ԵՐԵՎԱՆ, 11 մայիսի - Sputnik. Շատ կարևոր է ոչ թե այն՝ ով է լքելու դատական համակարգը, այլ այն, թե ով է համալրելու այն։ Արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը նման կարծիք հայտնեց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ Facebook-ի ուղիղ եթերում քննարկման ժամանակ, որը նվիրված է վեթինգի իրականացման գործընթացին:
«Մենք ունենք 244 դատավոր, որոնցից 183-ը առաջին ատյանի դատարանում, 44-ը՝ վերաքննիչում, իսկ 17-ը վճռաբեկ դատարանում։ Ունենք նաև 7 թափուր հաստիք։ Վերջին 2 տարիների ընթացքում դատավոր դառնալու այն հավակնորդները, որոնք հաղթահարել են թեստավորման փուլը և ուսումնառություն են անցել կամ անցնում Արդարադատության ակադեմիայում, թվով 30-ն են, ինչը շատ ցածր թիվ է և նշանակում է, որ դատական համակարգը մեծ թվով լավ մասնագետների համար գրավիչ չէ»,-ասաց Բադասյանը։
Նրա խոսքով՝ դատական համակարգում լուրջ փոփոխությունների առաջին պայմանը դատավորի արժանապատիվ աշխատավարձն է։ Այս առումով արդեն իսկ քայլեր կատարել են և եթե կառավարությունը հաստատի, ապա 2020 թվականին դատավորների աշխատավարձը կբարձրանա 50, 2021թ-ին՝ 60, իսկ 2020թ-ին՝ 70 տոկոսով։
Օրինակ՝ առաջին ատյանի դատավորի աշխատավարձն այսօր կազմում է շուրջ 661,000 դրամ, վերաքննիչ դատավորներինը՝ 727,000, իսկ վճռաբեկ դատարանի դատավորների աշխատավարձը 760,000 դրամ է։
Այսինքն՝ եթե աշխատավարձները բարձրանա, ապա դատավորի աշխատանքը կդառնա գրավիչ։
Չհեռացող դատավորների գույքը կստուգե՞ն. նախարարը խոսել է սահմանադրական ճգնաժամի մասին
Փաշինյանի համար նման թվերը տարակուսանքի տեղիք տվեցին, հաշվի առնելով ներկայիս սոցիալական պայմանները։ Բայց վարչապետը հիշեցրեց, որ դատավորների բարձր աշխատավարի մասին խոսելու առիթ ունեցել է և կարծում է՝ դա անհրաժեշտ է հենց քաղաքացիների համար։
«Դատավորների աշխատավարձերը բարձրանում է ոչ միայն նրանց համար, այլև արվում է այն բազմահազար քաղաքացիների համար, որոնք դժգոհում են դատավորներից։ Մեկն ասում է՝ իմ երեխային անարդար ձևով դատապարտեցին, մյուսն ասում է՝ գույքս խլեցին, դիմեցի դատարան, տարիներով քաշքշուկի մեջ ընկա և այլն։ Արդարադատական համակարգը պետք է այնքան գրավիչ լինի, որպեսզի աշխատեն որակյալ մասնագետները»,- ընդգծեց Փաշինյանը։
Արդարադատության նախարարը շարունակեց խոսել համակարգի փոփոխությանն ուղղված քայլերինց, նշելով, որ պետք է արագացնել թվայնացման գործընթացը։
«Կարելի է ասել՝ զրոյից ենք սկսում, որովհետեւ թվայնացման մասով ունենք համակարգեր, բայց էլեկտրոնային եղանակով հայցի ներկայացումը, քննարկումը, վերջնական դատական ակտի կայացումը և դատական ակտի՝ համակարգից դուրս հանումը թվայնացված չէ։ Վճարման կարգադրությունների պրոցեսն ամբողջությամբ թվայնացված է և փորձարկվում է Երևան քաղաքի դատարանի Աջափնյակի նստավայրում։ Արդեն դա աշխատում է։ ԲԴԽ ներկայացուցիչները մտավախություն ունեին, որ տարիքով ավագ դատավորները դժվարություն կունենան, սակայն այդ դժվարությունն էլ կարելի է հաղթահարված համարել։ Եթե անձն իր իրավունքների համար դիմում է դատարան, դատարանն իր վարույթում կարող է ունենալ 2000 կամ 3000 գործ։ Եթե դատավորը կրճատի իր ժամանակն այդ գործիքների վրա, նա կկարողանա ուշադրություն դարձնել արդեն այն վեճերին, որտեղ իրավունքների խախտում կա և այդքան դատական նիստերի հետաձգում չի լինի»,-նշեց Բադասյանը և հավելեց, որ թվայնացում կլինի նաև Սնանկության գործերի վերաբերյալ։
Գործընթացի վերջնաժամկետ են սահմանել 2022 թվականը։
Բադասյանը հայտնեց նաև, որ ԲԴԽ-ն առաջարկել է 6-ով ավելացնել վարչական և վերաքննիչ դատարանների դատավորների թիվը, 6-ով առաջին ատյանում քաղաքացիական գործեր քննող դատավորների թիվը, որը, ըստ նախարարի, որոշ չափով կնվազեցնի ծանրաբեռնվածությունը։
Հիշեցնենք, որ Երևանի ընդհանուր իրավասությունների Ավան և Նոր Նորք վարչական շրջանների դատարանը՝ դատավոր Դավիթ Գրիգորյանի նախագահությամբ, մարտի 18-ին որոշեց Քոչարյանին անձնական երաշխավորությամբ ազատ արձակել։
Դրանից հետո մայիսի 19–ին Նիկոլ Փաշինյանը ժողովրդին կոչ արեց մայիսի 20–ի առավոտյան փակել հանրապետության բոլոր դատարանների մուտքերը։ Ապա հանդես եկավ հայտարարությամբ, որտեղ նշեց, որ Հայաստանում հեղափոխությունը պետք է իր ավարտին մոտեցնել և բարեփոխել դատական համակարգը` վեթինգ իրականացնելով։