ԵՐԵՒԱՆ, 27 մայիսի — Sputnik. Նելլի Դանիէլեան. Հայաստանի մէջ կ’արտադրուի Սեւանի սպիտակ ձուկի պահածոյ, որուն որսն արգիլուած է: Համացանցի վրայ մեծ աղմուկ բարձրացուցած այս ահազանգերը, կը պարզուի, պատկան կառոյցներուն դեռ չեն հասած:
Այսպէս, բնապահպանութեան եւ ընդերքի տեսչական մարմնի մամլոյ քարտուղար Վրոյր Պեպանեան, Sputnik Արմենիայի հարցին ի պատասխան, յայտնեց, որ տեսչութիւնը շուկայի մէջ վաճառուող ձկան պահածոներուն մասին տեղեկութիւն չունի: Աւելին` շուկաներուն մէջ վաճառուող Սեւանի սպիտակ ձուկի պահածոյի մասին մեր տեղեկութիւնները տեսչութեան մէջ խոստացան գրանցել որպէս հաղորդում ու ատոր հիման վրայ ուսումնասիրութիւն սկսիլ:
«Ձեր անունով ահազանգ գրանցենք, ես հարցը փոխանցեմ քննարկենք, տեսնենք այդ հարցին ո՞ր կողմէն պէտք է անդրադառնանք` «Սեւան» ազգային պարկին կողմէ, թէ արտադրող ընկերութենէն»,– ըսաւ Պեպանեան` աւելցնելով, որ նախնական ուսումնասիրութիւնները կրնան քանի մը օր տեւել:
ՀՀ ոստիկանութենէն ու դատախազութենէն, Սնունդի անվտանգութեան ծառայութենէն եւս յայտնեցին, որ սպիտակ ձուկի պահածոյի հարցով ուսումնասիրութիւն կամ քննութիւն այս պահուն այդ կառոյցներուն մէջ չիրականացուիր:
Պատկան կառոյցներէն ու յատկապէս բնապահպանութեան եւ ընդերքի տեսչական մարմնէն Sputnik Արմենիային տրուած պատասխանները, մեղմ խօսքով, զարմացուցին Բնապահպանութեան փոխնախարար Այսեր Ղազարեանին, որ, յիշեցնենք, արդէն յայտնած է իր հրաժարականի դիմումին մասին:
Այսեր Ղազարեան յայտնեց, որ բնապահպանութեան եւ ընդերքի տեսչութեան պետը դեռ ամիսներ առաջ զինք այդ նոյն պահածոները ցոյց տուած է: Իսկ երբ փոխնախարարը փորձած է ուսումնասիրել խնդիրը, պարզած է, որ պահածոյացուած ձուկը Հայաստանի մէջ ոչ միայն կը վաճառուի, այլեւ կ’արտահանուի, ընդ որում` ահռելի քանակով, եւ որ ամենակարեւորն է` անօրինական որսի, արտադրութեան ու իրացման մասին տարիներ շարունակ տեղեակ եղած են հէնց բնապահպանութեան նախարարութեան մէջ:
«Ես տեսայ, որ բնապահպանութեան նախարարութենէն թուղթեր կը պատրաստուին, քանի որ կենդանական ու բուսական ծագման ապրանքատեսակներու միջազգային առեւտուրը պէտք է թոյլտւութիւնով իրականացուի: Կցուած փաստաթուղթերը zip ֆայլով բացի եւ տեսայ, որ ապրանքատեսակը, որ պէտք է մաքսակէտով անցնի, 2 տողով նշուած էր` «Սեւանի սիկի պահածոյ` իւղով, տոմատի սոուսով» ու քանակը` ահռելի` մասնաւորապէս` թուղթի մը վրայ աւելի քան 100 000 տուփ էր: Ես ատիկա բարձրաձայնեցի: Նոյնիսկ կենսապաշարներու գործակալութեան պետը ըսաւ. «ինչո՞ւ, մենք միշտ ալ տեսած ենք»,– պատմեց փոխնախարարը:
Այսեր Ղազարեան դիմած է նաեւ ՊԵԿ` հարցում ընելով 2012- 2019–ին ՀՀ սահմանով անցած Սեւանի ձուկի ծաւալները:
«Պարզուեցաւ, որ ամենամեծ քանակը 2018–ի մայիսէն եղած է: Այդ թուղթերը մենք ուղարկեցինք բնապահպանական տեսչութիւն»,– ըսաւ Ղազարեան:
Բնապահպանութեան փոխնախարարը կը շեշտէ, որ Սեւանի մէջ սպիտակ ձուկի որսն արդէն 6 տարի է, որ արգիլուած է, հետեւաբար ատոր որեւէ քանակի արտադրութիւն ու վաճառք` անկախ տարուան ժամանակահատուածէն, անօրինական է:
Նոյն տեսակէտը մեզի հետ զրոյցին յայտնեց նաեւ ՀՀ ԳԱԱ կենդանաբանութեան եւ hydroecology գիտական կեդրոնի տնօրէն Բարդուղ Գաբրիէլեան` նշելով, որ յիշեալ պահածոներու արտադրութեան ժամկէտները կը յուշեն, որ ատոնք չէին կրնար արտադրուիլ 2013–էն առաջ, երբ սպիտակ ձուկի արդիւնագործական որսը դեռ արգիլուած չէր:
«Ատիկա չի կրնար ըլլալ, ըսենք` 6 տարի առաջուան արտադրութիւն: Իսկ Սեւանի մէջ 6 տարի է արդէն, ինչ օրինական որս չկայ: Եւ ուրիշ տեղ ալ սպիտակ ձուկ չկայ: Եւ այնտեղ գրուած է հէնց «Սեւանի սիկ»,– ըսաւ Գաբրիէլեան:
Հայաստանեան խոշոր առեւտուրի ցանցերուն մէջ այսօր ալ կը վաճառուին Սեւանի սպիտակ ձուկի պահածոներ տարբեր տեսակի` լօլիկի ջուրով ու սեփական հիւթի մէջ: Օրինակ «ՍԱՍ» սուփըրմարքեթի առ-ցանց առեւտուրի հարթակով հրապարակուած տեղեկատուութեան համաձայն, 250 կրամանոց պահածոյի գինը 1250 դրամ է:
Արտադրողը «Գալիլիա» ՍՊԸ–ն է: Այս ընկերութիւնը կը կապուի Սեւան ԱՊ տնօրէն Վահէ Գուլանեանի ու նախկին ոստիկանապետ Վլադիմիր Գասպարեանի անուան հետ: Պետական արձանագրութեան կայքին մէջ հրապարակուած պաշտօնական տեղեկատուութեան համաձայն, ատոր սեփականատէրը Հեղուշ Բագրատի Գալստեանն է: Ընկերութիւնը հիմնադրուած է 2014–ին:
Սեւանի սպիտակ ձուկի պահածոյ կ’արտադրէ նաեւ «Էկօ Ֆուդ» ՍՊԸ-ն:
Ընկերութեան կայքին վրայ հրապարակուած տեղեկութեան համաձայն, սպիտակ ձուկի պահածոյի պահպանման ժամկէտը 18 ամիս է, որ կը նշանակէ, որ այս վաճառուող պահածոն չէր կրնար արտադրուիլ սպիտակ ձուկի որսի արգելքի վերջին 6 տարիներէն առաջ: