ԵՐԵՎԱՆ, 13 մայիսի – Sputnik, Դավիթ Գալստյան. Կրկնակի ընտրությունները Ստամբուլում կարող են գործող նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի դեմ ըմբոստության կատալիզատոր դառնալ։ Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում նման կարծիք հայտնեց ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։
Թուրքիայի ԿԸՀ-ն որոշել է չեղարկել Ստամբուլի քաղաքապետի ընտրությունների արդյունքը։ Բանն այն է, որ ընտրություններում ձայների 0,25% առավելությամբ հաղթել է Թուրքիայի գլխավոր ընդդիմադիր «Ժողովրդահանրապետական» կուսակցության (ԺՀԿ-CHP) թեկնածու Էքրեմ Իմամօղլուն։ Թուրքիայի իշխող Արդարություն և զարգացում կուսակցության (որը բողոքարկել է ընտրությունների արդյունքը) թեկնածու, Էրդողանի համախոհ Բինալի Յըլդըրըմը միայն 13 729 քվեով է զիջել մրցակցին։ Կրկնակի ընտրությունները կկայանան հունիսի 23-ին։
«Թուրքիայում անընդհատ բռնատիրության հաստատման տարբեր դրսևորումներ ենք տեսնում։ Այդ բռնատիրության «ճարտարապետը» նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանն է։ Այդ ճանապարհին նա քանդում է ժողովրդավարական ինստիտուտները, օրինակ, ընտրությունների ինստիտուտը։ Սա առաջին դեպքը չէ․2015 թվականին, երբ Էրդողանի կուսակցությունը չկարողացավ բացարձակ մեծամասնություն ապահովել, նա խախտեց Սահմանադրության կետերն ու նոր ընտրությունների հասավ», - ասաց Մելքոնյանը։
Փորձագետի կարծիքով՝ հիմա Էրդողանը նույն մեխանիզմներն է օգտագործում։ Այս դեպքում հիմնական նպատակը Ստամբուլն է, որտեղ իշխող կուսակցությունը պարտվել է։ Թուրքիայի նախագահի համար այդ քաղաքում իշխանությունը պահելը սկզբունքային նշանակություն ունի։
Մելքոնյանի խոսքով՝ Թուրքիայի ընդդիմություն հակամիջոցների է դիմում։ Դրանցից մեկը նախորդ ընտրությունների արդյունքի չեղարկումն է։ Պատճառը նույնն է, ինչ Ստամբուլի դեպքում։
«Չեմ կարծում, որ ընդդիմության պահանջը բավարարվի, բայց այդպիսով նրանք արձանագրում են, որ քաղաքականությունը երկրում դուրս է եկել տրամաբանությունից», - ասաց Մելքոնյանը։
Դեռ անհասկանալի է՝ ինչի կհանգեցնեն ընդդիմության քայլերը, քանի որ Էրդողանը հաստատակամորեն առաջ է տանում իր քաղաքական գիծը։ Թուրքագետի կարծիքով՝ նախագահի ընդդիմադիրները դեռ չեն կարող լուրջ մրցակիցներ լինել․նրանք զիջում են և՛ փորձի, և՛ ռեսուրսների առումով։
Բայց Թուրքիայի պատմությունը ցույց է տալիս, որ իշխանության քաղաքականությունը բազմիցս ժողովրդի ըմբոստության է հանգեցրել, թեև այդ ըմբոստությունը դաժանորեն ճնշվել է։ Ոչ շատ վաղ անցյալում, օրինակ` արդեն երկու նման «արյունոտ կիրակի» է եղել։
«Չի բացառվում, որ ըմբոստության դրսևորումներ լինեն։ Բայց մարդկանց լայն զանգվածները համախմբվելու են ոչ թե կոնկրետ ընդդիմադիր գործչի շուրջ, այլ հանուն աշխարհիկ, քեմալական Թուրքիայի փրկության», - կարծում է Մելքոնյանը։
Բանն այն է, որ հիմա որոշ տրանսֆորմացիա է տեղի ունենում, Էրդողանը որոշակի իսլամական արժեքներ է հաստատում։ Չի բացառվում, որ աշխարհիկ Թուրքիայի կողմնակիցները կարող են միավորվել ու դուրս գալ փողոց։
Բայց Էրդողանը դրան էլ է պատրաստ։ Նախորդ տարիների իրադարձությունները վկայում են, որ բռնատիրության հաստատման ճանապարհին զոհերը նրան չեն կանգնեցնի։ Մելքոնյանն ավելացրեց, որ բայցևայնպես ընտրությունների արդյունքը չի կարելի կանխորոշված համարել։
Քուրքագետը կարծում է, որ Ստամբուլի ընդդիմությանը Էրդողանի Թուրքիան քանդելու հնարավորություն է ընձեռվել։ Հաղթանակն ամենակարևոր քաղաքում կարող է դոմինոյի էֆեկտ ունենալ ու երկրում իրավիճակ փոխել։