Լիլիթ Հարությունյան, Sputnik.
Ստեփանակերտի բնակիչ, նախկինում «HaloTrust» հումանիտար կազմակերպության ականազերծող Դավիթ Սիմոնյանն արդեն 15 տարի է նետի ծայրեր, տարատեսակ հին զենքեր ու դրանց մասեր է հավաքում։
Հնագույն նետերի շարքում կան սկիֆական, ուրարտական, ասորական, մոնղոլական նմուշներ․․․Հավաքածուում կարող եք գտնել զրահահար նետի ծայրեր, որոնք ծակում էին վեհազրահը, նիզակներն ու տեգերը, շեղբերը, դաշյունները, պատյանները և զենք ու զրահի այլ բաղադրիչները, կա նաև նախամարդու քարե դանակ։ Բոլորը, բացառությամբ երկու բրոնզե ծայրերի, Արցախի տարածքում են հայտնաբերվել։
Հնագույն զենքերի հանդեպ Դավթի կիրքն առաջացել է այն ժամանակ, երբ նա ականազերծող էր աշխատում։ Այսօր նրա հավաքածուում ավելի քան 500 նմուշ կա, որոնք վերավերբում են քարե, պղնձե, բրոնզե ու երկաթե դարերին։
«Երբ ականազերծող էի աշխատում, նետի երկաթե ծայր գտա, քանի որ տանը հին դաշույններ էի պահում, որոշեցի հավաքել դրանք։ Գտածոն գործընկերներիս ցույց տվեցի ու խնդրեցի հայտնաբերած զենքի հատվածներն ինձ տալ», — պատմում է բլոգերը Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում։
Նրա խոսքով՝ հավաքածուն եզակի է ոչ այնքան քանակով, որքան հնությամբ, քանի որ նմուշներով կավելի է հետևել մարդու էվոլյուցիային։
Դրանցից ամենահինը երկու քարե հատիչներն են, որոնք, ամենայն հավանականությամբ, մեր թվարկությունից առաջ ութ հազար տարի առաջ են ստեղծվել։
«Հիմա կա մի վարկած, որի համաձայն այս հատիչները քարե դարի մարդու առաջին մատիտներն էին, որոնցով նա քարանձավի պատերին նկարներ էր ստեղծում, այնպես որ առաջին բլոգերի մատիտն ինձ մոտ է», — կատակում է Դավիթը։
Ինչ վերաբերում է հավաքածուի ամենանշանավոր նմուշին, ապա բլոգերի խոսքով՝ դա բրոնզե ծայրն է, որը հայտնաբերվել է Մարտակերտի մոտակայքում «Պուշկին յալ» բարձրունքի մոտ, նաև հինգ հազար տարեկան դաշույնը։
«Ծայրը պտուտակի տեսքով կոթ ունի։ Կարծում եմ՝ սա պտուտակի ամենահին կիրառումն է, քանի որ ըստ պատինայի շերտի, ծայրը երեք հազար տարեկան է, այն Արքիմեդեսի պտուտակից 500 տարի մեծ է։ Մեծ արժեք է ներկայացնում բրոնզե դաշույնը։ Հնագետների կարծիքով՝ այն հինգ հազար տարեկան է։ Մասնագետները պնդում են, որ դա Հայաստանում գտնված ամենահին դաշույնն է։ Հազվադեպ նմուշ է ևս մեկ բրոնզե դաշույն՝ իր պատյանով։ Բազմաթիվ նման իրեր են գտնվել, սակայն առաջին անգամ եմ տեսնում, որ պատյանով լինի», — պատմում է Դավիթ Սիմոնյանը։
Նրա եզակի հավաքածուն մի քանի տասնյակ հազար դոլար է գնահատվում, սակայն նա չի պատրաստվում վաճառել այն։ Նախատեսում է Արցախի հին զենքերի թանգարան կառուցել։ Այսօր էլ տարբեր երկրների զբոսաշրջիկները գալիս են այդ հավաքածուն տեսնելու։
Հավելենք, որ մայիսի 9-ի կապակցությամբ Դավիթը պատրաստվում է ցուցադրել իր հավաքածուն Շուշիի Նարեկացի կենտրոնում։