ԵՐԵՎԱՆ, 14 նոյեմբերի — Sputnik. Տրամադրվող նպաստների թվի կրճատումը չի կարող մարդկանց մեխանիկորեն ապահովել աշխատանքով, չորեքշաբթի մամուլի ասուլիսում ասաց տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը։
Հիշեցնենք, որ Փաշինյանը Ղազախստանում հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ անդրադարձել էր թոշակների ու նպաստների խնդրին։ Նա ասել էր, որ 350 հազար մարդ ճռռում է, որ պահի 800 000 մարդու։ Փաշինյանը նշել էր նաև, որ դեռևս պարզ չէ` նպաստառուներից քանիսն են իրական կարիքավորները։ Նրա խոսքով` մինչև հիմա Հայաստանում տարվել է մարդկանց աշխատանքից հետ պահելու քաղաքականություն, որն իրենք խոստանում են 180 աստիճանով փոխել։
Հայաստանում աղքատության մակարդակը 30 տոկոս է։ Ընդ որում, փորձագետի խոսքով, աշխատողների մեկ քառորդը նույնպես աղքատ է։ Երիտասարդության շրջանում գործազրկությունը հասնում է 30 տոկոսի, որոշ մարզերում` 40-50 տոկոսի։
Նպաստների նպատակաուղղվածությունը հարցականի տակ է, քանի դրանց ստացողների քառորդ մասը ապահովված մարդիկ են։ Բայց խնդիրը միայն դա չէ։
«Կան քաղաքացիներ, որոնք փորձում են ամեն գնով նպաստ ստանալ։ Մարդիկ աշխատում են, բայց աշխատավարձերը չեն բավարարում ընտանիքի ծախսերը հոգալու համար։ Ուստի նրանք չեն գրանցվում և նպաստ են ստանում։ Բայց նպատակը պետությունից մի կտոր «պոկելը» չէ», – ասաց Ավետիսյանը։
Դա վերաբերում է, օրինակ, սեզոնային կամ ժամանակավոր աշխատանքներին։ Հասկանալի է, որ պետությունը պետք է սահմանի «խաղի հստակ կանոններ», պայքարի կոռուպցիայի դեմ, թափանցիկ դարձնի նպաստներ տալու գործընթացը։ Բայց մարդանց խթանելու համար բավարար չեն նպաստներ տրամադրելու գործընթացի թափանցիկության բարձրացումն ու մարդկանց որոշակի խմբին ֆինանսական աջակցությունից զրկելը։
Նրա խոսքով` նպաստ պետք է ստանան միայն նրանք, ովքեր չեն կարող աշխատել տարբեր պատճառներով։ Աշխատունակ մարդկանց պետությունը պետք է օգնի աշխատանքի տեղավորելու հարցում։ Նրա խոսքով` պետք է այնպիսի պայմաններ ստեղծվեն, որ մարդիկ իրականում նպաստների տեսքով լրացուցիչ եկամտի կարիք չունենան։
«Մենք շարունակում ենք կարծել, որ շուկան ինքը կլուծի բոլոր խնդիրները։ Բայց շուկան չի կարող լուծել սոցիալական խնդիրները, պետությունը պետք է ակտիվորեն աշխատի աղքատության մակարդակը նվազեցնելու ուղղությամբ, հատկապես` մարզերում», – ասաց Ավետիսյանը։
Նրա խոսքով` խոսքը վերաբերում է աշխատատեղերի ստեղծմանն ու մարզերում ներդրումներ անելուն, որտեղ ազատ շուկան արդյունավետ չի համարում բիզնես բացելը։
Եկամտային հարկի նվազեցումն ինքնին չի խթանի փոքր բիզնեսի համատեղ ստեղծումը, որը մարդկանց պետք է ապահովի աշխատատեղերով և լուծի զբաղվածության հարցը։ Դրա համար պետք են նախնական կապիտալ և գիտելիքներ, ինչը ոչ բոլորն ունեն։
Նրա խոսքով` պետք է ներմուծել պրոգրեսիվ հարկ, 10 տոկոսով նվազեցնել եկամտային հարկը մինչև 500 հազար դրամ ստացող մարդկանց համար։
«Շատ գումար ստացող մարդկանցից պետք է ավելի շատ բան պահանջել, որովհետև նույն գումարը մարդկանց համար տարբեր նշանակություն ունի», – ասաց տնտեսագետը։
Ըստ տնտեսագետի` ամեն տարի ստվերի պատճառով 500-600 միլիարդ դրամ բյուջե չի մտնում։ Պետք է լուծել այդ հարցը, համալրել բյուջեն, ինչը թույլ կտա միջոցներն ուղղել զբաղվածության ապահովմանը, այդ թվում` սոցիալական ձեռնարկությունների (հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց համար) հաշվին։