ԵՐԵՎԱՆ, 30 նոյեմբերի — Sputnik. Երևանի կենդանաբանական այգին առաջիկայում կարող է ընձուղտներ, անտիլոպներ և զեբրեր ունենա: Այս մասին այսօր այգում հրավիրված ասուլիսի ընթացքում ասաց Ամստերդամի «Արտիս» թագավորական կենդանաբանական այգու գլխավոր կուրատոր Յանոշ Շանտոն:
«Արտիսը» Երևանի կենդանաբանականի մենթորն է, ուսուցիչը, որը մեր այգուն 2012 թվականից ուղեկցում է Եվրոպական կենդանաբանական այգիների և ակվարիումների միջազգային ասոցիացիայի (EAZA) անդամության թեկնածու լինելուց մինչև լիիրավ անդամ դառնալու ճանապարհին:
Ամեն տարի EAZA ներկայացուցիչները աշնան շրջանում ստուգայցի են գալիս Երևանի կենդանաբանական, ծանոթանում արված աշխատանքներին և նախանշում հետագա անելիքները:
Յանոշ Շանտոն, անձամբ, արդեն 10-ից ավելի անգամներ է եղել Երևանում: Համեմատում և ֆիքսում է՝ 2012 թ.-ի համեմատ այգին հսկայական փոփոխությունների է ենթարկվել: EAZA-ում գոհ են այգու աշխատանքից և այս պահին Երևանի համար ընձուղտներ և զեբրեր են փնտրում։ Յանոշ Շանտոն նաև ֆիքսեց, որ ներկա պահին EAZA-ի լիիրավ անդամ դառնալու թեկնածուների մեջ Երևանի կենդանաբանականը առանձնահատուկ տեղ է գրավում:
Ասուլիսի ընթացքում խոսվեց նաև վերջերս արձանագրված միջադեպերի և կենդանիների՝ մասնավորապես կոկորդիլոսի անկման դեպքի մասին:
Այն հարցին, թե «եթե այգին բավարարում է EAZA պահանջներին, որը ենթադրում է կենդանիների բարեկեցության ապահովում, ապա ինչպես են ասոցիացիայում վերաբերվում արձանագրված անկումներին», Յանոշ Շանտոն պատասխանեց, որ կենդանիների անկումը նորմալ երևույթ է բոլոր կենդանաբանական այգիներում: Երևանի կենդանաբանական այգու պարագայում տարեկան անկումների թիվը նորմայի մեջ է և կազմում է 7-8 %:
Այս հարցի շուրջ խոսելով այգու տնօրեն Ռուբեն Խաչատրյանը նշեց, որ իրենք ժառանգել են ծեր և գենետիկորեն ոչ առողջ կենդանիներ, որոնք, շատ դեպքերում, ներազգակցական կապի ծնունդ են ու, բնականաբար, օժտված են ցածր կենսունակությամբ ու թույլ իմունիտետով:
Բացի դրանից Կենդանաբանական այգու կոլեկցիան, ըստ տնօրենի, վատ է կառավարվել, կենդանիների սեռատարիքային կազմը չի հաշվարկվել:
«Ցանկացած կենդանու, որին ուզել են նվեր տալ կամ փրկել, բերել են այստեղ, և ոչ մեկը չի կարող ասել՝ ինչ հիվանդություններ են բերել դրանք իրենց հետ»,-մանրամասնեց Ռուբեն Խաչատրյանը։
Խոսվեց նաև վերջերս անկած կոկորդիլոսի մասին. տվյալ կենդանին, ըստ այգու գլխավոր կենդանաբույժ Հարություն Հովհաննիսյանի, 10-ը և ավելի տարիներ ունեցել է խրոնիկ հիվանդություն։ Բայց, կենդանու անկման պատճառը ճշգրիտ կիմացվի, երբ պատրաստ լինեն դիահերձմանը հաջորդած լաբորատոր փորձաքննությունների պատասխանները:
Հիշեցնենք, որ նեղոսյան կոկորդիլոսի դիահերձմանը մասնակցել են անասնաբուժության տեսչության, ՀԱԲԼԾԿ մասնագետներ, Ագրարային համալսարանի մորֆոլոգիայի և ախտաբանական անատոմիայի ամբիոնի պրոֆեսորներ:
Լրագրողների այն հարցին, թե մինչ օրս կոկորդիլոսը ստուգումներ չի՞ անցել, որի միջոցով կարող էր պարզվել նրա հիվանդությունը՝ Յանուշ Շանտոնը պատասխանեց.
«Կոկորդիլոսը բավականին ամրակազմ կենդանի է, և կլինիկական ախտանիշները տեսանելի չեն։ Կոկորդիլոսը չի կարողանում իր վարքագծով ցույց տալ, որ առողջական խնդիր ունի. օրինակ, եթե զեբրը հիվանդության դեպքում կախում է ականջները, որից հասկանալի է դառնում, որ նա խնդիր ունի, ապա կոկորդիլոսը ոչ մի կերպ ցույց չի տալիս իր ցավերը»:
Շանտոնը նշեց նաև, որ դժվարություններ կան կոկորդիլոսին քնեցնելու և հետազոտելու հարցում, քանի որ դա որոշակի ռիսկեր է ենթադրում հենց կենդանու համար, հատկապես այն դեպքում, երբ կենդանին արդեն ունի որոշակի խրոնիկ հիվանդություններ:
Խոսվեց նաև վերջերս նկատվող բողոքի ալիքի մասին: Այգու տնօրեն Ռուբեն Խաչատրյանը հիշեցրեց, որ նմանատիպ բողոքի ալիքներ նախկինում էլ են եղել. նախ երբ ինքը նշանակվել է այգու տնօրեն, հետո երբ փոխվել է Երևանի քաղաքապետը և հիմա, երբ կրկին քաղաքապետ է փոխվել: Նախկինում էլ գրեթե նույն մեղադրանքներն են հնչել։
Կենդանաբանական այգու տնօրենն ասաց, որ մեղադրանքների ցանկը ներկայացվել է տարբեր մարմինների, և անցկացվում են ստուգումներ, որպեսզի պարզվեն՝ արդյոք դրանք ճշմարտության հետ աղերս ունեն։
«Մենք դիմել ենք դատարան, որպեսզի պահանջենք հերքում այն ստերի, որոնք տարածվեցին Երևանի կենդանաբանական այգու և իմ անձի նկատմամբ»,- ասաց Խաչատրյանը։
Տնօրենը վստահեցնում է, որ կենդանիների անկումներ միշտ էլ եղել են, հանրության խուճապը արհեստածին է, իր դեմ բողոքի ակցիայի հետևանք։ Ըստ նրա՝ նպատակը պարզ է. Կենդանաբանական այգին, որը 7 տարում հասել է մի նիշի, երբ պետք է Եվրոպական կենդանաբանական այգիների ասոցիացիայի լիիրավ անդամ դառնա, ուզում են գնա հետ։
«Այս դեզինֆորմացիայի նպատակը Երևանի կենդանաբանական այգու՝ Եվրոպական կենդանաբանական այգիների և ակվարիումների ասոցիացիայի լիիրավ անդամ դառնալը ձախողելն է, քանի որ որոշ մարդիկ ունեն անձնական շահեր. այգու անդամակցությունը պետք է բացառի որևիցե անհատի շահը` կապված կենդանիների բազմացման, առուվաճառքի և էկզոտարիումների աշխատանքի հետ։ Ահա թե ինչու չեն ուզում, որ մենք միանանք այս ասոցիացիային: Ով էլ հետագայում լինի Կենդանաբանականի տնօրեն, EAZA կանոնակարգերը բացառելու են որևէ ֆինանսական գործարք` կապված կենդանիների շարժի հետ»,-ասաց Խաչատրյանը:
Երևանի կենդանաբանական այգին Եվրոպական կենդանաբանական այգիների և ակվարիումների ասոցիացիայի թեկնածու անդամ է, լիիրավ անդամ կդառնա հաջորդ տարի։