Յուրի Գագարինի թռիչքի հետ կապված ամեն ինչ հույժ գաղտնի էր պահվում և դա հասկանալի է՝ անզիջում մրցակցություն կար ամերիկացիների հետ՝ ում կհաջողվի առաջինը մարդուն դուրս բերել տիեզերք։
Առաջին տիեզերագնացի եղբայրը՝ Վալենտինը, հետագայում պատմել է, որ նույնիսկ իրենց հայրը, որն ապրում էր ռուսաստանյան գյուղերից մեկում, բացարձակ ոչինչ չգիտեր։ Վաղ առավոտից գնացել էր դաշտում աշխատելու, ուշ երեկոյան տուն վերադառնալիս նստել էր լաստանավը, որպեսզի գետն անցներ, ու համագյուղացիներից մեկը հարցրել էր. «Գոնե տեղյա՞կ ես, որ տղադ տիեզերք է թռել»։
Գագարինի հայրն էլ բարկացել էր. «Ոնց թե տիեզերք է թռել, մի քանի ամիս առաջ եմ հեռախոսով հետը խոսել, բան չի ասել, էդ ինչպե՞ս է համարձակվել առանց հորը զգուշացնելու տիեզերք թռչել»։
Իսկ Յուրի Գագարինի Երկիր վերադառնալն այսպես են նկարագրում։ Այն ժամանակ իջեցվող ապարատը՝ այդ գունդը, որն անջատվում է հրթիռից և տիեզերագրացներին հետ է բերում, դեռ փափուկ վայրէջքի համար նախատեսված չէր։ Ու Գագարինը ստիպված «պարաշյուտով» է իջել։ Վայրէջքն էլ ծրագրված է եղել ոչ թե անմարդաբնակ տարածքում, ինչպես հիմա են անում, այլ ընդհակառակը՝ խիտ բնակեցված Սարատովի մարզում, որպեսզի հեշտ գտնեն։
«Սիգարը օգնում է իմ գրպանին, երաժշտությունը՝ հոգուս». տանգոյի ոգին խորապես զգացող հայը
Սմելովկա գյուղում ապրող Աննա Ակիմովնան ճաշից հետո թոռնուհու՝ Ռիտայի հետ դուրս է եկել զբոսնելու ու մեկ էլ տեսել է, որ իրենց բանջարանոցով այս ու այն կողմ օրորվելով մի մարդ է գալիս՝ տարօրինակ նարնջագույն հագուստով։ Տատիկը հարցրել է. «Դու որտեղի՞ց ես»։
Գագարինն էլ ծիծաղելով պատասխանել է. «Տիեզերքից»։
Երբ որոնողական խմբի անդամները մի քանի ժամից վերջապես հասել են Սմելովկա, տեսել են, որ Գագարինը տեղի տրակտորիստների հետ միասին նստած է սեղանի շուրջ ու թթվասերով պելմենի է ուտում։ Սեղանին դրված տնական օղու մեծ շիշն էլ արդեն դատարկ էր։ Գագարինը երջանիկ ժպտում էր։
Ի դեպ, հիմա արդեն հայտնի է, որ տիեզերագնացները երբեմն տեիզերանավում էլ են ոգելից խմիչք օգտագործել, բայց դա մեծ դժվարությունների հետ էր կապված։ Նախ՝ պիտի ալկոհոլը ինչ-որ կերպ անցկացնես։ Դրա ձևը գտել էին՝ կոնյակով տափաշիշը թաքցնում էին հաստ թղթապանակի մեջ, որում գրանցամատյանն էր։ Կարծում էին, թե որևէ մեկը չի նկատում, բայց մի անգամ թռիչքից առաջ տիեզերագնացներին ստուգող սպան շշուկով ասել է. «էդ խմիչքը որ լցնում եք, գոնե մինչև վերջ լցրեք, որ հեղուկի կլկլոցը չլսվի»։
Տագնապի պահին մարդկությունը չպետք է մոռանա այլ վտանգների մասին
Բայց ամենաբարդն, իհարկե, ձգողական ուժի բացակայության պայմաններում այդ կոնյակն օգտագործելն էր։ Տիեզերագնացներից մեկը՝ Գեորգի Գրեչկոն, մի առիթով պատմել էր.
«Տիեզերակայանում հայտնաբերեցինք մետաղե տարայով կոնյակ, որը նախորդ անձնակազմն էր թողել։ Որոշեցինք օրական մի հինգ գրամ խմել քնելուց առաջ, բայց տափաշշի կեսը հազիվ կարողացանք դատարկել. հեղուկը դուրս չէր գալիս։ Հետո մեզ փոխարինած հաջորդ անձնակազմի անդամները հպարտությամբ պատմեցին, որ իրենց հաջողվել է լուծել խնդիրը։ Տիեզերագնացներից մեկը բարձրանում էր մինչև առաստաղը, տափաշիշը դնում բերանը, մյուսն էլ ուժեղ հարվածում էր նրա գլխին, տիեզերագնացը հայտնվում էր հատակին, կոնյակն էլ նրա բերանում։ Հետո տեղերով փոխվում էին։ Այդպես էլ միմյանց գլխներին հարվածելով կարողացել էին կոնյակի վերջը տալ»։
Ու նաև այսպիսի մի պատմություն։ Իմ սերնդակիցները կհիշեն, որ այն ժամանակ խորհրդային հրթիռներով տիեզերք էին թռչում նաև սոցիալիստական երկրների ներկայացուցիչները։ Նրանցից մեկը վիետնամցի Ֆամ Տուանն էր, որը բավական երկար մնաց ուղեծրում ռուսաստանցի Վլադիմիր Գորբատկոյի հետ։ Ու երբ կապ էր հաստատվում կառավարման կենտրոնի հետ, այդ վիետնամցին անընդհատ բողոքում էր, թե «Գորբատկոն ամենակարևոր գործերը, գիտափորձերն ինքն է անում, ինձ որևէ լուրջ հանձնարարություն չի տալիս, էլ ես ինչո՞ւ եմ այստեղ գտնվում»։
Ու այնքան նվնվաց, որ մի օր Կառավարման կենտրոնի օպերատորն ասաց վիետնամցուն. «Մենք քեզ համար շատ կարևոր հանձնարարություն ունենք՝ շտապ անցիր տիեզերանավի երկրորդ հատվածը»։
Ոգևորված վիետնամցին անմիջապես տեղափոխվում է երկրորդ հատված։ Ականջակալով լսում է. «Զգուշությամբ բացիր յոթ համարի պահարանը»։ Բացում է։ «Այժմ նույնքան զգուշությամբ բացիր պահարանում գտնվող չորս համարի արկղը»։ Դա էլ է անում։ Կրկին լսում է. «Արկղում կտեսնես բանան, վերցրու այդ բանանը»։ Վերցնում է ու հարցնում. «Բա հիմա ի՞նչ անեմ»։ Ու լսում է. «Մաքրիր բանանը ու տար թող Գորբատկոն ուտի»…
Ինչպես Հիտլերի գլոբուսը հայտնվեց հայի ձեռքում. նացիստները հույս ունեին հե՞տ պտտել ժամանակը