ԵՐԵՎԱՆ, 15 մայիսի – Sputnik, Լիլիթ Դեմուրյան. Հայ մասնագետները հենաշարժողական խնդիրներ ունեցող, հիմնականում՝ նստակյաց անձանց համար, կարևոր սարք են ստեղծել «MetaGait» նախագծի շրջանակում։
Նոր սարքը հնարավորություն կտա ազատվելու շուրջ 30 հիվանդություններից, որոշ դեպքերում` նաև ոտքի կանգնել։
Sputnik Արմենիան զրուցել է գաղափարի հեղինակ, կինեզիոլոգ, «QaylTech» ընկերության հիմնադիր Դավիթ Արսենյանի հետ։
«QaylTech» ընկերության հիմնադիր Դավիթ Արսենյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan
Պարզվել է, որ տվյալ տեխնոլոգիան մասնագետները սկսել են մշակել 2016 թվականին։ Իսկ հիմա նորաստեղծ սարքն արդեն սկսել են գործածել, և արդյունքները շուտով տեսանելի կլինեն։
«Նման սարք ստեղծելու միտքն առաջացել է Ապրիլյան պատերազմից մոտ 2 տարի հետո, երբ ընկերներով աշխատում էինք զինհաշմանդամների հետ։ Այն տղաները, որոնք տեղաշարժվում են սայլակով, նստակյաց կյանքի պատճառով առողջական բազմաթիվ այլ խնդիրներ են ձեռք բերում։ Վերականգնողական բուժման հաջորդ փուլերում արդեն անհրաժեշտություն է առաջանում այդ հիվանդություններն էլ բուժել։ Հենց այս ամենից ելնելով` առաջացավ այս սարքը ստեղծելու գաղափարը։ Այն հնարավորություն կտա հաշմանդամություն ունեցող բոլոր անձանց հեռավար ռեաբիլիտացիա անցնելու»,- նշեց Արսենյանը։
QaylTech ընկերության ստեղծած սարքը սահմանափակ կարողություններ ունեցողների համար
© Sputnik / Aram Nersesyan
Նորաստեղծ սարքի մի կարևոր հատվածն է վիրտուալ իրականության ակնոցը (VR)։ Կանգնելով սարքին և դնելով ակնոցը` մարդիկ տեսնում են իրենց ոտքերը, և ուղեղն ազդակներ է ստանում և ընկալում, թե իրենք իրականում են քայլում։ Սարքի հատուկ մեխանիզմն աշխատեցնում է ոտքերի, ձեռքերի ու մարմնի այլ մկաններ։ Ակնոցն էլ նրանց տեղափոխում է տեսարժան վայրերով շրջելու (Տաթև վանական համալիր, Շուշիի Ղազանչեցոց եկեղեցի) կամ լեռներ՝ դահուկ քշելու։ Սարքը ստեղծվել է այն անձանց համար, որոնք ողնուղեղի վնասվածք, ուղեղային կաթված (ինսուլտ) են ստացել կամ ախտորոշվել է ցրված սկլերոզ։
Ներկայում այս սարքի 1 օրինակ կա, սակայն այժմ սկսվել է դրամահավաք, որի միջոցով նախատեսվում է ստեղծել 35 հատ, որից 25-ը զինհաշմանդամների, մյուս 10-ն էլ՝ մանկական ուղեղային կաթվածով անձանց համար։
VR ակնոցը
© Sputnik / Aram Nersesyan
«Այս անձանց առաջնահերթությունները տրված են ըստ տրավմաների, ցուցումների կամ հակացուցումների։ Մարդիկ կան, որ սարքի կարիքը կունենան մոտ 1 տարի հետո, երբ կանցնեն վերականգնողական բուժման փուլը»,- ասաց նախագծի հեղինակը։
«QaylTech»-ում բուժում ստացող Գոհար Նավասարդյանը, որն ունի հենաշարժողական խնդիրներ, այժմ կամավոր փորձարկում է սարքը։ Նրա մոտ 13 տարեկանում մենինգիտ է ախտորոշվել, ինչից հետո բարդություններ են առաջացել։ Արդյունքում աղջիկը ձեռք է բերել հենաշարժողական խնդիրներ ու, արդեն 19 տարի է, ինչ սայլակով է տեղաշարժվում։
Դավիթ Արսենյանն աշխատում է Գոհար Նավասարդյանի հետ։
© Sputnik / Aram Nersesyan
«VR ակնոցով ենթագիտակցորեն վերհիշում ես քայլելու հաճույքը, որը 13 տարի ունեցել ես ու երկար ժամանակ չես զգացել։ Այս ամենն ինձ թույլ է տալիս ավելի մոտիվացվել ու պայքարել անկախ հոգնածությունից կամ ցանկության որոշակի բացակայությունից»,- նշեց Գոհարը։
Գոհարի համար նորաստեղծ սարքը եզակի բան է, որը թույլ է տալիս վերհիշել այն, ինչ վաղուց մոռացվել էր։ Շուրջ 20 տարի վերականգնողական բուժում է ստացել, ինչպես նաև սպորտով է զբաղվել` պարահոկեյով։ Ասում է` երբեք սեփական աշխատանքի նկատմամբ այսքան հավատով լցված չի եղել։
Գոհար Նավասարդյանը
© Sputnik / Aram Nersesyan