ԵՐԵՎԱՆ, 7 մայիսի — Sputnik, Արամ Գարեգինյան. Պետությունը կարող է և պետք է սառեցնի «Նաիրիտ» գործարանի հարկադիր վաճառքը, երեքշաբթի լրագրողներին ասաց գործարանի նախկին տնօրեն Կարեն Իսրայելյանը։
ԽՍՀՄ անկումից հետո գործարանն ամեն դեպքում վերսկսել է աշխատանքը, բայց ավելի քիչ հզորություններով, իսկ 2010թ-ի ապրիլից աշխատանքն ամբողջությամբ կանգ է առել։ Գործարանը հիմնականում էլեկտրականության և գազի պարտքեր է կուտակել, քիչ չեն նաև պետության դիմաց պարտքերը։
«Ես ձեզ կարող եմ վստահաբար ասել, որ «Էլեկտրական ցանցերը» և «Գազպրոմ Արմենիան» չեն պնդի։ Այդ ընկերությունների ներկայացուցիչները մի քանի անգամ ինձ ասել են, որ պատրաստ են հետաձգել պարտքը, եթե գործարանը սկսի աշխատել։ Այստեղ ոչ մի բարեգործություն չկա։ Դա բխում է հենց նրանց շահերից։ 2000-ականներին «Նաիրիտը» սպառել է Հայաստան մտնող բնական գազի 7 տոկոսը։ Մի՞թե «Գազպրոմ Արմենիան» չի ցանկանում ունենալ նման հաճախորդ։ Նույն բանը վերաբերում է նաև էլեկտրականությանը», — ասաց Իսրայելյանը։
Կմնան պետության դիմաց պարտքերը, որոնց մի մասը հարկեր են, մյուս մասը` գործարանի աշխատակիցների աշխատավարձերի պարտքերը։ Պետությունը համաձայնել է դրանք վերցնել իր վրա։ Դրա համար կառավարությունը բացել է «Նաիրիտ 2» պետական ընկերությունը և դրա միջոցով վճարել աշխատավարձերը։ Բայց ոչ անվերադարձ։ Պետությունն այդ գումարը հետ է պահանջում (ավելի ճիշտ, պետության անունից պահանջում է «Նաիրիտ 2»-ը)։ Իսկ որտեղի՞ց վերցնել փող, եթե գործարանը չի աշխատում։ Մնում է վաճառել արտադրամասերը` որպես մետաղի ջարդոն։ Եվ պետությունը դեմ չէ՞ դրան։ Պետությունը չի առարկում։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում «Նաիրիտ 2»-ի տնօրեն Գագիկ Հակոբյանը հայտարարեց.
«Մենք ինքներս ենք որոշում` սառեցնել մեր պարտքը, թե ոչ։ Եթե կառավարությունը մեզ նման հրահանգ տա, մենք կկատարենք։ Իսկ ինքներս, առանց համաձայնության չենք կարող նման բան անել»։
Մի քանի կառավարությունների վարչապետներն ու նախարարները բազմիցս հայտարարել են, որ ջանքեր չեն խնայի գործարանի փրկության համար։ Ընդհանուր առմամբ, կարծես այդպես էլ կա։ Իսկ գործնականու՞մ, մանրուքների մե՞ջ։ Շուտով պատրաստվում են կրկին աճուրդի դնել քացախաթթվի արտադրամասը։ Եվ վարկատուներ պետք է ընտրություն անեն` պահպանել խոշոր արտադրական հանգույցը կամ ամեն գնով գանձել պարտքը։
«Էլեկտրական ցանցերը» և «Գազպրոմը» ընտրում են երկրորդը։ Դա հասկանալի է. մասնավոր ընկերությունները պարտավոր չեն հոգ տանել միմյանց մասին։ Բայց չէ՞ որ պետությունը նրանով է տարբերվում, որ մի քանի տարի առաջ է մտածում։ Ի՞նչ ենք մենք ուզում ասել դրանով։
Ահա թե ինչ։ Global Market Insights-ի վերլուծաբանների գնահատականներով` 2016թ-ին քացախաթթվի համաշխարհային շուկան գնահատվում է ավելի քան 8,6 մլրդ դոլար և մինչև 2024թ-ը միայն կաճի `չաշված սինթետիկ կաուչուկը և տասնյակ այլ նյութեր, որոնք գործարանն արտադրել է և, հնարավոր է, դեռ կարող է արտադրել։