Շիրակի մարզում պետական սեփականություն հանդիսացող շուրջ 1300 հուշարձաններից առավել վտանգված են 60-ը: Պատճառների թվում նաև հաճախակիացած երկրաշարժներն են։
«Պատմամշակութային արգելոց թանգարանների և պատմական միջավայրերի պահպանություն» ՊՈԱԿ-ի Շիրակի մարզային ծառայության պետ Վալերի Նազարեթյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նշեց, որ գրանցված վերջին ցնցումները մարզում ամենալուրջ խնդիր առաջացրել են Կրասարի եռաթռիչք կամրջի համար:
Կամուրջը գտնվում է Կրասար գյուղից 2 կմ հարավ-արևմուտք՝ Ախուրյան գետի վտակներից մեկի վրա: Այն առաջին հերթին արժեքավոր է որպես XIX դ. եռաթռիչք հորինվածքով ինժեներա-ճարտարապետական կառույց:
Վալերի Նազարեթյան
© Photo : provided by Valeri Nazaretyan
«Կամուրջը եզակի կառույց է: 1800-ականներին (ըստ Ղ. Ալիշանի՝ 1873 թ.-հեղ.) կառուցված կամուրջն իր տեսքով նման է պատմական Կարս քաղաքի կամրջին»,- նշեց Վալերի Նազարեթյանը՝ տեղեկացնելով, որ հաշվի առնելով կառույցի վիճակը, դիմել են համայնքին և ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությանը՝ կամրջի վրա երթևեկությունը դադարեցնելու և հուշարձանի պահպանությունն իրականացնելու համար:
Կամրջի ամրությունն առաջին անգամ տուժել է, երբ խորհրդային տարիներին դրա վրայով խմելու ջրի խողովակ են անցկացրել։ Տարածքում գրանցվող երկրաշարժերն է՛լ ավելի են թուլացրել այն։ Կամրջով երթևեկել չի թույլատրվում, բայց Կրասար և Մեծ Սեպասար գյուղերի բնակիչներն այլ տարբերակ չունեն. ամենակարճ անցուղին կամրջով է:
«Սասունցիների պարը» խճանկարը
© Photo : provided by Valeri Nazaretyan
Պետական ցանկում գտնվող հաջորդ հուշարձանը, որ ոչ միայն ցնցումների, այլ նաև ծածկ չունենալու պատճառով օրեցօր տուժում է՝ Գյումրու Երկաթուղայինների մշակույթի պալատի «Սասունցիների պարը» խճանկարն է, որը Ֆերդինանդ Մանուկյանը ստեղծել է 1976 թվականին։
«Խճանկարի վրա նոր ճաքեր են առաջացել, ու ոչ միայն վերջին ցնցումները, այլ նաև տանիք չլինելու հանգամանքը նպաստում են խճանկարի քայքայմանը»,- ասաց Վալերի Նազարեթյանը:
Նշենք, որ մշակույթի պալատը փլուզվել է Սպիտակի երկրաշարժի հետևանքով: Տարիներ շարունակ կառույցի վերականգնման մասով տարբեր ծրագրեր են առաջարկվել, որոնք չեն իրագործվել։
2019 թվականին Գյումրիի քաղաքապետարանը փոխըմբռնման հուշագիր ստորագրեց «Բալետ 2021» զարգացման հիմնադրամի հետ։ Կազմակերպությունը պետք է վերականգներ շենքն ու այն դարձներ կատարողական արվեստի փորձառնական կենտրոն: Ներկա պահին, սակայն, տարածքը մնում է այն վիճակում, ինչ կար: