ԵՐԵՎԱՆ, 7 հունիսի — Sputnik. Աղձք գյուղում գտնվող Արտաշեսյանների և Արշակունիների դինաստիաների գերեզմանատան տարածքում հայտնաբերած տապանաքարը իսկական սենսացիա էր գիտնականների և հնագետների համար:
Այս մասին այսօր լրագրողներին ասաց ՀՀ մշակույթի նախարարության պատմամշակութային ժառանգության և գիտահետազոտական կենտրոնի փոխտնօրեն, հնագետ Հակոբ Սիմոնյանը։
Հայտնաբերած գտածոն տապանաքար է, որը պատկանում է վաղ միջնադարին։
Տապանաքարի վրա հավասաթև խաչքարեր են փորագրված, որոնք վերցված են շրջանակի մեջ, ավելացրեց խոսնակը։ Սիմոնյանը նշեց, որ այդ խորհրդանիշն առավել հաճախ օգտագործում էին հենց վաղ միջնադարում։
Նրա խոսքով` դա միակ գտածոն չէ. վերսկսված պեղումների արդյունքում նշված ժամանակաշրջանի մի ամբողջ գերեզման են հայտնաբերվել։
«Հայերեն գրություններով 15 տապանաքար է հայտնաբերվել։ Այսինքն` դրանք փորագրվել են Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից հայոց այբուբենը ստեղծելուց որոշ ժամանակ անց», – նշեց մասնագետը։
Պարզելու համար, թե գերեզմանն ում է պատկանում, անհրաժեշտ կլինի միջազգային փորձագետների, մարդաբանների օգնությունը, ինչպես նաև ԴՆԹ թեստ, ինչը, իհարկե, լրացուցիչ ծախսերի հետ է կապված։
«Մտահղացում ունեմ` համեմատել ժամանակակից մարդկանց ԴՆԹ–ն նրանց ԴՆԹ–ի հետ, ովքեր թաղված են Աղձքի տարածքում։ Գուցե կարողանանք հայտնաբերել թագավորական արյուն ունեցողների և նույնիսկ սերտիֆիկատ հանձնել նրանց», – նշեց հնագետը։
Թեպետ հուղարկավորվածների ինքնությունը դեռ չի պարզվել, ամեն ինչ տանում է նրան, որ այստեղ շատ կարևոր անձինք են թաղված` արքայական կամ իշխանական տոհմից, ավելացրեց Սիմոնյանը։
«Պեղումները կշարունակվեն այս տարի, նախատեսում ենք ուսումնասիրել և փորել պալատական շինության տարածքի ներքևի շերտը։ Աշխատանքների համար պետությունը մեզ 15 մլն դրամ է հատկացրել (մոտ 31 հազար դոլար)», – նշեց Սիմոնյանը։
Պետությունը պետք է մտածի համալիրի մոտ զբոսաշրջիկների համար ենթակառուցվածքներ, հարմարություններ, դիտահարթակներ ստեղծելու մասին։ Իդեալական որոշում կլիներ թանգարանի ստեղծումը, ընդգծեց մասնագետը։
«Բազմիցս ասել եմ և կկրկնեմ` մեր երկիրը նման է ժամանակակից և հզոր ավտոմեքենայի սեփականատիրոջ, որը սակայն ափսոսում է բենզինով լիցքավորել ավտոմեքենան։ Նա բրդում է տրանսպորտային միջոցը», – բողոքեց գիտաշխատողը։
Սիմոնյանը համոզված է, որ քիչ երկրներում կարելի է գտնել այս քանակի պատմամշակութային օբյեկտներ, այն էլ` բաց երկնքի տակ։ Եթե ճիշտ կառավարենք ժառանգությունը, զբոսաշրջությունն էլ արագ կզարգանա, նշում է հնագետը։
Աղձքի պեղումները մեկնարկել են 2015 թվականին ՀՀ կառավարության աջակցությամբ։
Աղձքի արքայական գերեզմանատանը IV դարի կեսերով թվագրվող հայ թագավորների աճյուններ էին ամփոփված։
Աղձք գյուղը գտնվում է Երևանից քիչ հեռու` Արագածոտնի մարզում։ Այնտեղ է գտնվում IV դարի բացառիկ շինությունը` հայ թագավորների գերեզմանատունը, որը թվագրվում է 359-360 թթ.–ով։