Այս հրանոթները կփոխանցեն արկտիկական ստորաբաժանումներին, որոնք խնդիրներ են կատարում կլիմայական արտակարգ պայմաններում։ Նորագույն ԻՀԿ-ի և Անդրբևեռյան կայանների մյուս բացառիկ սարքավորումների մասին՝ ՌԻԱ Նովոստիի հոդվածում։
Նիկոլայ Պրոտոպոպով, ՌԻԱ Նովոստի
Հատուկ պահանջներ
Ծայրագույն հյուսիսի շրջաններում տեղակայված ստորաբաժանումների համար նախատեսված նոր ինքնագնացի մասին հայտնի էր դարձել դեռ 2017-ին: Այն ժամանակ ՊՆ-ում հայտարարել էին, որ 120 միլիմետրանոց «Մագնոլիան» դրվելու է զրահապատ երկօղակ թրթուրավոր փոխադրողի շասսիի վրա:
Փորձանմուշները նախնական փորձարկումներ են անցնում, որոնք արդեն ցույց են տվել, որ կայանքը կարող է արդյունավետ գործել անկայուն հողերի վրա, այդ թվում՝ ճահճապատ և ձյունածածկ տեղանքում: Իսկ շարժիչն անխափան աշխատում է ծայրահեղ ցածր ջերմաստիճանների դեպքում։
Նախագիծը մշակել են «Բուրեվեստնիկ» կենտրոնական գիտահետազոտական ինստիտուտի մասնագետները՝ «Նաբրոսոկ» փորձնական-կոնստրուկտորական աշխատանքի շրջանակում։ Բացի ԻՀԿ-ից, ենթադրվում է, որ Հյուսիսում մարտական գործողությունների համար կթողարկվի բարձր ինտենսիվ հրետանային-ականանետային սպառազինության մի ամբողջ ընտանիք։
«Մագնոլիայի» տեխնիկական բնութագրերը մասամբ բացահայտվեցին «Բանակ-2019 համաժողովի ընթացքում։ Քարշակը 27 տոննանոց թրթուրավոր զրահապատ ԴՏ-10ՊՄ «Վիտյազ» ամենագնացն է՝ ավելի քան 10 տոննա բեռնունակությամբ։ Արագությունը՝ մինչև 45 կմ/ժ, ջրային արգելքների հաղթահարումը՝ մինչև 6 կմ/ժ։ Առանց վերալիցքավորման կարող է անցնել մոտ 700 կմ։ Անձնակազմը՝ 4 մարդ, մարտական բաժինը տեղակայված է հետևի հատվածում։
Համակցված կիսաավտոմատ ակոսավոր թնդանոթը համատեղում է հաուբիցի և ականանետի ֆունկցիաները: Ունի զինամթերքի լայն տեսականի, այդ թվում՝ կրակում է «Նոնա» ԻՀԿ-ի արկերով։ Կարելի է օգտագործել նաև կառավարվող «Կիտոլով-2»-ները, որոնք նախատեսված են թեթև զինտեխնիկան և ինժեներական կառույցները ոչնչացնելու համար։ Լազերային կիսաակտիվ ինքնանշանավորման համակարգի շնորհիվ անշարժ թիրախը խոցելու հավանականությունը մոտ է մեկի։ Մարտական պաշարը՝ 80 արկ։ Զենքը բեկորաֆուգասային զինամթերքով թիրախը խոցում է ավելի քան 8 կմ հեռավորությունից, կառավարվողներով՝ մինչև 10 կմ։ Արագությունը՝ րոպեում 10 կրակոց։
Արկտիկայի «պատյանը»
«Մագնոլիայի» հիմնական խնդիրներն են հակաօդային պաշտպանության և ռադիոէլեկտրոնային պայքարի օբյեկտների, հրթիռային կայանքների, զրահատեխնիկայի, ամրաշինական կառույցների, դեսանտային միջոցների և հակառակորդի կենդանի ուժի ոչնչացումը: Ի դեպ, հեռանկարային ԻՀԿ-ն Արկտիկայի խստաշունչ կլիմայական պայմանների համար նախատեսված մարտական տեխնիկայի միակ օրինակը չէ։
Օրինակ՝ ՀՕՊ ստորաբաժանումների համար մշակել են «Պանցիր» զենիթահրթիռային համալիրի արկտիկական տարբերակը։ Այս զենիթահրթիռային համալիրն իր կարողություններն արդեն ցուցադրել է մի քանի ռազմական հակամարտություններում, սակայն ծայրագույն Հյուսիսի համար նախագծում մի քանի էական փոփոխություններ են կատարել:
«Պանցիր-ՍԱ»-ի մարտական մասը տեղակայել են նույն «Վիտյազ» զրահապատ քարշակի վրա, սակայն հրաժարվել են զենիթային ինքնաձիգից, քանի որ ծայրահեղ ցածր ջերմաստիճանների դեպքում կրակոցների արդյունավետությունը լրջորեն նվազում է։ Թնդանոթի փոխարեն ավելացրել են վեց լրացուցիչ հրթիռային կայան՝ մինչև 20 կիլոմետր գործողության շառավղով։
Ֆրանսիական ռազմական օգնությունը Հայաստանին. ի՞նչ է թաքնված դրա հետևում
Հակաօդային պաշտպանության՝ ընդլայնված անցանելիությամբ ևս մեկ միջոց է «Տոր-Մ2ԴՏ» ԶՀՀ-ն, որը սպառազինության մեջ է ներառվել նախորդ տարվա ամռանը։ Այդ տեխնիկան կարող է աշխատել -50 °C –ից ցածր ջերմաստիճանում, շարժվել խիստ խոչընդոտային տեղանքում և հաղթահարել ջրային արգելքները։ Համալիրը հիմնված է երկօղակ զրահապատ ամենագնացի վրա։ Գլխավոր օղակում անձնակազմի կենսապահովման մոդուլն է, իսկ հրթիռային գործարկիչը հետևում է` երկրորդ օղակում։
Մարտավարական-տեխնիկական բնութագրերը նույնն են, ինչ սովորական «Տորինը»։ Խոցում է օդային թիրախների բոլոր տեսակները՝ ինքնաթիռներ, ուղղաթիռներ, թևավոր հրթիռներ, կառավարվող զինամթերք և ոչ մեծ ԱԹՍ-ներ՝ մինչև 16 կմ հեռավորության և մինչև 12 կիլոմետր բարձրության վրա։ Մարտական պաշարը՝ 16 զենիթային հրթիռ, որոնք գործարկվում են 2,5 վայրկյան ընդմիջումով։ Ընդ որում՝ «Տորն» աշխատում է «մեկ հրթիռ-մեկ թիրախ սկզբունքով», ինչը հաստատում է դրա բարձրագույն ճշգրտությունը։
Ցամաքում մարտական գործողությունների համար արկտիկական ստորաբաժանումներին մատակարարում են Տ-80ԲՎՄ արդիականացված տանկեր, ինչպես նաև ՄՏ-ՄԲ զրահափոխադրողների վրա հիմնված հաուբիցներ։
Տեղափոխման միջոցներ
Արկտիկական խմբավորման զինծառայողները նույնպես տեղափոխվում են հատուկ պատրաստված տեխնիկայով։ Օրինակ՝ Մի-8ԱՄՏՇ–ՎԱ ուղղաթիռով։ Այս ուղղաթիռի առանձնահատկություններից մեկը յուղի և փոխանցման համակարգերի տաքացումն է, շարժիչները գործարկվում են առանց որևէ խնդրի անգամ -60°C-ի դեպքում։Պտուտակաթև մեքենայի բեռնախցիկը նույնպես տաքացվող է։
Արկտիկական Մի-8-ի թռիչքի հեռավորությունը՝ լրացուցիչ վառելիքային բաքերով, գերազանցում է 1400 կիլոմետրը, իսկ օդում կարող է գտնվել ավելի քան 7 ժամ։
Ցամաքում զինծառայողներն օգտագործում են նաև լավ հայտնի «մոտոլիգաները», բայց հատուկ թրթուրներով, որոնց դեպքում գետնի վրա ճնշումն ընդամենը 0,28 կգ է 1 սանտիմետր քառակուսու վրա, այսինքն՝ ավելի քիչ, քան հետիոտնի դեպքում։
Կան նաև ձնաճահճագնացներ՝ գերցածր ճնշման հսկայական անիվներով։ Դրանցով զինվորականները տեղանքի հետախուզում են իրականացնում, երթուղիներ բացում, գնահատում սառցային իրավիճակը, ուղեկցում ռազմական տեխնիկայի շարասյուները։
Բացի այդ, զինվորներն ու սպաները տեղաշարժվում են ջեռուցվող խցիկով ձնագնացներով, ծայրահեղ ցածր ջերմաստիճաններին հարմարեցված «Ուրալ» և «ԿԱՄազ» լիաքարշակ բեռնատարներով, օդային բարձիկ ունեցող նավակներով։ Որոշ ստորաբաժանումներ օգտագործում են նաև սահնակներ՝ լծված շներին կամ եղջերուներին․ այս հնագույն տրանսպորտը կարող է անցնել այնտեղով, որտեղով չի անցնի ամենալավ պատրաստված ամենագնացը։
Բնականաբար, արկտիկական ստորաբաժանումները նաև հատուկ արտահագուստ են ստանում։ Հագուստի ստանդարտ փաթեթը բաղկացած է մոտ 20 կտորից։ Հանդերձանքը պատրաստված է բազմաշերտ նյութից, շատ տաք է, թեթև և չի կաշկանդում մարտիկի շարժումները։