ԵՐԵՎԱՆ, 21 դեկտեմբերի - Sputnik. Արամ Ստեփանյանի դիտարկմամբ` պետական սահմանի ամրացման կամ տեղորոշման աշխատանքները բարդ քարտեզագեոդեզիական բնույթ ունեն, որոնք սովորաբար երկարատև են։ Բարդ են, քանի որ օգտագործվող աշխատանքային նյութերը տարբեր են իրենց տեսակով և ժամանակային առումով։
«Փաստացի այսօր ունենք սահմանի նկարագրեր, ինչպես նաև խորհրդային ժամանակահատվածում ստեղծված տեղագրական քարտեզներ, որոնք համեմատությունների և տրանսֆորմացիաների միջոցով պետք է տեղափոխենք ու հարմարեցնենք այսօրվա գործող պայմաններին և հիշյալ նյութերը համադրելով` ստանանք պատկերը, թե որքանով են համապատասխանում նախկին քարտեզներն այսօրվա իրավիճակին»,– նշեց Գեոդեզիայի և քարտեզագրության ՊՈԱԿ–ի նախկին տնօրենը։
Ստեփանյանի կարծիքով` նախկինում հիշյալ ՊՈԱԿ–ը ստեղծեց պետական տեղագրական մասշտաբային քարտեզների շարքը և բազային քարտեզ ընդունեց 1/10000–ի մասշտաբը, այդ աշխատանքներում առկա էին որոշակի խնդիրներ։
Սահմանազատումից հետո Շուռնուխի 12 տները ադրբեջանական տարածքում են մնում. տեսանյութ
Փաստացի խորհրդային ժամանակաշրջանում ստեղծված քարտեզների վրա նշված էր այն սահմանը, որը բաժանում էր երկու խորհրդային հանրապետություններին, հետևաբար թվայնացման ժամանակ օգտագործվեց քարտեզներում պատկերված ռելիեֆը, և երբ արբանյակային լուսանկարների միջոցով արդեն այսօրվա իրականությունը տեղադրվեց` կատարելով թարմացումներ, նկատելի դարձավ, որ ունենք այնպիսի իրավիճակ, երբ տեղանքի ռելիեֆը չի համապատասխանում այսօրվա բարձունքային մոդելին։
«Օրինակ քարտեզում տեսնում էինք մի բլուր, որի լանջի ստորին հատվածով անցնում էր սահմանը, սակայն չափագրումների արդյունքում, որոնք կատարվել են GPS համակարգի գործիքներով, պարզվեց, որ սահմանն անցնում է բլուրի վրայով։
Չափագրումներում առկա անհամապատասխանությունը նշանակում է, որ կա որոշակի խնդիր, որը պետք է քննարկել»,– նշեց Գեոդեզիայի և քարտեզագրության ՊՈԱԿ–ի նախկին տնօրենը։
Ստեփանյանի գնահատմամբ` խորհրդային ժամանակաշրջանում ստեղծված քարտեզներն ունեցել են թերություններ, բայց հաշվի առնելով հանգամանքը, որ ապրում էինք մեկ միասնական պետության մեջ, նման թերություններն այնքան էլ պատշաճ ուշադրության չէին արժանանում, ուստի խորհրդային ժամանակներում կազմված քարտեզների ամբողջ շղթան պետք է ստուգվի։
Այս պահին կան քարտեզագրական այլ հարթակներ, որտեղ սահմանը մեկ այլ կերպ է նշված, հետևաբար չի կարելի միանշանակ առաջնորդվել դրանցով։ Սահմանազատման աշխատանքները պահանջում են նաև լուրջ գիտական հիմնավորումներ, որոնք պետք է թողնել մասնագետներին, այլ ոչ թե առաջնորդվել Google Maps հավելվածով։ Ըստ Ստեփանյանի` եթե կան հատվածներ կամ, այսպես կոչված, գորշ տարածքներ, որոնք սահմանային առումով շատ վիճարկելի են և հայկական ու ադրբեջանական կողմերը չեն կարողանում ընդհանուր հայտարարի գալ, ապա պարտադիր չէ, որ հենց այս պահին այդ հատվածներում ամրագրվի պետական հատված, այդ հարցը կարելի թողնել ապագային։
«GPS-ը համակարգ է, որը հնարավորություն է տալիս մեզ որոշելու տեղանքի կոորդինատը, բայց եթե մենք նույիսկ այդ սարքերով որոշենք կոորդինատները, ապա այդ հարցում չենք կարող առաջնորդվել հեռախոսներում կամ պլանշետներում զետեղված տեղանքի քարտեզներով։ Մենք ունենք մեծ աշխատանք, բայց պետք է այն իրականացնենք մինչև դաշտ հասնելը։
Համաձայնեցումը պետք է լինի նախ գրասենյակային պայմաններում` օգտվելով տարբեր քարտեզագեոդեզիական նյութերից, գծագրման սարքերից, դրանից հետո միայն իրականացվեն սահմանասյուների տեղադրման կամ սահմանային պայմանական նշանների տեղակայման աշխատանքները»,– նշեց Ստեփանյանը։
Նրա համոզմամբ` պետք է պետության աջակցությամբ մի տանիքի ներքո համախմբել տարբեր տարիների աշխատած մասնագետներին, ստեղծել հանձնաժողով, որոնցում կներգրավվեն մեծ փորձ ունեցող մարդիկ, ովքեր մասնակցել են սահմանազատման աշխատանքների և կարող են իրենց ներուժն ի նպաստ բերել ընդհանուր գործին։