Դրախտիկի միսս Մելանին. ինչպես 22-ամյա երևանցին ստեղծեց իր փոքր դրախտը համանուն գյուղում

Կարմրահեր ու յուրատիպ ոճով այս աղջնակին, որը միանգամից աչքի է զարնում ցանկացած շրջապատում, ես ճանաչում եմ որպես Մելանի, ինչպես և իր երևանցի (հիմնականում՝ երևանցի) ընկերները։ Շփվող և ընկերասեր լինելով հանդերձ՝ 22-ամյա Մելանյան դասական էքստրավերտներից չէ, որ ուշադրություն են գրավում աղմուկ-աղաղակով։ Կենսունակ կայտառ էներգիա ունենալով՝ հանգստության տիպար է. շարժումները մեղմ են, խոսքը՝ հանգիստ, քայլերը՝ մտածված։ Եվ ներդաշնակորեն գտել է իրենը (գոնե այս փուլում). թողել է երևանյան ակտիվ կյանքն ու տեղափոխվել 900 բնակիչ ունեցող գյուղ՝ սիմվոլիկ անվամբ՝ Դրախտիկ։

«Դեռ դպրոցական էի, որ իմացա «Դասավանդիր Հայաստան» ծրագրի մասին (ծրագրի մասին ավելի մանրամասն ՝ նյութի վերջում – Ժ. Պ.), իրենց գաղափարները կրթության անհավասար հնարավորությունների մասին շատ հարազատ էին ինձ։ 2020-ի դեկտեմբերին դիմեցի ծրագրին, փուլերն անցա, վերապատրաստվեցի։ Համաձայն ծրագրի՝ մենք պիտի նշեինք մեր ուզած մարզերը։ Երեք մարզ էի նշել՝ Շիրակ, Լոռի, Տավուշ․ վերևի մարզերը էլի (ծիծաղում է)։ Հետո ասեցի՝ լավ, Գեղարքունիքն էլ նշեմ։ Համարյա մինչև վերջին պահը չգիտեի՝ որ մարզ եմ ընկնելու։ Ու պարզվեց՝ դասավանդելու եմ Գեղարքունիքում, ստեղ՝ Դրախտիկում», - պատմում է Մելանյան ինձ ու մեր լուսանկարիչ Արամին՝ իր տնից դեպի դպրոց գնալու ճանապարհին։

Այդ պահին մի քանի դեռահաս տղաներ են հանդիպում, քաղաքավարի բարևում մեզ, Մելանյային «Միսս Մելանի»-ով դիմում։

- Էս էրեխուն ես մենակ դպրոցից դուրս եմ տեսնում, - բարևելուց հետո «մեծական» հանդիմանող ժպիտով ասում է Մելանյան՝ նայելով չարաճճի տղուկի աչքերի մեջ։

Տղան ակնհայտորեն դանդաղում է, մտածում՝ ինչ-որ ձևով արդարացնի դասերից իր բացակայությունները, թե լռի, սա էլ անցնի-գնա։ Ընտրում է վերջին տարբերակը, մենք էլ շարունակում ենք քայլել ու արդեն դպրոցին ենք հասնում։ Գյուղական սովորական դպրոց է, շենքը՝ հին, կահույքը՝ տեղ-տեղ նոր, պատերին՝ ձեռագործ պաստառներ։

«Հացից հետո կարևորը դպրոցն է». գրված է դպրոցի մուտքի վերևում փակցված պաստառին։ Գյուղի միակ դպրոցն է, ուսուցիչները 30-ն են, աշակերտները՝ 158–ը:

Մելանյան այս դպրոցի 5-12-րդ դասարանների աշակերտներին անգլերեն է դասավանդում. ծրագրից առաջ ավարտել է Երևանի Վ. Բրյուսովի անվան պետական համալսարանի անգլերեն լեզվաբանություն բաժինը։ Հարց է առաջանում՝ ինչու բավականին բարձր՝ 5-րդ դասարանից է սկսած անգլերեն տալիս աշակերտներին։

Պարզվում է՝ Դրախտիկի դպրոցում անգլերենը երրորդ օտար լեզուն է, երեխաները նախ սովորում են ռուսերեն, հետո՝ ֆրանսերեն, ապա նոր հերթը հասնում է անգլերենին։

«Երեխեքին ֆրանսերենից տառերը ծանոթ են ու լավ է, որ շատ զրոյից՝ a, b, c–ից չենք սկսում սովորելը։ Բայց մեկ է՝ շատ նոր է իրենց համար։ Մտնում ես դասարան, հարցնում «what’s your name» (անունդ ինչ է), ու՝ ձայն բարբառոյ յանապատի։ Եթե դրան էլ պատասխանեն, surname-ը (ազգանուն) արդեն ոչ մեկը չի ասում։ Հայաստանում անգլերենի՝ որպես երրորդ օտար լեզվի առարկայի դասագիրք էլ չկա... Ես պատճենում եմ տարբեր նյութեր, էդպես ենք անցնում կամ գրատախտակին գրում եմ, արտագրում են», - ասում է ուսուցչուհին։

Շատ երիտասարդներ Մելանյայի անգլերենի իմացությամբ կնախընտրեին իրենց ուսումը շարունակել արտասահմանյան համալսարաններում, բայց Մելանյայի մոտ հակառակն է՝ իր ուսանածը տալիս է ուրիշներին, որոնք զրկված այն ունենալուց։

«Իմ մաշկի վրա եմ զգացել, թե Երևանում դպրոցների, կրթությունն ինչքան թույլ կետեր ունի, գյուղերի մասին կարելի է էլ չխոսել... Ես այստեղ իմ առաքելությունն եմ կատարում։ Աչքիս տակ ունեմ մի մագիստրոսական ծրագիր Եվրոպայում, «Դասավանդիր»-ից հետո ուզում եմ դիմել... Բայց դրան դեռ երկու տարի կա, հիմա՝ կարևորը իմ երեխեքն են», - ասում է Մելանյան։

Բացի բուն դպրոցական դասերից, Մելանյան իր աշակերտների հետ մի քանի նախագիծ էլ է անում։ Նախ՝ աջակցում է, որ դպրոցում միջոցառումներ անցկացնեն։ Երկրորդ՝ Instagram-ում բացել է «Adventures in Drakhtik» («Արկածներ Դրախտիկում») էջը ու իր աշակերտների օգնությամբ պատմում գյուղի առօրյայից։

«Էրեխեքը սովորում են ֆոտոներ անել, իրենց կողքը կատարվողը նկատել, գրել, հասկանալ SMM-ից (social media marketing, այսինքն՝ սոցիալական մեդիայում հարթակ վարելը)։ Նման էջով մենք կարող ենք զբոսաշրջիկների ուշադրությունը գրավել։ Հետո էլ՝ իրանց ասել եմ, եթե մեծ լսարան ունենան, կարող են գյուղի խնդիրները բարձրացնել, գումար հավաքել լուծման համար, իշխանությունների ուշադրությունը գրավել», - ասում է Մելանյան։

Աշակերտների խնդիրներից մեկը ֆիզկուլտուրայի դասերի գրեթե իսպառ բացակայությունն է։ Դպրոցի մի մասնաշենքը, որում գտնվում է սպորտդահլիճը, վթարային է, և ինչպես երկու տարի առաջ ԿԳՄՍ այն ժամանակվա նախարար Արայիկ Հարությունյանն էր բնութագրել՝ «դժոխային» վիճակում է Դրախտիկի դպրոցի սպորտդահլիճը։ Լավ է՝ Facebook-ի օգտատերերը կարողացան բացատրել նախարարին, որ նախարարը հենց նրա համար է նախարար, որ լուծում տա նման խնդիրներին, ոչ թե ընդամենն անվանի դրանք ու անցնի։ Վերջինս, այդ գրառումների ճնշման ներքո, գրեց, որ Դրախտիկի դպրոցի վերանորոգման հերթն էլ կգա (մանրամասն նախարարի գրառման մասին՝ այստեղ:

Երկու տարի անց էլ, սակայն, Դրախտիկի դպրոցի հերթը դեռ չի հասել, երեխաները շարունակում են ֆիզկուլտուրա պարապել բացառապես այն օրերին, երբ դրսում լավ կամ գոնե «չոր» եղանակ է։ Իսկ հաշվի առնելով, որ տարածաշրջանում բավականին ցուրտ է, և հոկտեմբերին մարդիկ արդեն ձմեռային կոշիկներով ու վերարկուներով են` կարելի է դասերն առհասարակ չեղած համարել։

Չնայած վատ եղանակին ու չլուծված խնդիրներին՝ համայնքի ժողովուրդը ու հատկապես երեխաները, լավ հումոր ունեն։ Մելանյան պատմում է՝ մի օր բարկացավ աղմուկ անող աշակերտների վրա ու խիստ ձայնով ասաց նրանց՝ դասի ժամանակ մենակ դաս պիտի անեն, դասից հետո ազատ են՝ ինչ ուզում են, թող անեն։

«Զանգը տվեց, թղթերս էի հավաքում, մեկ էլ տեսնեմ մի էրեխեն նստացրել է մյուսին պատուհանագոգին ու բրդում ա, ուզում է ներքև շպրտի։ Գոռում եմ՝ այ տղա, ինչ ես անում, ինչ եք անում, իջեք մի հատ, ասում են՝ դուք չասացիք՝ դասից հետո ինչ ուզում եք արեք»,–պատմում է նա։

Մի քանի ժամ առաջ էլ Մելանյայի դասին մենք մի զվարճալի տեսարանի ականատես եղանք։ Միսս Մելանին երեխաներին սովորեցնում էր ընտանիքի անդամների անվանումները անգլերենով։

- Հայրիկն ինչպե՞ս կլինի։ Ճիշտ է՝ father. Մայրիկը՝ mother. Իսկ եթե նրանք երեխաներ ունենա՞ն, իրանց ո՞նց կկոչենք։

- Տատիկի ու պապիկի անուններով, - ասաց դասարանի հումորով երեխաներից մեկը։

(Ճիշտ պատասխանը` son, daughter՝ որդի, դուստր, եթե ձեզ մոտ այս հարցը բաց մնաց)։

Teach for Armenia կամ «Դասավանդիր Հայաստան» միջազգային նախագծի նպատակը ընդլայնելն է կրթության հնարավորությունները այն երեխաների համար, որոնք բնակվում են Հայաստանի փոքր քաղաքներում և գյուղերում։ Գյուղի ուսուցիչ դառնալու ցանկություն ունեցողները դիմում են ներկայացնում, քննություն հանձնում, վերապատրաստվում, և հետո նրանց ուղարկում են մարզային դպրոցներից մեկը, որտեղ նրանք պայմանագրով աշխատում են երկու տարի` ստանալով միջինից բարձր աշխատավարձ։

Sputnik Արմենիան մի քանի անգամ անդրադարձել է այս նախագծի հերոսներին, կարող եք կարդալ այստեղ։