Գազավորված ըմպելիք արտադրողներն էին բողոքում ակցիզային հարկի բարձրացում նախատեսող փոփոխության դեմ: Հետո, ավելի ճիշտ՝ միաժամանակ բողոքում, դժգոհություններ են հայտնում գրավատների, փոխանակման կետերի ներկայացուցիչները՝ պետական տուրքի կտրուկ բարձրացում նախատեսող հնարավոր փոփոխության վերաբերյալ: Կարելի է էլի օրինակներ նշել, բայց տվյալ դիտարկման հիմնական շեշտը մի փոքր այլ է:
Ի՞նչ են հուշում դժգոհության այդ դրսևորումները, ցույցերը, նմանօրինակ իրավիճակները, որոնք ուղղակիորեն շաղկապված են հարկերի դրույքաչափերի կամ տուրքի չափերի փոփոխություն նախատեսող կառավարության մշակած նախագծերի հետ: Դրանք, կարծում ենք, ամենից առաջ հուշում են, որ նախագծերի նախապատրաստական փուլում գործադիր իշխանության համապատասխան օղակները լրջորեն թերացել են:
Ճիշտ է, երբ հետաքրքրվում ես, հաջորդում է պատասխան, թե՝ շահագրգիռ կողմերի, այդ թվում՝ տնտեսվարողների հետ քննարկումներ եղել են, ասել կուզի՝ նախապատրաստական որոշակի աշխատանքներ կատարվել են:
Բայց այդ դեպքում էլի հարցը բաց է մնում:
Մի կողմից, ինքնին հասկանալի է, որ կառավարության այս կամ այն որոշումը, այս կամ այն օրինագիծը կամ օրենքը չեն կարող հավասարապես ընդունելի լինել բոլորի համար, չեն կարող չհարուցել որևէ մեկի դժգոհությունը: Մանավանդ այն դեպքերում, երբ օրենքի փոփոխությունը վերաբերում է գործարարների հարկային բեռն ավելացնելուն, դժգոհություններն անխուսափելի են: Կարելի է ասել՝ երաշխավորված:
Սակայն մյուս կողմից, տրամաբանական է ենթադրել, որ ասենք, նույն գրավատների պետական տուրքի չափը կտրուկ ավելացնելու մտադրությունը միանգամայն հանգիստ կարելի էր քննարկել տնտեսական գործունեության այդ տեսակով զբաղվող շրջանակների ներկայացուցիչների հետ, փորձել հասկանալ, թե ինչ չափով բարձրացնելը կարող է ընդունելի լինել, այլ ոչ թե թվեր ու չափեր նախատեսել, որ «օդից կրակածի» տպավորություն են թողնում:
Օրինակ, այսօր ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովում հենց նշված հարցերն էին քննարկվում տվյալ ոլորտի ներկայացուցիչների հետ: Այն բանից հետո, երբ մարդիկ, բանուգործ թողած, պլակատներով մի քանի օր ցույցերի էին ելել:
Այսինքն, ի՞նչ, պարտադի՞ր էր, որ մարդիկ փողոց դուրս գային, որպեսզի նման մի քննարկում ծավալվեր: Ոչ մի կերպ հնարավո՞ր չէր, որ նշված փոփոխությունները նախագծելու փուլում այն մշակողները հանգամանորեն հարցը քննարկեին «թիրախային խմբի» ներկայացուցիչների հետ, կարծիքներն ու վերաբերմունքը պարզեին, անհամաձայնության փաստարկները լսեին, ըստ այնմ՝ սրբագրեին կամ որոշակիորեն վերանայեին իրենց մոտեցումը:
Նախկինում էլ, ինչ խոսք, նման դրսևորումներ եղել են: Շատ-շատ են եղել: Հատկապես կառավարության աշխատանքի հետ կապված: Բայց կարծես թե մեկ տարի առաջ իշխանափոխություն, եթե կուզեք՝ հեղափոխություն է եղել, ինչպես սիրում են ասել՝ իրավիճակ է փոխվել: Եվ ո՞րն է իրավիճակի փոփոխությունը, եթե կարևոր, գործարարների որոշակի խմբի, գործունեության որոշակի տեսակի վերաբերող նախագծերը մեր հասարակական-քաղաքական անցուդարձում էլի պոստ-ֆակտում են քննարկվում: Մոտավորապես այս սխեմայով. «ժողովուրդ, տեսեք, այսպիսի նախագիծ ենք մտածել, բողոք-մողոք չունե՞ք... ո՞նց թե բողոք չունենք, բա ո՞նց չունենք, բա ինչո՞ւ մեզ չեք հարցրել...»: Ու գնա՜ց:
Եվ դա, նկատենք, էլեկտրոնային կառավարման մասին խոսակցությունների, համապատասխան կայքում նախագծերը քննարկման հնարավորությամբ զետեղելու պայմաններում:
Ստացվում է, որ մի կարևոր տեղում մի կարևոր բան, այնուհանդերձ, սխալ է: Արժե՞ հստակեցնել, որ այդ կարևոր տեղը իշխանության ընդերքն է, իսկ կարևոր բանն էլ՝ նախագծերի մշակման, խնդրի օրենսդրական լուծումների ձևակերպման նախապատրաստական-կազմակերպչական փուլը: