ԵՐԵՎԱՆ, 5 օգոստոսի — Sputnik, Արամ Գարեգինյան. «Լավ տղերքը» (Հայաստանում և ոչ միայն) շշերն ու տոպրակները համառորեն նետում են որտեղ պատահի։ Նրանք «պանյատներով» են ապրում. չի կարելի աղբը ձեռքով բռնել ու մինչև աղբաման տանել, թե չէ կկորցնես հեղինակությունդ։ Այդուհանդերձ, նոր նախագիծը կարող է կտրուկ փոխել «պանյատները»։ Սկզբում Հայաստանում, իսկ հետո հնարավոր է` այլ երկրներում։
«Դուք այս հավելվածն ունեցող հեռախոսը մոտեցնում եք մեր աղբամանին։ Աղբամանը ճանաչում է ձեզ qr–կոդով ու բացվում է։ Դուք նետում եք պլաստիկները, իսկ աղբամանի ընդունիչները չափում են դրա ընդհանուր քաշը։ Քանի կիլոգրամ նետել եք, այնքան էլ բոնուսային միավոր եք ստանում», – ասում է նախագծի հիմնադիրներից Միխայիլ Զամսկոյը։
Այդ միավորներով կարելի է նվերներ ու զեղչեր ստանալ ծրագրի գործընկերներից` խանութներից, ռեստորաններից ու հանգստի օբյեկտներից։ Նրանք այսպես կգրավեն նոր հաճախորդներին։
Հարթակի փորձնական տարբերակին արդեն մի ացել են մոտ 40 ձեռնարկություն ու գրեթե 700 օգտատեր։ Երևանի քաղաքապետարանը հավանել է «խելացի» աղբամանները. արդեն քննարկում է` որտեղ դնի դրանք։
Նախագիծը որոշել են անվանել Apaga։ Միխայիլ Զամսկոյը Մոսկվայից է եկել, Սեդրիկ Զոլմսը` Գերմանիայից, Հայկ Ղազարյանը` Կանադայից։ Բայց բոլորն էլ իրենց ապագան տեսնում են Հայաստանում։
Նրանք 2015 թվականին են այստեղ եկել` Դիլիջանի միջազգային դպրոցում սովորելու։ Կարծում են, որ Հայաստանը լավ երկիր է, բնությունը` գեղեցիկ, միայն թե աղբն է շատ։ Ու սովորելուց հետո որոշել են մնալ Հայաստանում ու գործի անցնել։
Սկզբում նրանք քարոզում էին, որ աղբը պետք է խնամքով թափել։ Իսկ 2017 թվականին պլաստիկ ու հին էլեկտրոնիկա ընդունող ձեռնարկություն բացեցին։
Արթիկցի էլեկտրիկը «Զապորոժեցի» ու «Մոսկվիչի» մասերով ուղղաթիռ է սարքել. մնում է` ճիշտ թռչի
Մի քանի բիզնես–մոդել փորձելուց հետո տղաները հասկացան, որ պլաստիկը չափազանց էժան է, որպեսզի մարդիկ այն հանձնելու համար լուրջ մոտիվացիա ունենան։ 9 կիլոգրամ պլաստիկի դիմաց կարելի է 900 դրամ ստանալ։ Իսկ նոր համակարգով կարելի է բոնուսներ ստանալ նախագծի գործընկերներից։ Օրինակ` մեկ ամիս անվճար յոգայի դասընթաց կամ մեկ օր անվճար էքսկուրսիա Հայաստանում։
«Այսինքն` ստանում եք ապրանք կամ ծառայություն, որը մի քանի անգամ գերազանցում է ձեր հանձնած պլաստիկի գինը։ Իսկ բիզնեսը նոր հաճախորդ է ստանում։ Օրինակ` սրճարանը ձեզ անվճար սուրճ է առաջարկում, կխմեք, կգնաք ու էլ երբեք չե՞ք վերադառնա։ Դժվար թե։ Կարճ ասած`բոլորը գոհ են։ Մենք էլ ոչ մեծ միջնորդավճար ենք ստանում բիզնեսից», – ասում է Հայկը։
Նա անցած տարի է Կանադայից եկել Հայաստան։ Վեց տարեկանից այնտեղ է ապրել։ Repat Armenia ցանցում համախոհների որոնման մասին հայտարարություն է տվել ու այսպես գտել Միշային։
Սոցիալական բիզնեսի փորձ արդեն ունի. Կանադայում ղեկավարել է տարեց մարդկանց համակարգչային հմտություններ սովորեցնող ձեռնարկությունը։
Իրենց բիզնեսը ծրագրելու համար տղաները էկոնոմիկա են սովորում, իսկ ամբողջ աշխարհի մարդկանց հետ շփվելու համար` օտար լեզուներ։
Ռուսերենից բացի, Միշան անգլերեն գիտի։ Գերմանացի ընկերոջը հանդիպելուց հետո սկսել է գերմաներեն սովորել։ Դիլիջանից հետո ընդունվել է Բոլոնյայի համալսարան։ Տարին մի քանի անգամ է այնտեղ գնում` քննությունները հանձնելու։ Հիմնականում Հայաստանում է ապրում, սկսել է իտալերեն սովորել։
Իսկ Հայկը լեզուներ է սովորում և՛ տանը, և՛ դպրոցում։ Մայրն ու տատը նրա հետ ոչ միայն հայերեն են խոսել, այլև ռուսերեն։ Այն դպրոցում, որտեղ սովորել է երիտասարդը, Սիրիայից ու Լիբանանից եկած ուսուցիչներ են եղել, որոնք էլ արևմտահայերեն են խոսել։
«Արևելահայերենը տնից գիտեմ, արևմտահայերենը` դպրոցից, ռուսերեն էլ` տնից։ Գումարած անգլերենն ու ֆրանսերենը։ Ֆրանսերեն կարող եմ տարբեր ակցենտներով խոսել», – ժպտում է Հայկը։
Առաջին «խելացի» աղբամանի մոդելը նախագծել ու հավաքել են Locator հայկական ընկերության ինժեներները։ Իսկ Apaga–ի ծրագրավորողները կազմել են բջջային հավելվածի սոֆթը։ Նախագիծը ներկայացվել է Sevan Startup Summit ամառային ճամբարի շրջանակում, որտեղ ներկայացվում են տեխնոլոգիաների ոլորտի սկսնակ նախագծերը։
Հեղափոխության հետքերով. Հայաստանում ստեղծում են սարք, որը լիցքավորվում է քայլելիս