Ադրբեջանն ու բելառուսական «Պոլոնեզները». բազմաթիվ անհայտներով հավասարում

«Պոլոնեզ» հրթիռներն Ադրբեջան մատակարարելու պայմանավորվածություն եղե՞լ է, թե՞ ոչ, և ի՞նչը կարող էր լինել այդ գործարքի խափանման պատճառը։ Հարցերն ավելի շատ են, քան պատասխանները։
Sputnik

ԵՐԵՎԱՆ, 6 փետրվարի — Sputnik. Ադրբեջանին «Պոլոնեզ» հրթիռներ մատակարարելու լուրերը վաղուց են շրջանառվում, այն ժամանակից, երբ Հայաստանն «Իսկանդեր» հրթիռային համալիրներ ստացավ։ Սակայն բելառուսա-ադրբեջանական գործարքը հաստատող փաստեր այդպես էլ չկան։

Ռազմական վերլուծաբան Լեոնիդ Ներսիսյանի կարծիքով` «Պոլոնեզ» համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգեր (ՀԿՌՀ) ձեռք բերելը բավականին տրամաբանական կլիներ` հաշվի առնելով Ադրբեջանի ռազմական հռետորությունն ու սպառազինության ակտիվ համալրումը։

«Ադրբեջանն այս տարիների ընթացքում ռուսական և ուկրաինական «Սմերչեր» էր գնում, Բաքուն ստացել էր թուրքական Kasirga համակարգերը, որոնք, ինչպես հայտնի է, չինական WS-1B ՀԿՌՀ-ի ձևափոխված տարբերակն է։ Չինական համակարգերի, այս անգամ արդեն A200-ի ևս մեկ «կլոն» են «Պոլոնեզները»», — Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում նշեց Ներսիսյանը։

Մյուս կողմից` Ադրբեջանի ռազմական բյուջեն զգալիորեն կրճատվել է, և շատ հավանական է, որ ոչ մի գործարք էլ նախատեսված չի եղել։

Ադրբեջանական տնտեսության ռեցեսիան, որը պայմանավորված է նավթի ցածր գներով, լրջորեն կրճատել է Բաքվի ֆինանսական հնարավորությունները, ինչն անդրադարձել է նաև ռազմական ծախսերի վրա։ 2018 թվականին պաշտպանության և անվտանգության վրա Ադրբեջանը 1.6 մլրդ դոլար է ծախսելու։ Դա զգալիորեն գերազանցում է Հայաստանի նմանատիպ ծախսերը (512 մլն դոլար), սակայն երեք տարվա վաղեմություն ունեցող իրավիճակի համեմատ, ավելի քիչ է։ Ավելին` այդ գումարի կեսը կծախսվի ներքին զորքերը, ազգային անվտանգությունը պահելու համար… Պաշտպանության համար շուրջ 800 մլն դոլար կծախսվի։

Բելառուսական «Պոլոնեզներն» Ադրբեջան չեն մտնի. Երևանը ճնշե՞լ է Մինսկին

Մեր զրուցակիցը չի բացառում, որ Ադրբեջանը պարզապես գումար չունի «Պոլոնեզներ» գնելոււ համար։ Ներսիսյանը հակված չէ այն տեսակետին, թե գործարքը խափանվել է Հայաստանի պատճառով, որը Մինսկի հետ նույն ռազմաքաղաքական միության մեջ լինելով` իբր բողոքել է զենքի մատակարարման համար։ Հիշեցնենք, որ համապատասխան հայտարարություն էր բելառուս ռազմական վերլուծաբան Ալեքսանդր Ալեսինը։ Նրա հայտարարությունը հաստատել էին նաև Sputnik Արմենիայի աղբյուրները ։

«Եթե վերլուծենք իրավիճակը, ապա կտեսնենք, որ Բելառուսն անցյալում այդքան էլ չի սահմանափակել իրեն Ադրբեջանին սպառազինություն մատակարարելու հարցում և Հայաստանի դիրքորոշման հետ առանձնապես հաշվի չի նստել։ Նույնը որոշակի վերապահումներով վերաբերում է Ռուսաստանին։ Թեև հեռահարության իմաստով «Պոլոնեզը» գերազանցում է նույն «Սմերչերին», սակայն պատկանում է այն նույն զենքի դասին, որը Ռուսաստանը, Հայաստանի դաշնակից ներկայանալով, մատակարարել է Ադրբեջանին»,- ասաց Ներսիսյանը

Այլ տեսակետ ունի բելառուս քաղաքագետ Ալեքսեյ Ձերմանտը։ Նրա խոսքով` թեև Մինսկն ու Բաքուն բավական սերտ ռազմատեխնիկական համագործակցություն են զարգացնում, այնուհանդերձ դա չի վերաբերում սպառազինության այն տեսակներին, որոնցից է «Պոլոնեզը»։ Ամենայն հավանականության Ադրբեջանն իրոք հետաքրքրվել է այդ սպառազինությամբ, բայց Բելառուսը հաշվի է առնում դաշնակիցների դիրքորոշումը` ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ռուսաստանի։

«Նախնական բանակցություններ, ամենայն հավանականությամբ, եղել են։ Բայց փաստացի մենք տեսնում ենք, որ որևէ գործարք չի եղել։ Կրկնեմ` Մինսկը շատ զգույշ է նման հարցերում և չի ցանկանում ավելորդ անգամ սրել իրավիճակը», — Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նշեց Ձերմանտը։

Ըստ փորձագետի` «Պոլոնեզն» այն «կարմիր գիծն» էր, որը Բելառուսը չցանկացավ հատել։ Այդ համալիրների մատակարարումը լուրջ դիվանագիտական և իմիջային կորուստ կլիներ բելառուսական ղեկավարության համար։