Արամ Գարեգինյան, Sputnik Արմենիա
Եթե ամեն ինչ ընթանա Աշոտ Խաչատրյանի ու Հարություն Չերքեզյանի ծրագրածի համաձայն՝ Հայաստանում շուտով տեղական դափնետերևներ կհայտնվեն։ Ճիշտ է՝ դափնետերևը կկիրառվի ոչ միայն սննդի համար որպես կանաչ համեմունք։ Դրանից արժեքավոր դափնու յուղ են ստանալու։
2009 թվականից Խաչատրյանն ու Չերքեզյանը փորձում են Հայաստանում դափնու այգիներ ստեղծել։ Նրանք Կալիֆոռնիայի իրենց այգիներից տնկիներ էին բերում ու տեղական ծառերին պատվաստում։
Միթե՞ Հայաստանում դափնի է աճում։ Պարզվում է՝ այո։ Խաչատրյանն ասաց, որ այստեղ վայրի տեսակներ են հանդիպում՝ հարավային, բայց դիմացկուն։
Ձմռանը դափնին կարող է դիմակայել մինչև – 15 ցրտին, այդ պատճառով է այն կարող է գոյատևել Հայաստանի ջերմային տատանումներին։ Երաշտից էլ շատ չի վախենում», - պարզաբանում է Խաչատրյանը։
Նրա խոսքով՝ ծառերը կարելի է ջրել անձրևող սարքերով, մոտավորապես այնպես, ինչպես բացօթյա սրճարաններում ջրի կաթիլներ են ցողում։ Նա ավելացրեց, որ բավարար է երեք ժամը մեկ 15 րոպեով նման «անձրև» կազմակերպել։
Արդեն երրորդ տարում կարելի է տերև հավաքել։ Իսկ հետո՞…
Դափնի յուղն ավելացնում են և՛ դեղերի, և՛ կոսմետիկ միջոցների, և՛ սննդի մեջ որպես համեմունք։
«Մենք յուղի զտման համար սարքավորում ունենք։ Մենք այն Ամերիկայում ենք գնել։ Այնտեղ նաև այս հումքը գնող ընկերություն ունենք։ Նրանք պատրաստ են գնել ամեն ինչ, ինչ մենք արտադրենք», - նշեց Խաչատրյանը։
Մեկ տոննա դափնետերևից միայն հինգ-վեց լիտր յուղ է ստացվում։ Մեկ քսանլիտրանոց տարան շատ քիչ է նույնիսկ նման արժեքավոր արտադրանքի համար։ Մեկ տոնն և ավելի արտադրելու համար մեծ այգիներ են պետք։ Խաչատրյանի ու Չերքեզյանի հաշվարկով՝ գոնե 270 հեկտար այգի է պետք։ Հայաստանի պայմաններում (հաշվի առնելով դժվարություններն ու գյուղատնտեսական ռիսկերը) դա գրեթե անհնար է թվում։
Այդ պատճառով եղբայրներն այլ կերպ կվարվեն։ Բոլոր ցանկացող գյուղացիներին տնկիներ կտան ու կբացատրեն՝ ինչպես խնամել դրանք, իսկ հետո՝ հավաքել տերևները։ Նրանք ընդամենը երկու հեկտար են ուզում իրենց պահել՝ տնկարանի համար։
Եղբայրները մի քանի անգամ փորձել են բիզնես սկսել Հայաստանում, բայց իշխանության վերաբերմունքը նրանց դուր չի եկել։ Խաչատրյանը վստահ է, որ «թավշյա հեղափոխությունից» հետո դափնին կկանաչի։
Նա ուզում է Տավուշի գյուղացիների հետ աշխատի։ Այստեղ՝ Հայաստանի հյուսիս-արևելքում, սարերը ներքև են իջնում. ամռանը տաք է, իսկ ձմռանը գրեթե ձյուն չի լինում։
«Տավուշի մարզպետ Հայկ Չոբանյանն իմացել էր մեր մասին և ինքը կապ հաստատեց մեզ հետ։ Նախորդ իշխանության, այսպես ասենք, համառ անտարբերությունից հետո մենք շատ էինք զարմացել նման վերաբերմունքից», - նշեց գործարարը։
Խաչատրյանի ու Չերքեզյանի նախագիծը ներկայացվել է Դիլիջանում կայացած ներդրումային համաժողովի ժամանակ, որը նվիրված էր Տավուշի մարզի զարգացմանը։ Համաժողովին ներկա էր նաև վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։