրա` անհասկանալի է, թե գլխավոր շտաբի պետին պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ նշանակելով ի՞նչ հարց է լուծվում, եթե «Կառավարչական իրավահարաբերությունների կարգավորման մասին» ՀՀ օրենքում արվում են բացառություններ:

Բանակի հրամանատա՞ր, թե՞ քաղաքական գործիչ. ի՞նչ կտան ՀՀ-ում ռազմական բարեփոխումները

«ԳՇ պետի՝ պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ հանդիսանալու մասին կարգավորումը ուներ շատ պարզ հիմնական նպատակ՝ ԳՇ պետի հրամանների կատարումը կառավարչական իրավահարաբերությունների առումով ՊՆ կառուցվածքային ստորաբաժանումների համար պարտադիր դարձնելը»,- գրել է Տոնոյանը:

Նրա խոսքով` ներկայիս կարգավորումը ոչ մի կերպ չի բարձրացնում ԶՈւ մարտունակությունը և մոլորության մեջ է գցելու և՛ զինծառայողներին, և՛ քաղաքացիական ծառայողներին, և՛ հանրությանը։ Փոփոխությունից հետո պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալը չի կարող ունենալ ՊՆ ստորաբաժանումների վրա կառավարման լիազորություններ:

Տոնոյանն ընդգծել է, որ ԳՇ պետի ի պաշտոնե նշանակումը որպես պաշտպանության նախարարի առաջին տեղակալ և բարձրաստիճան զինվորականների նշանակումը տեղակալ պաշտոններին ոչ թե բարեփոխում է, այլ փոխակերպում։

Հոդվածում Տոնոյանը նշել է, որ եթե որպես օրինակ վերցվել է որոշակի պետության պաշտպանության նախարարության մոդելը, ապա այդ դեպքում անհրաժեշտ է ՀՀ Սահմանադրությամբ անցում կատարել նախագահական կառավարման համակարգի։ Նրա կարծիքով` պետք է պետության ղեկավարը լինի գերագույն հրամանատար նաև խաղաղ ժամանակ, միևնույն ժամանակ փոփոխել Սահմանադրության մեջ այն կետը, ըստ որի՝ պատերազմի ժամանակ ԶՈւ ԳՇ պետը ենթարկվում է գերագույն հրամանատարին։

ՊՆ նախկին ղեկավարը գրել է, որ առաջարկվող փոփոխությամբ նախատեսված օրենքի 7-րդ հոդվածի 6-րդ մասի բ/ կետն իր տեղում չէ (Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն իրականացնում է ՀՀ պաշտպանության քաղաքականությունը, այդ թվում՝ զորահավաքային նախապատրաստության և զորահավաքի բնագավառում որոշումներ է կայացնում զինված ուժերի կիրառման պլանը գործողության մեջ դնելու միջոցով կամ այլ եղանակով զինված ուժերի կիրառման մասին), քանի որ ԶՈւ կիրառումը չի վերաբերում միայն զորահավաքային նախապատրաստմանը և զորահավաքի բնագավառին: Տոնոյանը կարծում է, որ այն անհրաժեշտ է առանձին կետով սահմանել:

Նա նաև շեշտել է, որ օրենքից դուրս է մնացել պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչ անցկացնելու վերաբերյալ որոշում կայացնելու՝ կառավարության լիազորությունը։