Մարզադահլիճի անմխիթար վիճակը և մարզիկների նվաճած մեդալները. մարմնամարզության ապագան ՀՀ-ում

90-ական թվականներին Հայաստանում շատ ոլորտներ էին հայտնվել ճգնաժամում։ Սպորտն այդ առումով բացառություն չէր։ Իսկ մարմնամարզությունը հայտնվել էր խորը ճգնաժամի մեջ։ Հայ հայտնի մարզիկներն ու մարզիչները մեկնել էին արտասահման, ու այս մարզաձևում, ինչպես պարզվեց, սեղմվել էր «դադար» կոճակը։

Այս վիճակից դուրս գալու առաջին քայլը կատարեց օղակների արքան՝ Ալբերտ Ազարյանը, որի առաջարկով իր սան Հակոբ Սերոբյանը ստանձնեց մարմնամարզության Հայաստանի հավաքականի ձևավորումն ու մարզչական անձնակազմի ընտրությունը։

Տոկիոյի օլիմպիական խաղերում՝ հենացատկում Արթուր Դավթյանի բրոնզե մեդալից հետո, Հայաստանի հավաքականն աշխարհի գավաթի խաղարկության փուլերում(Կոտբուս, Դոհա, Կահիրե) բազմաթիվ մեդալներ վաստակեց։ Ընդ որում, հենացատկում ու օղակների վրա լավագույնը հայերն էին։ Հայաստանի պատիվը բարձր պահող մարմնամարզիկները, պարզվում է` բավական լուրջ խնդիրներ ունեն։ Մարզվելու պայմանները, մեղմ ասած` անմխիթար են, և դժվար է հավատալ, որ այս պայմաններում մարզվողները կարող են մեդալներ շահել։

Հավաքականի մարզիչ Հակոբ Սերոբյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում հպարտորեն է խոսում Հայաստանի հավաքականի մարմնամարզիկների մասին ու անընդհատ նշում, որ սա բոլորի ընտանիքն է։ Հիշում է, թե ինչպես 2000 թվականին Ալբերտ Ազարյանն իրեն առաջարկեց գլխավորել Հայաստանի հավաքականը։ «Եվ այդ աշխատանքի հիմքը դրվեց նույն տարի, երբ չորս մարզիկների հետ մեկնեցինք Բրեմեն՝ Եվրոպայի առաջնությանը մասնակցելու։ Ամեն ինչից անտեղյակ էինք, ինձ շրջապատում էին միայն խնդիրները։ Գերմանիայում նույնիսկ կասկածում էին, որ մենք կարող ենք մուտքավճար վճարել։ Ինչևէ, մասնակցեցինք ու զբաղեցրինք նախավերջին տեղը»,- պատմում է Սերոբյանը` հավելելով, որ հոգու խորքում հասկացել է, որ ամեն ինչ անելու է մեր մարզիկների հետ բարձր տեղեր գրավելու համար։

Ալբերտ Ազարյանի անվան մարզադպրոցը մոտ 60 տարվա պատմություն ունի։ Բայց այս ժամանակահատվածում մարզադահլիճում շատ բան չի փոխվել։ Մեկ անգամ վերանորոգում է կատարվել և փոխվել են գործիքները։ Ներկայիս պայմանները մարզումների ու բարդ վարժություններ նախապատրաստման համար անմխիթար են։ Սերոբյանի խոսքով` այս անմխիթար վիճակում իրենց օգնում է մարզիչ-մարզիկ երկկողմանի հավատն ու վստահությունը։

2022 թվականի օգոստոսին Հարություն Մերդինյանը կդառնա 38 տարեկան։ Մարզիկի համար պատկառելի տարիք է, անկասկած։ Բայց մեր հավաքականի հաղթանակների առաջնեկը շարունակում է մարզվել ու մեդալներ վաստակել։ 2011 թվականին նժույգաթափի վրա Եվրոպայի առաջնության բրոնզե մեդալ վաստակելուց հետո Մերդինյանը շատ է թարմացրել մեդալների իր հավաքածուն, իսկ 2016-ին դարձել աշխարհամասի չեմպիոն՝ նույն գործիքի վրա։ Մարզադահլիճում Հարությունի անփոփոխ ուղեկիցն, արդեն 32 տարի է, ինչ նրա անձնական մարզիչ Սոս Սարգսյանն է։

Ռիոյի 2016 թվականի Օլիմպիադայում էլ նրանից մեդալ էին սպասում։ Ասում է`Ռիոյի օլիմպիական խաղերում մեդալ չվաստակելը իր կարիերայի միակ մրցումն էր, որում սայթաքումը մինչև օրս չի կարողանում մարսել։ «Մերը մեծ ընտանիք է։ Մեր մարզիչները մեր ծնողներն են ու մեր ընկերները։ Բայց մեզ մոտ միշտ մրցակցային պայմաններ են, ու դա երբեք չի խանգարել մեր ընտանիքի ներքին հարաբերություններին»,- նշում է Հարությունը։ Մարզիկը վստահ է, որ դեռ մեդալներ է բերելու մեր հավաքականին ու երկրին։

Հայաստանի հավաքականի տիտղոսակիր մարզիկներից առայժմ միայն Արթուր Դավթյանին է հաջողվել օլիմպիական խաղերում աչքի ընկնել։ Արթուրը հավաքականի կազմում միակ մարմնամարզիկն է, որը հանդես է գալիս բազմամարտում։ Դրա վառ ապացույցը նրա՝ 2021 թվականին վաստակած Եվրոպայի չեմպիոնի կոչումն է նժույգաթափերի վրա։ Բայց Դավթյանը համարում է, որ իրենց նվաճումներն արժանի գնահատական չեն ստանում Հայաստանում։ «Մենք ամեն ինչ անում ենք, անում ենք շատ հաճախ անհնարը՝ Հայաստանը տարբեր մրցումներում ներկայացնելու համար։ Հայաստանի հավաքականի յուրաքանչյուր մարմնամարզիկ արդեն բավական լուրջ տիտղոսների ու նվաճումների է հասել, բայց մեր մարզադահլիճի անմխիթար վիճակը տեսնելով` կհասկանք, թե ինչպես են գնահատվում մեր հաղթանակները»,- ասում է Դավթյանը։

2022 թվականին Դավթյանը՝ աշխարհի գավաթի խաղարկության փուլերին մասնակցելով, ոսկե մեդալ է նվաճել հենացատկի մրցումներում։ Արթուր Դավթյանի ելույթների ժամանակ դեմքի ոչ մի մկան չի շարժվում, շատերը խոսում են նրա սառնասրտության մասին։ Բայց ինքը՝ Դավթյանը, ասում է, որ դա միայն իր արտաքինից է այդպես։

«Մրցումների ժամանակ յուրաքանչյուր վարժությունից առաջ, իհարկե, հուզմունք կա։ Պարզապես ես կարողանում եմ կառավարել իմ զգացմունքները ու պայքարում եմ, որպեսզի դրանք չխանգարեն վարժությունը կատարելու ժամանակ։ Եթե չկարողանաս կառավարել քո զգացմունքները, մեծ հաջողությունների չես կարող հասնել»,- ավելացնում է Դավթյանը։

Վահագն Դավթյանն օղակների աշխատանքին կենտրոնացած մարմնամարզիկ է։ Տարբեր մրցումներում մրցանակային տեղեր զբաղեցնելուց հետո Վահագնը 2022 թվականին վերջապես կանգնեց պատվո պատվանդանի առաջին աստիճանին աշխարհի գավաթի խաղարկության երկու փուլերում՝ Դոհայում և Կահիրեում։ «Մարմնամարզությունում առաջինից մինչև երրորդ տեղ զբաղեցնող մարզիկների տարբերությունը միավորների տեսքով հարյուրերդական միավորներն են։ Բայց, իհարկե, հաճելի է, որ հաղթում ես։ Մարդիկ ուզում են հասկանալ մեր հավաքականի հաղթանակների գաղտնիքը։ Ասեմ, որ գաղտնիքը մեր նվիրվածությունն է, նպատակասլացությունն ու աշխատասիրությունը, վերջապես՝ մեր սերը մեր մարզաձևի նկատմամբ։ Այսինքն` այն ինչ տեսել ենք մեր մարզիչների մոտ, ու այդ առումով իհարկե առանձնանում է Հակոբ Սերոբյանը», - ընդգծում է Դավթյանը։

Մարմնամարզության Հայաստանի հավակաքականի կազմում մենք առանձնացրել էինք այն մարզիկներին, որոնք արդեն հայտնի են իրենց նվաճումներով։ Սակայն արդեն հիմա կան մարմնամարզիկներ՝ Արթուր Ավետիսյանը, Գագիկ Խաչիկյանը, ու էլի շատ երիտասարդներ, որոնք մոտ ապագայում կշարունակեն հրաշք ընտանիքի ավանդույթները։

Աշխարհի և Եվրոպայի ու նաև օլիմպիական խաղերում հաջողություններից հետո ՀՀ կառավարությունում խոստացել են, որ նոր մարզադահլիճ կկառուցվի մարմնամարզության համար։ Բայց մինչև օրս էլ պարզ չէ, թե որտեղ և երբ։