ԵՐԵՎԱՆ, 5 մարտի — Sputnik. Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի հետազոտական կենտրոնի (OCCRP- Organized Crime and Corruption Reporting Project), Hetq.am–ի և մոտ 20 այլ լրատվամիջոցների համատեղ հետաքննության հրապարակման համաձայն «Տրոյկա դիալոգ» բանկը` հայ գործարար Ռուբեն Վարդանյանի գլխավորությամբ, ստեղծել է տասնյակ օֆշորային ընկերություններից կազմված ցանց։ Նշվում է, որ այդ ընկերություններից միջոցով Ռուսաստանից դուրս են բերվել փողեր` այդ թվում օգտագործելով «քրեական սխեմաներ»։ Հետաքննության տվյալներով` ցանցը գործել է 2006-2013թթ–ին, և այդ ընթացքում ընդհանուր առմամբ մաքրվել և Ռուսաստանից դուրս է բերվել մոտ 9 միլիարդ դոլար։ Հետաքննությունը ստացել է «Տրոյկա լվացքատուն» անվանումը։
Լրագրողների տրամադրության տակ հայտնվել են ավելի քան 60 հազար ֆինանսական փաստաթղթեր, որոնք «արտահոսել» են 2013թ–ին փակված լիտվական Ukio բանկից։ Այդ փաստաթղթերի ուսումնասիրությունը լույս է սփռել բազմաթիվ սխեմաների և ֆինանսական խորամանկությունների վրա։
Այսպես, «Տրոյկա դիալոգի» ստեղծած ցանցի մեջ մտել են առնվազն 75 օֆշորային, միմյանց հետ կապված ընկերություններ, որոնց մի մասը հաշիվներ է բացել Ukio–ում։ Այդ ընկերություններից շատերի «տնօրենները» եղել են Հայաստանից արտագնա աշխատանքի մեկնած մարդիկ։ Հետաքննության հեղինակները նրանցից մեկին գտել են Վանաձորում։ 34–ամյա Արմեն Ուստյանի ստորագրությունը, որն ապրում է չափազանց ծանր սոցիալ–կենցաղային պայմաններում, առկա է «Տրոյկայի» օֆշորներից մեկի 50 միլիոն դոլարի մասին ֆինանսական փաստաթղթերից մեկում։
Ուստյանը լրագրողների հետ զրույցում հիշեց, որ մի բնակարանում ապրել է «Տրոյկա» օֆշորային ցանցի առանցքային ընկերություններից մեկի տնօրենի եղբոր հետ։ Հետաքննության հեղինակները գտել են Հայաստանի էլի մի քանի քաղաքացիների, որոնց անձնագրային տվյալները հայտնվել են «լվացքատան» կազմակերպիչների ձեռքերում, իսկ նրանց ստորագրություններն ուղղակի կեղծվել են։
Եվս մի մասնակից է Գյումրու բնակիչ Էդիկ Երիցյանը։ 90–ականների վերջից նա շինարար է աշխատում Մոսկվայում։ Տեսնելով իր ստորագրությունը փաստաթղթերի տակ, ինչպես նաև դրանց կցված անձնագրի ու վարորդական իրավունքի պատճենները, շատ է զարմացել։ Նա հայտարարել է, որ չի հիշում, թե ով կարող էր դնել իր ստորագրությունն այդ փաստաթղթերի տակ։ Բայց հետո պատմել է, որ երեք տարի առաջ ընկել է ՃՏՊ–ի մեջ, որից հետո իրեն վիրահատել էին, և նա մասնակի կորցրել էր հիշողությունը։
OCCRP–ը բացահայտել է օֆշորային գործարքների իրագործման ոչ պակաս հետաքրքիր մանրամասներ։ Մասնավորապես, 2009, 2010, և 2011 թվականներին Quantus Division Ltd ընկերությունը (սխեմայի մասնակիցներից մեկը) փոխանցել է արքայազն Չառլզի բարեգործական հիմնադրամին 200 հազար դոլար` «Անգլիայի ճարտարապետական ժառանգությունը պահպանելու» նպատակով։ Նույն ընկերությունը վճարել է 2 միլիոն եվրո, որպեսզի ռոք աստղ Պրինսը 2007թ–ին մասնակցի «Տրոյկա դիալոգի» կորպորատիվին։ Quantus Division Ltd.–ն նաև 20 հազար եվրո է ծախսել Դավոսի համաժողովին Վարդանյանի մասնակցության համար։
Մինչդեռ Ռուբեն Վարդանյանի մամուլի ծառայությունում ասել են, որ «Տրոյկա Դիոալոգը» գործել է ամբողջովին թափանցիկության ու ֆինանսական հաշվետվության միջազգային ստանդարտների համաձայն։ «2012 թվականին «Տրոյկա Դիոլոգ» ընկերությունների խումբը Սբերբանկին վաճառելուց հետո պարոն Վարդանյանը շատ ժամանակ ու ռեսուրս է տրամադրել բարեգործությանը։ Իսկ իր կարողության մեծ մասը բարեգործական ծրագրեր ներդնելու պարտականությունները Վարդանյան ընտանիքը վերցրել է իր վրա դեռ 2000–ականների կեսերին։ Ավելի մանրամասն մեկնաբանությունները կտրվեն հրապարակումներում հիշատակված փաստերի հանգամանալից ուսումնասիրությունից հետո», – նշված է հայտարարության մեջ։
OCCRP–ի հետ հարցազրույցում Վարդանյանը, մասնավորապես, ասել է, որ «Տրոյկա Դիալոգը» բիզնես վարելու համար օգտվել է արտասահմանյան ընկերությունների ծառայություներից, որոնք հաշիվներ են ունեցել մասնավորապես Ukio–ում։ Նա ընդգծել է, որ ներդրումային ընկերությունը գործել է այն կանոններով, որոնք այն ժամանակ գործում էին համաշխարհային ֆինանսական շուկայում։ Սակայն ընկերության աշխատակիցների շարքում չկային մարդիկ, որոնք իրավապահ մարմինների հետ խնդիրներ են ունեցել։
Հետաքննությունը մեկնաբանել են «Սբերբանկում», որն ինչպես հայտնի է 2012 թվականին գնել է «Տրոյկա դիալոգը»։ «Տրոյկա դիալոգի» մասին նյութում ներկայացված փաստերը Սբերբանկի հետ կապ չունեն ու չեն ունեցել։
Հիշատակված գործողությունները կատարվել են այն ընկերությունների հաշիվներից, որոնք երբեք չեն մտել «Տրոյկա դիալոգի» ձեռքբերման գործարքի մեջ։
Հետաքննության մեջ նշվում է նաև, որ օֆշորային ընկերությունները հայկական կոմերցիոն բանկերի հաշիվներին միջոցներ են փոխանցել։