ԵՐԵՎԱՆ, 19 հունվարի — Sputnik. Տորոնտոյում բնակվող պատմաբան, գրող ու դաշնակահար Րաֆֆի Բեդրոսյանը «Ի՞նչ կարող է անել սփյուռքը հիմա» խորագրով սյունակ է գրել The Armenian Weekly–ում։ Նա նշել է, որ Արցախում 44 օր տևած պատերազմից հետո աշխարհասփյուռ հայությունը բարոյալքվել է, իսկ ցնցումը խորացրել էին հայոց բանակի վերաբերյալ վստահություն ներշնչող ու մոլորության մեջ գցող «հաղթելու ենք» հայտարարությունները։
«Սփյուռքահայերը ոգևորությամբ մասնակցում էին պատերազմին․ նրանք մեկ ամսում ավելի շատ գումար հանգանակեցին, քան 20 տարվա ընթացքում էր հավաքվել։ Հիմա, երբ պարտվեցինք պատերազմում, սփյուռքահայերը հիասթափվել են, կորցրել են հավատն ու մեղադրում են Հայաստանի ինչպես ներկայիս, այնպես էլ նախկին կառավարություններին։ Սակայն կատաղության ալիքը հանդարտվում է, և պետք է մտածել մեր հետագա քայլերի մասին»,– գրում է Բեդրոսյանը ու թվարկում դրանք։
Սյունակագիրն առաջարկում է Հայաստանից դուրս ստեղծել սփյուռքահայերից կազմված խորհրդարան և այդ խորհրդարանում ներգրավել Եվրոպայի, Հյուսիսային Ամերիկայի, Հարավային Ամերիկայի, Մերձավոր Արևելքի ու Ռուսաստանի հայկական համայնքի ներկայացուցիչներին։ Սփյուռքահայերը պետք է քվեարկեն իրենց տարածաշրջանի թեկնածուի օգտին։ Հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչները նաև պետք է ամեն ամիս ֆիքսված գումար վճարեն որպես Հայաստանի կառավարության հարկ, օրինակ` իրենց ամսական եկամտի հինգ տոկոսը։ Ու սփյուռքի խորհրդարանը կհետևի այդ միջոցների ծախսմանը։
«Սփյուռքահայերը բավարար չափով ֆինանսական, տեխնոլոգիական, գիտական ու տնտեսական պաշարներ ունեն Հայաստանի վերականգնման հարցում օգնելու, նաև Հայաստանի բնակչությունն առնվազն կրկնապատկելու համար։ Նրանք կարող են ու պետք է մասնակցեն Հայաստանի զարգացմանը` ներդնելով իրենց ներուժը համակարգված ու կազմակերպված ձևով, ոչ թե կամավոր հիմունքներով ու չհամարվելով կթու կով, ինչպես եղել է մինչ օրս։ Կարծում եմ՝ սա Հայաստանի ու սփյուռքի նշանակալի հարաբերությունները վերականգնելու միակ տարբերակն է», - գրում է Բեդրոսյանը։
Բացի այդ, Բեդրոսյանն առաջարկում է սփյուռքահայերին ներգրավել բուն Հայաստանի կառավարության կազմում․ նրանք պետք է քվեարկելու իրավունք ունենան ու կառավարության անդամ ընտրվելու հնարավորություն ստանան։
Նա նաև առաջարկում է կապ ապահովել Հայաստանի երիտասարդների ու հայկական սփյուռքի միջև։
«Պետք է պետական ծրագիր ստեղծվի, որպեսզի հայկական սփյուռքի դպրոցականներն առնվազն երկու ամառ անցկացնեն Հայաստանում։ Անհրաժեշտ է միջազգային համալսարանների ու հայկական համալսարանների միջև առնվազն երկու կիսամյակով փոխանակման ծրագրեր իրականացնել բոլոր սփյուռքահայ ուսանողների համար», - շեշտում է Բեդրոսյանը։
«Այդ բոլոր առաջարկները պետք էր և կարելի էր դիտարկել պատերազմում պարտվելուց առաջ։ Դրանց իրագործումն ավելի քան անհրաժեշտ է։ Վերջիվերջո, միայն հայերը կարող են օգնել հայերին», - ամփոփում է հոդվածագիրը։
Րաֆֆի Բեդրոսյանն առավել հայտնի է որպես սյունակագիր, նրա նյութերը մեծ պահանջարկ ունեն։ 2020 թվականի ապրիլին նա բացահայտել էր Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Բորիս Ջոնսոնի թուրք նախախապ Ալի Քեմալի տխուր ճակատագիրը։ 1922 թվականին թուրք ազգայնամոլ Նուրեդին Իբրահիմ փաշան սպանել է նրան, քանի որ Ջոնսոնի նախնին պայքարել է Թուրքիայի ժողովրդավարացման համար ու այն թուրք քաղաքական գործիչներից էր, որոնք պահանջում էին քրեական հետապնդում իրականացնել 1915 թվականին հայերի և այլ քրիստոնյաների կոտորածի համար պատասխանատու ղեկավարներին։
Բեդրոսյանը նաև հոդված է գրել Թուրքիայի «ոսկե տենդի» մասին։ Հոդվածում հեղինակը ներկայացնում է՝ ինչպես են թուրքերն ու քրդերը գանձեր գտնելու հույսով ավերում հայկական տները, եկեղեցիները, գերեզմաններն ու հուշարձանները։ Բեդրոսյանը գրում է, որ Google-ը թուրքերենով ավելի քան 800 հազար հղում է առաջարկում «գանձերի որս հայկական տներում» թեմայով։
Իսկ եթե ապագա «որսորդը» ավել հստակ ձևակերպի իր ցանկությունն ու որոնի օրինակ «գանձերի որս հայկական եկեղեցիներում» թեմայով նյութեր, ապա կստանա 700 հազար հղում, իսկ «ինչ փնտրել հայկական տներում գանձեր որոնելիս» հարցմանն ի պատասխան 400 հազար հղում կստանա։