Այսօր լրանում է Արցախյան երկրորդ, 44-օրյա պատերազմի սկզբի առաջին տարին։ Մեկ տարին անչափ քիչ ժամանակ է պատերազմից ստացած վերքերը բուժելու, նույնիսկ հասկանալու համար, թե ինչ ու ինչպես կատարվեց։
Sputnik Արմենիան ներկայացնում է ինֆոգրաֆիկա հայ ժողովրդի հետ վերջին դարում պատահած ամենամեծ աղետի մասին։ Այս թվերը պարզապես թվանշաններ չեն։ Նրանցից ամեն մեկի ետևում պատմություն է՝ հերոսության և կամքի, անզորության և անվերադարձելիության։ 7 շաբաթից մի փոքր քիչ ժամանակահատվածում մենք ունեցանք 3777 մարդու կորուստ, որոնցից 75-ը քաղաքացիական անձինք էին։ Այս թվերը կարող են աճել, եթե 243 անհետ կորածները չգտնվեն ոչ Բաքվի բանտերում, ոչ էլ հրաշքով փրկված։
Ունեցանք շուրջ 11 հազար վիրավոր։ Ադրբեջանում շարունակում են պահվել 80 գերիներ, մի մասը՝ արդեն դատապարտված կալանքի։ Ռուսաստանի, նաև Վրաստանի միջնորդությամբ գերությունից առայսօր վերադարձել է 105 մարդ։ Տարածքային կորուստները նույնպես քիչ չեն, և ինչպես 1920-ին, 2020-ին էլ հայ ժողովուրդը իր համար շատ կենսական տարածքներ կորցրեց ոչ թե մարտի դաշտում, այլ թղթերի վրա՝ նույնիսը պայմանագիր չդարձած հայտարարությունների հետևանքով։
Անմիջապես պատերազմի ընթացքում մենք կորցրինք Մարտակերտի Թալիշ և Մատաղիս գյուղերը, որոնք 2016-ի ապրիլյան պատերազմի ժամանակ նույնպես ենթարկվել էին կատաղի հարձակման, սակայն անառիկ էին մնացել։ Ադրբեջանը մարտական գործողությունների հետևանքով է նվաճել նաև Հադրութի շրջանը, Կովսականը (Զանգելան), Սանասարը (Կուբաթլու), Շուշին (վերջինիս՝ կռվի հետևանքով ընկնելը, թերևս մինչ օրս կասկածի տեղիք է տալիս)։
Արդեն նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության հետևանքով Հայաստանը կորցրեց Մարտակերտի, Ասկերանի, Շուշիի շրջանների որոշ հատվածներ, Շահումյան և Քաշաթաղ շրջանները՝ ամբողջությամբ (բացառություն դարձան այն գյուղերը, որոնք Լաչինի 5-կմանոց միջանցքի վրա են տեղակայված)։
Այսօր այս մարդկային և տարածքային կորուստները միայն սգալու օր չէ, քանի որ «սուգը հավերժ է, եթե չկա պայքար»։