2019թ.–ին Երևանի ամենահայտնի շենքերից մեկը` «Դվին» հյուրանոցը, կնշի 40–ամյա հոբելյանը։ Այդ շենքին բաժին է ընկել բարդ ճակատագիր. վերելքի շրջանն ավարտվել է ԽՍՀՄ կործանման հետ, հետո սկսվել է ամայության և լքվածության երկար փուլ։ Այժմ թվում է` հայտնվել է հույսի շող։
Հայկական ԶԼՄ–ները, հղում անելով «Դվին» հյուրանոցի պաշտոնական կայքին, հաղորդում են, որ նախատեսվում է «վերակառուցել և վերաբրենդավորել հյուրանոցային համալիրը» և այն վերանվանել Hayastan Hotel։ Բացումը նախատեսված է 2018թ–ի վերջին։ Խոստանում են, որ վերակառուցումից հետո «Դվինը» կդառնա Երևանի ամենաշքեղ հինգաստղանի հյուրանոցներից մեկը։ Այստեղ կլինեն առաջնակարգ ռեստորաններ, խանութներ, բիզնես և սպա կենտրոն, լողավազան, մարզասրահ, հանդիսությունների սրահ և ակումբներ, այդ թվում` մանկական։
Բլրի հյուսիսային լանջին, որտեղ ծվարել է Երևանի հնագույն թաղամասերից մեկը` Կոնդը, «Դվին» հյուրանոցն իր ամբողջ գեղեցկությամբ վեր է խոյացել 1979թ–ին։ Ճարտարապետների խումբը` Է. Սաֆարյանը, Ա. Ալեքսանյանը և Ֆ. Հակոբյանը, ստացել են Հայկական ԽՍՀ պետական մրցանակ, և պետք է խոստովանել, որ` ոչ հենց այնպես։
«Դվինը» դարձել էր նոր ժամանակների յուրահատուկ շունչ կիսախարխուլ Կոնդի ֆոնին և, չնայած հայկական ճարտարապետության համար ավանդական ոճին, բավական ժամանակակից և համարձակ տեսք ուներ։ Առանց «նեղացնելու» հանդիպակաց վեր խոյացող «Հրազդան» հյուրանոցին, որը գտնվում է համանուն կիրճի մոտ, պետք է ասել, որ «Դվինի» համեմատ այն սովորական բազմահարկ շենք էր` ապակուց և բետոնից։ Երևանցիները հպարտանում էին նոր հյուրանոցով, որի ռեստորանը շատ արագ հայտնի էր դարձել. այնտեղ գնում էին ոչ միայն ուտելու–խմելու, այլ երբեմն` նաև էքսկուրսիայի։
Հենց ինքը Կոնդն էլ էր դարձել հայտնի. զբոսաշրջիկները լուսանկարում էին հին թաղամասը` բակերը, տները և հյուղակները, պատշգամբների մարդկանց և բակում խաղացող երեխաներին, ոչ մեծ եկեղեցին։ Այդ ժանրային լուսանկարներն արագ տարածվում էին ամբողջ աշխարհում և հարյուրավոր պարբերականներում։
Երբ վախճանվեց համամիութենական «Ինտուրիստը», որի շնորհիվ հյուրանոցը կենվորների պակաս չէր ունենում, և փոխվեցին ժամանակները, «Դվինը» մատնվեց անգործության։ Ինչ–ինչ պատճառներով լուրջ հավակնորդներ չգտնվեցին, և 90–ականների սկզբին հյուրանոցը հապճեպ մասնավորեցվեց։ Հավանաբար սեփականատերերն ուղղակի չգիտեին, թե ինչպես կարելի է տնօրինել այդպիսի անշարժ գույքը, և «Դվինը» մեկը մյուսի հետևից սկսեց փոխել տերերին։
Տարիներ անց զբոսաշրջությունը հայտարարվեց երկրի համար գերակա ոլորտ, ու թեև զգալիորեն աճեցին հյուրանոցների, հյուրատների և մոթելների շինարարության տեմպերը, «Դվինը» շարունակեց մնալ լուսանցքի այն կողմում։ Ներքին հարդարանքի մեծ մասը փչացավ, շենքը կամաց–կամաց սկսեց քանդվել ու տարեցտարի այն խելքի բերելու նախահաշվարկի թվերն ավելացան։
Բազմաթիվ խոստումներ եղան, եղավ նույնիսկ հրդեհ, անկեղծ ասած` տարօրինակ հրդեհ. թե երբեմնի հիանալի շենքի քարե կմախքից ի՞նչը կարող էր այրվել` անհասկանալի է, բայց ինչ եղել, եղել է։
Հրդեհը բռնկվել էր այն բանից հետո, երբ 2014թ–ին տարածքում հայտնված բանվորներն ինչ–որ բան էին կոտրել։ Լրատվամիջոցներն այդ օրերին գրում էին, որ քննարկվում է շենքը քանդելու հարցը, բայց տեղեկատվության հավաստի աղբյուրներ չէին նշում. դա այդպես էլ մնաց որպես չհաստատված լուր, բայց հաշվի առնելով քաղաքային խորհրդանիշները քանդելու` Երևանի գրեթե բոլոր քաղաքապետների հակումը, դա այնքան խելքից հեռու խոսակցություն չէր թվում։
Ամեն դեպքում, «Դվինը» կանգուն մնաց։ Հավանաբար շատ մեծ ներդրումներ էին պահանջվում, որոնք կարող էին կատարել միայն միջազգային ցանցերը, ինչպիսին է օրինակ Marriott–ը։ Բայց, ինչպես արդեն ասվեց, նրանց կողմից հետաքրքրություն չեղավ, իսկ ավելի փոքր ներդրողները կա՛մ չէին հաղթահարի նման ծավալները, կա՛մ պարզապես չէին էլ ձգտում հաղթահարել ։
Դեռ անցած տարվա վերջին Հայաստանի կառավարությունը հաղորդեց, որ 87,2 միլիոն դոլարի ներդրումներ կուղղորդվեն դեպի այդ հյուրանոցային համալիրի վերակառուցումն ու կստեղծվի 400 աշխատատեղ։ Եթե այդպես է և սայլը վերջապես շարժվել է տեղից` լավ է, որ հիանալի շենքը կվերականգնվի` թեկուզ որոշ արտաքին փոփոխություններով. այսքան տարիներ անց դրանից չես խուսափի։ Ենթադրվում է ստեղծել մոտ 55 հազար քմ մակերեսով հյուրանոցային համալիր, որը կդառնա նմանօրինակ բնութագրերով միակը Երևանում։
Իհարկե, սպասելի է, որ ինտերիերն ամբողջությամբ կփոխվի. առաջին հերթին` հինը չի պահպանվել, և հետո` անցած տասնամյակների ընթացքում նման կարգի հյուրանոցներից ակնկալիքներն արմատապես փոխվել են։ Այնպես որ, ամենայն հավանականությամբ, ներքին հարդարանքի հին տարբերակը վերականգնելու իմաստ չկա։
Դե ինչ. եթե այս ամենը համապատասխանում է իրականությանը, ապա հին «Դվինի» նորացված տարբերակը ողջունելի է։ Նույնիսկ այն պարագայում, երբ Երևանի փոքր կենտրոնում դժվար է գտնել մի շենք, որը չի լինի այս կամ այն հարմարավետությամբ և հեղինակությամբ հյուրանոց։