ԵՐԵՎԱՆ, 27 հուլիսի — Sputnik, Արամ Գարեգինյան. Հայկական Expper ստարտափը հույզերը տարբերակող ռոբոտի մոդել է պատրաստում։ Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ընկերության ղեկավար Կարեն Խաչիկյանը հայտնեց, որ ընկերությունն արդեն լաբորատոր նախատիպ է ստեղծել ու փորձարկել։ Նոր «երեխայի» անունը Ռոբին են դրել։ Նրա առաքելությունը բանկերի, խանութների ու սպասարկման այլ կետերի հաճախորդներ հետ զրուցելն է։
Ռոբինը կարող է տեղաշարժվել ու խոսքը հասկանալ։ Իհարկե, աշխարհում դա նորություն չէ։ Սակայն Ռոբինը կարողանում է նաև հույզերը տարբերակել։ Այսինքն` եթե մենք բանկից դուրս գալիս «շնորհակալություն» ասենք, բայց մռայլվենք, Ռոբինն ամեն ինչ կհասկանա ու բանկի անձնակազմին կահազանգի, որ հաճախորդը դժգոհ է։
Ռոբինը կարողանում է դա անել 3d տեսախցիկների, ուլտրակարմիր լազերի ու դեմքերի և դրանց արտահայտությունների տարբերակման բարդ համակարգի շնորհիվ, որը մշակել են Expper–ում։
Ճիշտ է` աշխարհում այդպիսի ռոբոտներ արդեն կան։ Սակայն դրանք երեք-չորս անգամ ավելի թանկ արժեն։ Հայկական մոդելը մոտ 7 հազար դոլար է արժենալու, իսկ արտասահմանյանները ավելի քան քսան արժեն, եթե դա խոսքն ու հույզերը տարբերակող ռոբոտներ են։
Ռոբինը կարողանում է նաև այլ պարզ բաներ անել, օրինակ` հիշել հաճախորդների դեմքերն ու նրանց պատմությունները։ Դրա շնորհիվ նա կարողանա ոչ միայն ասել «Բարև ձեզ», այլ «Բարև ձեզ, Հովհաննես (Գրիգոր, Անահիտ և այլն)։ Երկու ամիս առաջ դուք եկել էիք միջցանցային զանգերի համար սակագնային պլանի հետևից։ Հիմա մենք կարող ենք մեկ այլ բան առաջարկել…»։
Ռոբոտն իր սեփական ձայնն ունի, այլ ոչ թե նախապես ձայնագրած բառեր (ինչպես ինքնապատասխանիչի դեպքում)։ Հայ մասնագետները ավելացրել են նաև արհեստական բանականության ծրագրերի իրենց սեփական փաթեթը։ Ռոբոտին սովորեցրել են հարցերը հասկանալ, ընդ որում` ոչ միայն առանձին բառերը, այլև խոսքի համատեքստը (ինչը, բնականաբար, ավելի դժվար է)։
Արդյունքում, ռոբոտի պատասխանները հնչելու են ոչ թե որպես նախապես պատրաստած պատասխաններ, այլ «սրտանց» են լինելու, թեև սիրտն այդ էլեկտրոնային է։ Իհարկե, ռոբոտը չի կարող փոխարինել մարդուն, սակայն այն հետաքրքիր նորույթ է, իսկ երբեմն` օգտակար։ Եվ, իհարկե, ուշագրավ։
Աշխարհում դա լավ են հասկանում։ Ռոբոտատեխնիկայի միջազգային ֆեդերացիայի (International Federation of Robotics) տվյալներով` 2025 թվականին ծառայողական ռոբոտների շուկան գրեթե 37 միլիարդ դոլար է կազմելու։ Ու խոսքը միայն ծառայողական ռոբոտների մասին է, չհաշված արտադրողականներին, ժամանցայիններին և այլն։
«Այս շուկան մեծ է։ Եվ դա ոչ միայն մենք ենք հասկանում։ Այդ պատճառով ոչ մի օր չպետք է կորցնենք», – ասում է Կարենը։
Մշակողներն ուզում են աշխատել Եվրոպայի ու ԱՄՆ–ի շուկաներում, սակայն բանակցում են նաև հայաստանցի հաճախորդների հետ։
«Իսկ եթե պատվերներն ավելանան, մենք կփորձենք հենց այստեղ ամբողջական արտադրություն բացել։ Մենք շատ ենք ձգտում մասեր արտադրել»,- հավելեց նա։
Լուսանկարում ռոբոտի մասերից մեկն է պատկերված։ Դրա էլեկտրոնային բաղադրիչները մոնտաժել է ընկերության տեխնիկական տնօրեն Հայկ Խորասաջյանը։ Մասնիկը գործարանային տեսք ունի, սակայն ձեռքով է հավաքած։
Այսպիսով` Ազիմովի ու Սայմակի գրքերում խոսել իմացող ռոբոտներն իրականություն են դառնում։ Ընդ որում` հայ ինժեներները համոզված են, որ դրանք ոչ թե փոխարինում են մարդկանց, այլև օգնում են մեզ։