ԵՐԵՎԱՆ, 3 սեպտեմբերի – Sputnik․ Հայաստանում բենզինը համեմատաբար թանկանում է նավթի համաշխարհային պահանջարկի աճի ֆոնին։ Sputnik Արմենիայի հետ հարցազրույցում ասաց քաղաքական գիտությունների դոկտոր, էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի ղեկավար Վահե Դավթյանը:
Ապրիլ-մայիսին Հայաստանում բենզինի գներն աննախադեպ նվազեցին՝ հասնելով 230-250 դրամ՝ մեկ լիտրի դիմաց։ Դա տեղի ունեցավ նավթի գների «կորոնավիրուսային» անկումից հետո, բայց ոչ անմիջապես։
Սկզբում Հայաստանում բենզինի գնի վրա դա չազդեց, քանի որ բենզինի և դիզվառելիքի 90 տոկոսից ավելին ՀՀ է ներկրվում է Ռուսաստանից, իսկ այստեղ 2019թ․-ից ի վեր գործում է նավթի գինը կայունացնող մեխանիզմ (դեմպֆեր)։ Երբ արտասահմանում բենզինն ավելի թանկ է, քան Ռուսաստանում, ռուսական նավթային ընկերությունները փոխհատուցում են ստանում Ռուսաստանում գինը չբարձրացնելու համար, իսկ երբ հակառակն է տեղի ունենում, արդեն բիզնեսն է պետությանը փոխհատուցում։
Սակայն նավթի գների շարունակական անկման պայմաններում Ռուսաստանը, արտաքին շուկաներում իր դիրքերը պահպանելու համար,ստիպված եղավ գնալ արտահանման գների իջեցման՝ միաժամանակ պահպանելով ներքին գները։
Դավթյանը ընդգծեց, որ այդ ալիքի տակ ընկավ նաև Հայաստանը, որտեղ բենզինի գինը ապրիլ-մայիսին տատանվում էր 230-250 դրամի միջակայքում։
Ղազախական վառելիքը կլուծի բենզինի շուկայի մենաշնորհային երևույթների խնդիրը
Հունիսի սկզբից պահանջարկի ավելացմանը զուգահեռ նավթամթերքի գները նորից սկսեցին բարձրանալ։ Ամառվա սկզբին համաշխարհային նավթապահեստարաններում վերջացան սև ոսկու պաշարները, որոնք մնացել էին «կորոնավիրուսային» ճգնաժամի սկզբում։ Համաշխարհային(այդ թվում՝ Չինաստանի) տնտեսության վերականգնմանը զուգահեռ սկսեց աճել էներգակիրների պահանջարկը, և հավաքված պաշարները սկսեցին բեռնաթափել։
Արդյունքում՝ նավթը կրկին սկսեց թանկանալ, ինչը և անդրադարձավ ՀՀ ռուսական մատակարարումների գների վրա։
«Կարծում եմ՝ տարեվերջին շուկայում բենզինի գինը կտատանվի մեկ լիտրի համար 370-390 դրամի միջակայքում, եթե, իհարկե, կորոնավիրուսի նոր ալիք չգա»,-նշեց Դավթյանը։
Այս ցուցանիշն ավելի ցածր է, քան ճգնաժամից առաջ․ փետրվարին Հայաստանում բենզինն արժեր 400-420 դրամ։
Միջազգային էներգետիկ գործակալության (IEA) վերջին գնահատումների համաձայն՝ հուլիսին նավթի վերամշակման ծավալները մայիսի համեմատ աճել են օրական 3,7 մլն բարելով, իսկ մինչև տարեվերջ այդ ծավալները կավելանան ևս 5,6 միլիոնով, ինչը մեծապես կապված է Չինաստանում աճող պահանջարկի հետ: Ինչ վերաբերում է ավիացիային, ապա այս հարցում առայժմ անհասկանալի է, թե ինչպես կվերականգնվի միջազգային հաղորդակցությունը, նշանակում է՝ նաև ավիավառելիքի սպառումը:
Կենսագազ Հայաստանում. ինչպես վառելիքով ապահովել մի ամբողջ գյուղ
Նշենք, որ Հայաստանը շարունակում է մնալ աշխարհի «ամենաոչբենզինային» երկրներից մեկը։ Ավտոմեքենաների մոտ 80 տոկոսը լիցքավորվում է գազով(վերջերս նաև հեղուկ գազի լիցքավորման կայաններ են հայտնվել)։ Պատճառը գինն է․ նորմալ պայմաններում (չհաշված ներկայիս, ճգնաժամային պայմանները) երկրում սեղմված գազը բենզինից 2,5-3 անգամ էժան է։ Այդ պատճառով ավտոբուսների և ավտոմեքենաների բենզինով շարժիչները հարմարեցվում են գազի համար։