Ծակ վրանից և թաց հողից հետո Առաջաձորի դպրոցի դասարանի քարե պատերը և փայտյա հատակը, եթե անգամ լյուքս չէին թվում, ապա հաստատ կիսալյուքս։ Առավոտյան ես որոշեցի կարգին լվացվել, բայց չհաջողվեց տաք ջուր ճարել։ Այդ ժամանակ ստիպված էի գնալ «սխրանքի»։
– Դիմա, դու մենինգիտ կընկնես, – վրդովվեց Արթուրը, երբ ես գլուխս պահեցի աղբյուրից եկող ջրի շթի տակ։
Նա կողքս պպզած էր և հաճույքով «Պրիմա» էր ծխում։ Մինչև գոտկատեղը մերկանալով` ես լվացվեցի աղբյուրի ջրով և մի անգամ էլ մտա շթի տակ։ Արևոտ ու անքամի օր էր։ Առաջաձորն ավելի ցածր էր, քան դիրքերը, որտեղից իջել էինք։ Գյուղում ձյունն արդեն հալվել էր։ Մազերս արագ չորացան։ Արթուրը նույնպես լվացվեց, բայց առանց մոլեռանդության։ Մենք անշտապ գնացինք դեպի դպրոց։ Ճանապարհին հանդիպեցինք գումարտակի հրամանատար, մայոր Տիտանյանին։ Միմյանց ողջունելուց հետո նա ոտքից գլուխ հայացքով չափեց մեզ։
– Սա ի՞նչ է։
Տիտանյանը հայացքով հասկացրեց, որ նկատի ունի իմ հնաոճ համազգեստը։
– Կմոտենաս նյութական ապահովման պետին, երկու նորմալ համազգեստ կստանաք։ Կասես, որ ես եմ հրամայել։
– Շնորհակալություն։
Մեզ հայկական նմուշի երկու «աֆղանկա» տվեցին։ Բայց ես միանգամից չփոխվեցի։ Հետաձգեցի մինչև «դեմբել» դառնալը։
Ունեցվածքը, որը գյուղացիները տարհանման ժամանակ չէին հասցնել վերցնել, անկասկած, տարվել էր հակառակ ուղղությամբ։ Գրեթե բոլոր դարպասների վրա ներկով ադրբեջաներեն գրություններ էին. «Շիխլարով Սուլթան, Ագդերե»։ Դա նշանակում էր, որ թշնամու զինվորները գյուղ մտնելուց հետո սկսել էին յուրացնել տները։
– Տեսեք, թե ինչ եմ գտել Ֆելիքսի համար, – բացականչեց զինվորներից մեկը` գլխավերևում տանելով մանկական մեծ մահճակալ, որը դարբնի ձեռքի գործ էր։
Ոտքերն աղեղի տեսքով էին, այնպես որ այն կարելի է ճոճել։ Տեսնելով երկաթե օրորոցը` ամբողջ վաշտը քրքջաց։ Ֆելիքսը ցածրահասակ էր։ Նույնիսկ իմ ֆոնին (1,68 սմ) նա գաճաճ էր երևում, թեպետ արդեն 30 անց էր։ Մինչև պատերազմը Ֆելիքսը գործարանի հասարակ բանվոր էր եղել։ Նա ժպիտով ընդունեց նվերը, և, հետաքրքիր է, որը մահճակալն ասես հենց նրա համար էր։ Նա սկսեց խնամքով հարդարել իր անկողինը և շուտով մտավ օրորոցի մեջ։ Արթուրը որոշել կատակել.
– Ֆելո, ինձ համար տեղ չես գտնի՞, – լուրջ դեմքով հարցրեց նա։
— Իհարկե, եղբայր, պառկիր կողքս։ Մի կողմ կքաշվեմ, այստեղ մի քիչ տեղ կա, եթե կողքի պառկել։
Ֆելիքսը շուռումուռ եկավ մահճակալի մեջ` ցուցադրելով հարգանք դրսևորելու իր պատրաստակամությունը։
— Լավ, պետք չէ, շնորհակալություն, – ամաչելով ժպտաց Արթուրը, որը չէր սպասում Ֆելիքսի այդչափ անկեղծ արձագանքին։
Արթուրն ու ես պառկեցինք պատի մոտ խոտի վրա` սովորականի նման գլխի տակ դնելով ուսապարկերը և տեսախցիկի պայուսակները։ Արթուրը միանգամից քնեց։ Իմ հագին կարճ շագանակագույն բաճկոն էր։ Ես հանեցի այն և գցեցի ընկերոջս վրա։ Փռվեցի մեջքի վրա և նույնպես ննջեցի, բայց շուտով արթնացա ինչ–որ հարմարավետ զգացողությունից։ Հասկացա, որ տաքությունից։ Ես ծածկված էի իմ բաճկոնով։ Ես կրկին այն հոգատարությամբ գցեցի Արթուրի վրա։ Որոշ ժամանակ անց իրավիճակը կրկնվեց։ Պարզվեց, որ Արթուրը նույնպես գիշերն արթնացել է և զգալով, որ ինքը «վերմակի տակ է», իսկ ես` ոչ, բաճկոնը կրկին գցել էր վրաս։ Մենք այդպես պարբերաբար հոգ տանելով միմյանց մասին` ձգեցինք մինչև առավոտ։