Այնինչ, ամերիկացի մեծահարուստ Իլոն Մասկը փաստում է. «Որոշ մարդկանց թվում է, թե ես այնքան փող ունեմ, որ կարող եմ ընդհանրապես չաշխատել և ողջ օրը պառկել լողափին։ Բայց ես աշխատում եմ, շատ եմ աշխատում՝ առանց շաբաթ ու կիրակի օրերի հանգստի»։
Երեկ «Թայմ» ամերիկյան հանդեսը իր շապիկին զետեղել էր Իլոն Մասկի նկարը՝ ճանաչելով նրան «Տարվա մարդ»։ Անցնող տարին, իրոք, նշանակալի էր Մասկի համար. աշնանը նա դարձավ պատմության մեջ առաջին մարդը, որի կարողությունը գերացանցեց 300 միլիարդ դոլարը։
Համեմատության համար հիշեցնեմ. երբ «Ֆորբս» ամսագիրը 1918 թվականին առաջին անգամ կազմեց մեծահարուստների ցանկը, այն գլխավորում էր Ջոն Ռոքֆելերը, որի կարողությունը հազիվ գերազանցում էր 1 միլիարդ դոլարը, իսկ երբ «Ֆորբսը» 1982 թվականից սկսեց արդեն պարբերաբար տեղեկություններ հրապարակել մեծահարուստների ունեցած գումարների մասին, առաջին տեղում էր նավաշինությամբ զբաղվող Դենիել Լյուդվիգը՝ 2 միլիարդ դոլարով։
Սովորաբար միլիարդատերերը առատաձեռն են, բայց երբ դեմոկրատները ԱՄՆ-ի Կոնգրեսում ներկայացրին մի նախագիծ, որով նախատեսվում էր, այսպես ասած, «հարստության հարկ» գանձել մեծահարուստներից, Իլոն Մասկն ընդվզեց՝ սկզբից ուզում եք լրացուցիչ հարկել միլիարդատերերին, հետո միլիոնատերերի հերթը կգա, վերջում էլ միջին խավից կսկսեք փող պոկել։
Իսկ երբ Համաշխարհային պարենային ծրագրի ղեկավարը հրապարակավ հայտարարեց, որ շատ լավ կլիներ, եթե 300 միլիարդ ունեցող մարդը իր կարողության 3 տոկոսը հատկացներ սովյալներին փրկելու գործին, Իլոն Մասկն անմիջապես արձագանքեց. «Շատ լավ, եթե ՄԱԿ-ի այդ ծրագրի ղեկավար Դեվիդ Բիզլին ինձ մատչելի ձևով բացատրի, թե ինչպես այդ 6 միլիարդ դոլարով կարելի է հաղթահարել սովի խնդիրն աշխարհում, ես հենց հիմա կհատկացնեմ փողը»։
Ի դեպ, եթե հիշում եք, մի քանի տարի առաջ հայաստանցի մեծահարուստներից մեկը խորհրդարանում համոզում էր լրագրողներին, թե ընդհանրապես փող չունի։ Այն ժամանակ շատերը դա որպես կատակ ընդունեցին, բայց ախր նույնն էլ ասում է աշխարհի ամենահարուստ մարդը. ես ընդհանրապես աշխատավարձ չեմ ստանում, ունեմ միայն արժեթղթեր, որոնց քանակն, իհարկե, տարեցտարի ավելանում է, բայց ախր դրանց գինը կարող է նաև շատ կտրուկ նվազել։
Իլոն Մասկին նաև «տիեզերքի մարդ» են անվանում, որովհետև նա համոզված է՝ եթե մարդկությունն առաջիկայում չբնակեցնի ողջ Արեգակնային համակարգը, նույնիսկ մի մեծ աստերոիդ կարող է ոչնչացնել մեր հարազատ մոլորակը։ Եվ նա իր առջև նպատակ է դրել՝ 10 անգամ նվազեցնել տիեզերական թռիչքների վրա արվող ծախսերը։ Դրա համար հիմնել է «Սփեյս իքս» ընկերությունը՝ ներդնելով 100 միլիոն դոլար։ Հինգ տարի առաջ էլ հայտարարել էր, որ ընկերությունը դեպի Մարս թռիչք կիրականացնի 2020-ից 2025 թվականներին։ «Ուզում եմ գնալ Մարս և այն դարձնել իմ տունը»,- ասել է Իլոն Մասկը։
Իհարկե, Մասկը նաև անհաջողություններ է տեսել, բայց հումորով է վերաբերվել դրանց։ Մի անգամ պատմել է. «Երկար ժամանակ արձակուրդ չէի գնում։ Երբ առաջին անգամ, այնուամենայնիվ, արձակուրդ վերցրի, պայթեց Orbital Sciences հրթիռը, հետո էլ՝ Ռիչարդ Բրոնսոնի հրթիռը։ Եվ դա կատարվեց ընդամենը մեկ շաբաթվա ընթացքում։ Երբ երկրորդ անգամ էի արձակուրդ վերցրել, իմ պատրաստած հրթիռն էլ պայթեց։ Էստեղից հետևություն՝ պետք չի ընդհանրապես գնալ արձակուրդ»։
Իրականում Մասկը համոզված է, որ անհաջողություններն ու սխալներն անխուսափելի են, և դրանցից պարզապես պետք է ճիշտ դասեր քաղել՝ անընդհատ շարժվելով առաջ և ինչ-որ նոր բան ստեղծելով։ Բայց դրա համար պետք է հենվել հենց ստեղծագործ, այլ ոչ թե հավատարիմ մարդկանց վրա։
«Խնդիրն այն է, որ շատ տեղերում ղեկավարները ամեն ինչ անում են, որ դուք դառնաք մի փոքր պտուտակ մեծ մեխանիզմում, այլ ոչ թե գնահատում ու խրախուսում են ձեր ստեղծագործական ունակությունները։ Եթե անկեղծ ասենք, սա հանգեցնում է այն բանին, որ ի վերջ այդ ղեկավարների ենթակայության տակ են մնում այն մարդիկ, որոնք ո′չ իրենց խելքով են փայլում, ո′չ էլ ստեղծագործական կարողություններով»,- ասել է Մասկը։ Համաձայնե′ք, նրա այս դիտարկումը խիստ հրատապ է նաև արդի Հայաստանում։